Cofact Special Report #6

การแพร่กระจายข้อมูลสิ่งแวดล้อมปลอม อันตรายกว่าที่คุณคิด

English Summary
The effect of global warming and climate change is now visible everywhere we go. Scientists agree that the severe storms and floods we have seen in the past few years prove that we need to do something quick to save the Earth from getting warmer. However, many fossil fuel companies and heavy industries still believe that climate change are not the cause of the natural disasters that become more severe and more frequent. These companies, along those who benefit from them are driving to spread misinformation on climate change. We look into most common misinformation and the facts on climate change.

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาเราเห็นความเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศอย่างเห็นได้ชัด ไม่ว่าจะเป็นภัยธรรมชาติที่พบเห็นบ่อยขึ้นอย่างพายุ น้ำท่วม หรืออากาศหลงฤดู นักวิทยาศาสตร์จำนวนมากบอกว่า สภาพอากาศที่ผิดเพี้ยนเหล่านี้มาจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศอันเนื่องมาจากอุณหภูมิของพื้นผิวโลกที่สูงขึ้น

บทวิเคราะห์ของ The Momentum เมื่อวันที่ 7 มกราคมปี 2020 ระบุว่า ประเทศไทยถึงแม้จะไม่ได้เป็นผู้ปล่อยก๊าซเรือนกระจก และคาร์บอนไดออกไซด์ออกสู่ชั้นบรรยากาศมากเมื่อเทียบกับประเทศอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ เช่น สหรัฐฯ และจีน แต่ไทยเป็นหนึ่งในสิบประเทศที่จะได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศมากที่สุด

นักวิทยาศาสตร์ทั่วโลกต่างสรุปตรงกันว่า ก๊าซเรือนกระจกจากกิจกรรมของมนุษย์เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดความเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศอย่างมีนัยสำคัญ ถึงแม้นานาประเทศจะพยายามหาวิธีการที่จะช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกและคาร์บอนไดออกไซด์ แต่ก็ไม่สามารถยับยั้งการเพิ่มของอุณหภูมิพื้นผิวโลกได้ โดยข้อมูลจากจาก ตลอด 6 ปีที่ผ่านมาโลกมีอุณหภูมิพื้นผิวสูงขึ้นกว่ายุคปฏิวัติอุตสาหกรรมถึงกว่า 1.1 องศาเซลเซียส ถึงแม้ตัวเลขจะดูไม่สูง แต่ก็สามารถทำให้ระบบนิเวศเสียหายได้

ถึงแม้ข้อมูลและหลักฐานทางวิทยาศาสตร์จะสรุปตรงกัน แต่การเผยแพร่และกระจายข้อมูลข่าวสารเท็จเกี่ยวกับสภาพภูมิอากาศบนโลกออนไลน์ก็มีมากเช่นกัน จากรายงานของสำนักข่าวเอพี เมื่อวันที่ 22 เมษายนที่ผ่านมาระบุว่า ผู้ให้บริการสื่อโซเชียลเช่นเฟซบุ๊ก ทวิตเตอร์ และยูทูบยังให้ความสำคัญเกี่ยวกับการจัดการกับเนื้อหาเท็จ และเนื้อหาลวงเกี่ยวกับความเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศเมื่อเทียบกับการจัดการกับเนื้อหาลวงเกี่ยวกับวัคซีนโควิด หรือเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับการเมือง ทั้งๆ ที่ปัญหาความเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศสร้างความเสียหายในชีวิตของประชาชนมากกว่า

รายงานของเอพียังบอกด้วยว่า ในสหรัฐฯ และประเทศพัฒนาแล้วมักจะเจอการแพร่กระจายข้อมูลเท็จเกี่ยวกับสภาพภูมิอากาศจากนักการเมืองฝั่งอนุรักษ์นิยมที่ยังคงเห็นความสำคัญของบริษัทน้ำมันขนาดใหญ่ และบริษัทพลังงานที่ยังคงหารายได้จากแหล่งพลังงานที่ปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์และก๊าซเรือนกระจกปริมาณมาก อย่างน้ำมันและถ่านหิน พวกเขาจะพยายามแสดงข้อมูลที่ระบุว่าการผลิตพลังงานสะอาด เช่นพลังงานลม พลังงานแสงอาทิตย์ และพลังงานน้ำไม่ได้ช่วยลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนได้ออกไซด์ หรือกังหันลมกลางทะเลเป็นตัวการทำลายฝูงนกท้องถิ่น ซึ่งข้อมูลเหล่านี้ล้วนปราศจากแหล่งที่มาทางวิชาการที่อ้างอิงได้

ข้อมูลเท็จเกี่ยวกับสภาพภูมิอากาศที่เรามักพบเห็นบ่อยครั้ง

เว็บไซต์กองทุนสัตว์ป่าโลกสากล หรือ WWF รวบรวม 10 ความเชื่อเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศที่เรามักเข้าใจผิดบ่อยครั้ง ได้แก่

1. การเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิพื้นผิวโลกเป็นเรื่องปกติ
   ความจริง: ปัจจุบันอุณหภูมิพื้นผิวโลกสูงที่สุดนับตั้งแต่เคยมีการบันทึกมา สาเหตุหลักมาจากปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในชั้นบรรยากาศที่มากขึ้นนับตั้งแต่ยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม และปัจจุบันยังไม่มีทีท่าว่าปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่สะสมอยู่จะลดลงแต่อย่างใด
2. พืชล้วนต้องการก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ดังนั้นปริมาณ CO2 มากไม่ได้มีผลต่อพืช
   ความจริง: จริงอยู่ที่พืชล้วนต้องการก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในการสังเคราะห์แสง แต่ปัจจุบันมนุษย์ได้ตัดไม้ทำลายป่า ทำลายระบบนิเวศของพืชอย่างต่อเนื่องจนระบบนิเวศไม่สามารถดูดซึม CO2 ได้ทัน ส่งผลให้ปริมาณ CO2 คงค้างในชั้นบรรยากาศในปริมาณมาก
3. สภาวะโลกร้อนไม่มีอยู่จริง มิเช่นนั้นทำไมเรายังเจอกับอากาศหนาวอยู่?
   ความจริง: อุณหภูมิพื้นผิวโลกที่สูงขึ้น ไม่เพียงแต่ทำให้เกิดภัยแล้งที่ยาวนานขึ้น แต่ยังส่งผลให้สภาวะอากาศแปรปรวน และเกิดภัยธรรมชาติที่รุนแรงมากขึ้น เช่นพายุฝนฟ้าคะนอง ไต้ฝุ่น และพายุหิมะที่เกิดบ่อยขึ้น และหลายครั้งพายุเหล่านี้กินเวลานานหลายวันกว่าจะสลายตัว
4. สภาวะโลกร้อนเป็นปัญหาไกลตัว อีกนานกว่าเราจะเห็นผลกระทบในชีวิตประจำวัน
   ความจริง: อุณหภูมิพื้นผิวโลกที่สูงขึ้นเกือบแตะ 1.5 องศาเซลเซียสในปัจจุบัน ส่งผลให้สภาพอากาศแปรปรวน ประชาชนในหลายประเทศได้รับผลกระทบจากปัญหานี้แล้ว เช่น ประเทศในแถบแอฟริกาและตะวันออกกลางที่ประสบกับภัยแล้ง ไม่สามารถทำมาหากินในบ้านเกิดตัวเองได้ จนต้องอพยพย้ายถิ่นไปยังยุโรป และประเทศอื่นๆ ในภูมิภาค ปัญหาขาดแคลนพืชผลทางการเกษตรบางชนิด และปัญหาการแย่งชิงทรัพยากรจนเกิดการสู้รบกันในบางพื้นที่
5. การผลิตพลังงานทางเลือกมีต้นทุนสูง
   ความจริง: หลายคนมีความเชื่อว่าการผลิตพลังงานทางเลือกมีต้นทุนสูง แต่ที่จริงแล้วการผลิตพลังงานทางเลือก เช่น พลังงานแสดงอาทิตย์ และพลังงานลมใช้ต้นทุนต่ำกว่าการผลิตพลังงานจากฟอสซิล (เช่น น้ำมัน และ ถ่านหิน) บางประเทศบริษัทพลังงานไม่สามารถแบกรับต้นทุนการผลิตพลังงานฟอสซิลได้ และจำเป็นต้องให้รัฐบาลอุ้มธุรกิจของพวกเขา เช่นสหภาพยุโรปที่รัฐบาลอังกฤษต้องอุ้มธุรกิจพลังงานฟอสซิลถึงกว่า 1 หมื่นล้านปอนด์ หรือกว่า 4.5 แสนล้านบาท
6. ประชากรหมีขั้วโลกเพิ่มขึ้น
   ความจริง: อุณหภูมิพื้นผิวโลกที่สูงขึ้นส่งผลให้แผ่นน้ำแข็งบริเวณขั้วโลกเหนือละลายอย่างรวดเร็ว แผ่นน้ำแข็งเหล่านั้นเป็นแหล่งที่อยู่ของหมีขั้วโลก เมื่อพื้นที่อาศัยของพวกมันลดลง พวกมันก็ไม่สามารถหาอาหารได้เหมือนแต่ก่อน ทำให้ประชากรหมีขั้วโลกอดตายมากขึ้น WWF คาดการณ์ว่าภายในปี 2050 ประชากรหมีขั้วโลกจะลดลงจากปัจจุบันถึง 30%
7. พลังงานแสงอาทิตย์ไม่สามารถใช้ได้ในพื้นที่ที่มีเมฆมาก หรือไม่มีลม
   ความจริง: เทคโนโลยีในปัจจุบันสามารถปรับรูปแบบการกักเก็บ และจ่ายพลังงานสะอาดได้ดีขึ้น ถึงแม้วันไหนที่ไม่มีแสงแดด หรือไม่มีลม ระบบการจ่ายพลังงานก็ยังคงทำงานได้ดี
8. สัตว์สามารถปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศได้
   ความจริง: จริงอยู่ที่ทฤษฎีวิวัฒนาการของชาร์ลส์ ดาร์วิน จะระบุว่าสัตว์สามารถปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมเพื่อการดำรงอยู่ของสายพันธุ์ตนได้ แต่ผลการศึกษาของ WWF พบว่า ไม่ใช่สัตว์หรือพืชทุกชนิดที่สามารถปรับตัวได้ พฤติกรรมต่างๆ ของมนุษย์ เช่น การตัดไม้ทำลายป่า การสร้างเขื่อน และการขยายตัวของเมืองอย่างรวดเร็ว เป็นตัวกระตุ้นให้สิ่งมีชีวิตบางประเภทไม่สามารถปรับตัวได้ตามธรรมชาติอย่างที่พวกมันควรจะเป็น
9. การลดประชากรมนุษย์จะช่วยแก้ไขปัญหาการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศได้
   ความจริง: จริงอยู่ที่มนุษย์เป็นตัวการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์มากที่สุด แต่นักวิทยาศาสตร์หลายคนมองตรงกันว่า การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของมนุษย์จะช่วยแก้ปัญหาการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศได้ดีที่สุด โดยเฉพาะการเปลี่ยนมาใช้พลังงานสะอาด และลดการใช้ทรัพยากรที่ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ แต่การจะปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตของมนุษย์ให้ไปสู่จุดนั้นได้จะต้องอาศัยความร่วมมือของทุกภาคส่วน โดยเฉพาะภาคการเมือง และภาคธุรกิจที่จะต้องมีความจริงจังและจริงใจต่อการปรับเปลี่ยนธุรกิจของตนเองให้ไปสู่การใช้พลังงานสะอาดและลดการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างฟุ่มเฟือย
10. จีนเป็นประเทศที่ปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์มากที่สุด
    ความจริง: รายงานจากเว็บไซต์ USA Today ระบุว่า ในปี 2018 จีนเป็นประเทศที่มีการผลิตพลังงานถ่านหิน และปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จากอุตสาหกรรมพลังงานมากที่สุดเป็นอันดับหนึ่งของโลก อย่างไรก็ตามจีนกลับเป็นประเทศที่มีการลงทุนด้านพลังงานทางเลือก และพลังงานสะอาดมากที่สุดในโลก ต่างจากสหรัฐฯ ซึ่งปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์มากเป็นอันดับสอง แต่ปริมาณการปล่อย CO2 สะสมของสหรัฐฯ นับตั้งแต่ยุคปฏิวัติอุตสาหกรรมมีประมาณมากกว่าจีนหลายเท่า และนโยบายเรื่องการผลิตพลังงานทางเลือกและพลังงานสะอาดยังน้อยและล่าช้ากว่าจีนมาก

ที่มา:
https://www.wwf.org.uk/updates/10-myths-about-climate-change

https://www.cbsnews.com/news/climate-change-myths-what-science-really-says/

https://www.usatoday.com/story/money/2019/07/14/china-us-countries-that-produce-the-most-co-2-emissions/39548763/

https://apnews.com/article/joe-biden-wildfires-climate-change-misinformation-climate-d5909c4ddfb13e82174dafcef4af94ff
https://themomentum.co/5-environmental-issue-in-thailand-in-2020/

เกี่ยวกับผู้เขียน
ธนภณ เรามานะชัย (ไมค์) Fact-checker และ คอลัมนิสต์ประจำ Cofact Thailand
ปัจจุบันทำหน้าที่วิทยากรด้านการตรวจสอบข้อมูลข่าวและเครื่องมือดิจิทัลด้านข่าวให้กับ Google News Initiative ก่อนหน้านี้เขาเป็นผู้ประกาศข่าวเทคโนโลยีให้กับสถานีโทรทัศน์วอยซ์ทีวี (Voice TV) และอดีตกรรมการสมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศประจำประเทศไทย (FCCT) https://www.damikemedia.com

Cofact Special Report #5

ทำความรู้จัก “โมลนูพิราเวียร์” ยารักษาโควิด-19 

English Summary

Merck & Co says its experimental COVID-19 pill “Molnupiravir” proves to reduce hospitalization in patients with mild or moderate symptoms. If approved by FDA, it will be the first oral pill to treat COVID-19 patients. Thai medical professionals are taking a close look at this pill and promise that Thailand will be among one of the first countries to receive the pills. We also take a closer look at how the pill works and answer the most frequently asked questions, especially if this pill can replace vaccine in the future.

เมื่อไม่นานมานี้ บ.เมิร์ค แอนด์ โค (Merck & Co) บริษัทยาสัญชาติสหรัฐฯ ประสบความสำเร็จในการทดลองทางคลินิกเฟส 3 ในการใช้ยา “โมลนูพิราเวียร์” ในการรักษาผู้ป่วยโควิด-19 และยังเป็นยารับประทานชนิดแรกที่ผ่านการทดสอบมาถึงเฟสที่ 3 และอยู่ในระหว่างการพิจารณาเพื่อใช้ในการสาธารณสุขฉุกเฉินโดยคณะกรรมการอาหารและยาของสหรัฐฯ ในเร็วๆ นี้ เรารวบรวมคำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับยาตัวนี้ และยาอื่นๆ ที่อาจจะช่วยพลิกสถานการณ์แพร่ระบาดของโควิดได้

โมลนูพิราเวียร์คืออะไร?

Molnupiravir เป็นยาชนิดเม็ดที่มีฤทธิ์เข้าไปยับยั้งการจำลองแบบของเชื้อโควิด-19 ในร่างกายของผู้ใช้ยา หรือพูดง่ายๆ ยาตัวนี้จะพุ่งไปที่ตัวเชื้อ และปรับเปลี่ยนโครงสร้างของตัวเชื้อให้ผิดเพี้ยน ทำให้พวกมันไม่สามารถแบ่งตัว และกระจายเชื้อในร่างกายของเราต่อได้ 

ประสิทธิภาพของโมลนูพิราเวียร์ดีแค่ไหน?

แรกเริ่มเดิมทียาตัวนี้ออกแบบมาเพื่อรักษาไข้หวัดใหญ่ แต่เพราะสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 นักวิจัยจึงนำตัวยานี้มาทดสอบในการรักษาโควิด-19 และผลออกมาเป็นที่น่าพอใจ ในการศึกษาเฟส 3 ยาตัวนี้สามารถลดการป่วยหนักเข้าโรงพยาบาลในผู้ติดเชื้อโควิดระดับน้อยถึงปานกลางได้ถึง 50% และไม่มีผู้เสียชีวิตจากการรับประทานยาตัวนี้ ขณะที่ผู้ที่รับประทานยาหลอก 55 คน จาก 377 คนมีอาการป่วยหนักต้องเข้าโรงพยาบาล และในจำนวน 8 คนเสียชีวิต ทำให้นักวิทยาศาสตร์จำนวนมากลงความเห็นว่าโมลนูพิราเวียมีประสิทธิภาพ สามารถนำมาใช้ในการรักษาผู้ป่วยโควิด-19 ได้

เมื่อไรโมลนูพิราเวียร์จะได้รับการอนุมัติใช้รักษาโควิด-19 ในไทย

เมื่อไม่นานมานี้ บริษัทเมิร์ค แอนด์ โค ผู้ผลิตและวิจัยยาตัวนี้ยื่นเอกสารให้องค์การอาหารและยาของสหรัฐฯ (FDA) ขึ้นทะเบียนยาเพื่อใช้ในการฉุกเฉินแล้ว หากยาตัวนี้ผ่านการรับรองโดย FDA ทาง อย.ไทยก็จะอนุมัติยาตัวนี้เพื่อใช้ในประเทศไทยต่อไป คาดว่าจะใช้เวลาไม่เกิน 1 เดือนหลังจากที่ FDA สหรัฐฯ อนุมัติ

โมลนูพิราเวียร์ ต่างจาก ฟาวิพิราเวียร์ ที่ไทยใช้อยู่หรือไม่? ทำไมเราจำเป็นต้องใช้ยาตัวใหม่นี้?

ต่างกัน เพราะฟาวิพิราเวียร์เป็นยาที่ไม่มีผลการทดลองทางคลินิกว่าสามารถยับยั้งแบบจำลองของเชื้อโควิด-19 ได้ แต่มีความสามารถในการลดความรุนแรงของโรคได้คล้ายกันกับโมลนูพิราเวียร์ ดังนั้นโมลนูพิราเวียร์จึงเป็นยารับประทานชนิดแรกที่สามารถรักษาผู้ป่วยโควิด-19 ได้โดยตรง 

ผลข้างเคียงจากการใช้ยาโมลนูพิราเวียร์มีอะไรบ้าง?

ผลการทดลองในเฟส 3 ที่สหรัฐฯ พบว่าผู้ใช้ยาโมลนูพิราเวียร์มีอาการข้างเคียงไม่พึงประสงค์เพียง 1.3% ผู้ผลิตยาระบุด้วยว่า ในช่วงการทดลองเบื้องต้นยาตัวนี้ยังไม่เหมาะกับสตรีมีครรภ์ ส่วนผู้ป่วยกลุ่มอื่นๆ ที่มีอาการน้อยหรือปานกลาง ไม่ว่าจะเป็นผู้หญิง ผู้ชาย หรือผู้สูงอายุที่มีโรคประจำตัวสามารถรับประทานยานี้ได้

ใครเหมาะสมกับยาตัวนี้ และควรรับประทานยาตัวนี้เมื่อไร?

ผู้ผลิตยาระบุว่า ระหว่างการทดสอบเฟส 3 ยาตัวนี้ให้ประสิทธิภาพดีที่สุดในกลุ่มผู้ป่วยที่มีอาการน้อยหรือปานกลาง โดยผู้ที่ทราบว่าตนติดเชื้อโควิด-19 และเริ่มมีอาการควรรับประทานยานี้โดยทันที ต่อเนื่องกันเป็นเวลาอย่างน้อย 5 วัน วันละ 8 เม็ด แบ่งเป็น เช้า 4 เม็ด และ เย็น 4 เม็ด อย่างไรก็ตามเราต้องรอผลการอนุมัติจาก FDA สหรัฐฯ และ อย. ไทยอีกครั้งว่าเมื่อยาตัวนี้นำมาใช้ในไทยจริงจะต้องใช้ในปริมาณเท่าใดจึงจะเหมาะสม

ไทยจะได้รับยาโมลนูพิราเวียร์เร็วที่สุดเมื่อไร? เราจะตกขบวนเหมือนวัคซีนไหม?

นพ.สมศักดิ์ อรรฆศิลป์ อธิบดีกรมการแพทย์บอกว่า ไทยได้เจรจาสั่งซื้อยาโมลนูพิราเวียร์แล้วจำนวน 2 แสนคอร์ส โดยไทยได้จัดทำร่างสัญญาสั่งซื้อเสร็จเรียบร้อยแล้วตั้งแต่วันที่ 5 ตุลาคมที่ผ่านมา และคาดว่าเราจะได้รับยาล็อตแรกภายในเดือนธันวาคมปีนี้ เหตุผลที่ไทยเราได้รับยาโมลนูพิราเวียร์เร็วกว่าเมื่อช่วงที่เราสั่งซื้อวัคซีนโควิด-19 เมื่อช่วงต้นปีเพราะโรงพยาบาลในไทยหลายแห่งทำข้อตกลงร่วมมือในการศึกษาวิจัยกับบ.เมิร์ค แอนด์ โค ในการทดลองยาโมลนูพิราเวียร์มาก่อนหน้านี้อยู่แล้ว และเดิมทียาตัวนี้คิดค้นขึ้นมาเพื่อรักษาไข้หวัดใหญ่ เมื่อผลการทดลองออกมาว่าสามารถรักษาโควิด-19 ได้ด้วย ทำให้ผลพลอยได้ตกมาอยู่กับไทยด้วย

ราคาของโมลนูพิราเวียร์แพงเกินไป?

ราคาขายกลางของโมลนูพิราเวียร์ในสหรัฐฯ อยู่ที่ 700 ดอลลาร์ หรือประมาณ 24,000 บาทต่อคอร์ส แต่จากคำชี้แจงของนพ.สมศักดิ์ อรรฆศิลป์ อธิบดีกรมการแพทย์ระบุว่า บริษัทผู้ผลิตยาจะคิดราคาค่ายากับประเทศกำลังพัฒนาในราคาที่ถูกกว่าราคากลาง แต่จะเป็นราคาเท่าไรยังไม่สามารถเปิดเผยได้ เนื่องจากเป็นความลับทางธุรกิจ นอกจากนี้บริษัทผู้ผลิตยายังมีการว่าจ้างการผลิตยาในโรงงานอีก 5 แห่งในอินเดีย ซึ่งจะช่วยให้ต้นทุนการผลิตยาถูกลง และราคายาก็จะถูกลงตามไปด้วย

ล่าสุดองค์การอนามัยโลกยังจัดตั้งโครงการจัดซื้อยารักษาโควิด-19 ซึ่งรวมถึงโมลนูพิราเวียร์ในราคา 10 ดอลลาร์ หรือประมาณ 320 บาทต่อคอร์สเพื่อส่งต่อให้กับประเทศยากจนได้เข้าถึงยารักษาโควิด-19 ได้ง่ายขึ้น

โมลนูพิราเวียร์สามารถใช้แทนวัคซีนได้หรือไม่?

โมลนูพิราเวียร์ถูกคิดค้นขึ้นมาเพื่อการ “รักษา” ผู้ป่วยไข้หวัดใหญ่ และโควิด-19 ซึ่งผู้ที่จะรับประทานยาตัวนี้ได้จะต้องเป็นผู้ป่วยโควิด-19 อยู่แล้ว ต่างจากวัคซีนที่คิดค้นขึ้นมาเพื่อ “ป้องกัน” การติดเชื้อและการป่วยสำหรับผู้ที่ไม่เคยเป็นโควิด-19 มาก่อน วัคซีนจะช่วยสร้างภูมิคุ้มกัน แต่ยาโมลนูพิราเวียร์ช่วยในการรักษาและไม่สามารถทดแทนการฉีดวัคซีนได้

ที่มา:

https://www.cnbc.com/2021/10/11/covid-pill-merck-asks-fda-to-authorize-antiviral-for-emergency-use.html

https://www.reuters.com/world/india/indias-everest-organics-starts-making-molnupiravir-drug-ingredient-2021-10-12/

https://www.tnnthailand.com/news/covid19/94194/

https://www.thairath.co.th/scoop/theissue/2209142

https://www.thairath.co.th/news/foreign/2213276

https://www.sanook.com/news/8454078/

เกี่ยวกับผู้เขียน

ธนภณ เรามานะชัย (ไมค์) Fact-checker และ คอลัมนิสต์ประจำ Cofact Thailand 

ปัจจุบันทำหน้าที่วิทยากรด้านการตรวจสอบข้อมูลข่าวและเครื่องมือดิจิทัลด้านข่าวให้กับ Google News Initiative ก่อนหน้านี้เขาเป็นผู้ประกาศข่าวเทคโนโลยีให้กับสถานีโทรทัศน์วอยซ์ทีวี (Voice TV) และอดีตกรรมการสมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศประจำประเทศไทย (FCCT)  https://www.damikemedia.com

รายงานพิเศษโคแฟค ตรวจสอบความจริงร่วมเรื่องวัคซีน ฉบับที่ 1 

CO-FACT Special Report #1 by Mike Raomanachai

CoronaVac vaccine by Sinovac is one of the major COVID-19 vaccines in Thailand. Recently there has been many news and information about the lack of effectiveness against COVID-19, especially the Delta variant. To help Thai people understand this vaccine better, we put together 10 most common myths about CoronaVac and debunk them with facts from creditable sources, including World Health Organization, medical journals, and research from well-known institutions both in the country and abroad. These myths include the effectiveness of the vaccine against Delta variant, mixing the vaccine with viral vector vaccine (e.g., AstraZeneca), health concerns among pregnant women, and misinformation about the vaccine in the news.

ถาม–ตอบ 10 ข้อสงสัยว่าด้วยวัคซีน Sinovac

ปัจจุบันจีนมีวัคซีนโควิด-19 ที่ใช้ในประเทศ และส่งออกให้กับต่างประเทศหลักๆ 2 ชนิด ได้แก่ วัคซีน Coronavac ผลิตโดยบริษัท Sinovac และ Sinopharm วัคซีนทั้งสองชนิดผลิตด้วยเทคโนโลยีเซลล์เชื้อตาย ปัจจุบันเราจะเห็นว่าตามสื่อสังคมออนไลน์ และเว็บไซต์ต่างๆ มีผลการศึกษาหลายชิ้น และการนำเสนอข่าวสารที่ระบุถึงประสิทธิภาพของวัคซีนทั้งสองชนิดนี้ในหลากหลายทิศทาง วันนี้เรารวบรวมคำถาม–คำตอบที่มักพบบ่อยเกี่ยวกับวัคซีนเชื้อตาย และข้อมูลความเป็นจริง เน้นที่ Sinovac ซึ่งเป็นวัคซีนหลักที่ใช้ในไทย โดยอ้างอิงจากผลการศึกษาจากผู้เชี่ยวชาญระดับโลก

Myth: Sinovac มีประสิทธิภาพต่ำที่สุดในบรรดาวัคซีนโควิดทั้งหมด

Fact: ตัวเลขประสิทธิภาพป้องกันการติดเชื้อ COVID-19 ของวัคซีน Sinovac ที่เราเห็นทั่วไปตามสื่อต่างๆ ที่ 50-51% มาจากผลการศึกษาระยะที่ 3 ในบราซิลที่จัดทำโดยผู้เชี่ยวชาญขององค์การอนามัยโลก (WHO) อย่างไรก็ตามมีผลการศึกษาในหลายประเทศที่ใช้วัคซีนตัวนี้ได้ตัวเลขสูงกว่าผลการศึกษาในบราซิล ดังนั้นเราจึงไม่สามารถฟันธงได้ว่า Sinovac มีประสิทธิภาพต่ำกว่าวัคซีนชนิดอื่นๆ ได้แบบร้อยเปอร์เซ็นต์ เนื่องจากตัวแปร และสภาพแวดล้อม บวกกับช่วงเวลาที่ใช้ทดสอบวัคซีน Sinovac ของแต่ละประเทศนั้นแตกต่างกัน

Myth: Sinovac ไม่ได้รับความไว้วางใจในหลายประเทศ

Fact: ผลการศึกษาที่ผู้เชี่ยวชาญจากองค์การอนามัยโลกระบุว่า วัคซีน Coronavac ที่พัฒนาขึ้นโดย Sinovac มีความปลอดภัย และมีประสิทธิภาพ สามารถใช้ในการแพทย์ฉุกเฉินได้ในเวลานี้ อย่างไรก็ตามในบางประเทศอาจมีการเลือกหรือไม่เลือกใช้วัคซีนชนิดนี้ก็ได้ ในบางประเทศที่ไม่ได้เลือกใช้วัคซีน Coronavac เป็นวัคซีนหลัก เช่น สิงคโปร์ แต่ก็อนุญาตให้ประชาชนเลือกฉีดวัคซีน Coronavac เป็นทางเลือกได้หากมีความจำเป็น 

Myth: Sinovac ไม่ป้องกันการติดเชื้อ COVID-19

Fact: จากข้อมูลขององค์การอนามัยโลก ปัจจุบันยังไม่มีวัคซีนชนิดใดที่สามารถป้องกันการติดเชื้อ COVID-19 ได้แบบร้อยเปอร์เซ็นต์ วัตถุประสงค์หลักของวัคซีนคือการป้องอาการป่วยจากเชื้อ COVID-19 ซึ่งวัคซีนแต่ละชนิดให้ประสิทธิภาพในการป้องกันการป่วยแตกต่างกัน แต่ทุกชนิดสามารถป้องการกันป่วยหนักและเสียชีวิตได้ในระดับที่น่าพึงพอใจตามการประเมินขององค์การอนามัยโลก ซึ่งรวมถึง Sinovac ด้วยเช่นกัน 

Myth: วัคซีน Sinovac ไม่ป้องกันการติดเชื้อสายพันธุ์เดลต้า

Fact: รายงานจากสำนักข่าวรอยเตอร์ระบุว่า ปัจจุบันหน่วยงานของจีนยังไม่ได้เปิดเผยข้อมูลประสิทธิภาพการป้องกันการติดเชื้อสายพันธุ์เดลต้าอย่างเป็นทางการ แต่ผลการศึกษาล่าสุดของคณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล พบว่า วัคซีน Sinovac สร้างภูมิ (Antibody) ได้น้อยกว่าวัคซีนประเภทไวรัลเวกเตอร์ เช่น AstraZeneca และวัคซีนประเภท mRNA เช่น Pfizer-BioNTech 

Myth: ผู้สูงอายุไม่เหมาะที่จะฉีด Sinovac

Fact: ปัจจุบันองค์การอนามัยโลกแนะนำให้ใช้วัคซีน Sinovac ในกลุ่มอายุ 18 ปีขึ้นไป ผู้สูงอายุสามารถฉีดวัคซีน Sinovac ได้

Myth: สตรีมีครรภ์ไม่ควรฉีด Sinovac

Fact: รายงานขององค์การอนามัยโลกระบุว่า ปัจจุบันยังไม่มีผลการศึกษาเพียงพอถึงผลกระทบต่อสตรีมีครรภ์หลังจากฉีดวัคซีน Sinovac แต่ด้วยเทคโนโลยีเซลล์เชื้อตายที่ใช้พัฒนาวัคซีนชนิดนี้มีความคล้ายคลึงกันกับวัคซีนที่เราใช้มาก่อน อาทิ วัคซีนไข้หวัดใหญ่ และวัคซีนตับอักเสบบี ซึ่งสตรีมีครรภ์สามารถฉีดได้ แต่องค์การอนามัยโลกแนะนำให้สตรีมีครรภ์ปรึกษาแพทย์ก่อนเข้ารับการฉีดวัคซีน 

Myth: วัคซีนเชื้อตายเช่น Sinovac ให้ภูมิคุ้มกันได้ไม่เพียงไม่กี่เดือน

Fact: ผลการศึกษาที่ตีพิมพ์ในวารสารทางการแพทย์ MedRXiv ระบุว่า ผู้ที่ได้รับวัคซีน Sinovac ครบ 2 โดยไปแล้ว 6 เดือนจะเริ่มมีภูมิคุ้มกันเชื้อ COVID-19 ต่ำลง แต่ส่วนใหญ่ยังคงมีภูมิคุ้มกันอยู่ในระดับหนึ่ง ดังนั้นการฉีดกระตุ้นด้วยวัคซีนเข็มที่ 3 จะช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกันได้มากขึ้น

Myth: การฉีดวัคซีนแบบไขว้ เช่น Sinovac ต่อด้วย AstraZeneca เป็นอันตรายมากกว่าการฉีดวัคซีนชนิดเดียวกัน 2 เข็ม

Fact: ผลการศึกษาจากมหาวิทยาลัยออกเฟิร์ด (University of Oxford) เผยผลการศึกษาว่า การฉีดวัคซีนไขว้ ระหว่าง Pfizer-BioNTech และ AstraZeneca ให้ภูมิต้านทานเชื้อ COVID-19 สูงกว่าการฉีด AstraZeneca อย่างเดียว 2 เข็ม และมีความปลอดภัย ขณะที่ไทยเป็นประเทศแรกในโลกที่ฉีดวัคซีนไขว้ ระหว่าง Sinovac หนึ่งเข็ม ต่อด้วย AstraZeneca อีกหนึ่งเข็ม ผลการศึกษาของคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดลระบุว่า สูตรการฉีดไขว้นี้ให้ภูมิคุ้มกันการติดเชื้อ COVID-19 มากกว่าการฉีด Sinovac สองเข็ม และมีความปลอดภัย สามารถฉีดให้กับผู้ที่มีอายุ 18 ปีขึ้นไปได้

Myth: การฉีดวัคซีน Sinovac เข็มที่ 3 (ต่อจากการฉีด Sinovac เข็มที่ 1+2) ให้ประสิทธิภาพใกล้เคียงกับวัคซีนประเภท mRNA เช่น Pfizer-BioNTech

Fact: ปัจจุบันผลการศึกษาการฉีดวัคซีน Sinovac เข็มที่สามยังไม่มีความชัดเจน จากรายงานของสำนักข่าว South China Morning Post ระบุว่า นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยชื่อดังของจีน เช่น มหาวิทยาลัยปักกิ่ง และสถาบันวิทยาศาสตร์แห่งชาติของจีน ระบุว่าการฉีดวัคซีน Sinovac เข็มที่ 3 ช่วยป้องกัน COVID-19 สายพันธุ์เดลต้าได้ดี แต่ผลการศึกษาดังกล่าวไม่ได้ระบุว่าผู้ที่รับการฉีดวัคซีน Sinovac เข็มที่ 3 มีภูมิต้านทานมากกว่า หรือเทียบเท่ากับวัคซีนชนิดอื่น ที่สำคัญผลการศึกษาดังกล่าวตีพิมพ์โดยนักวิจัยจากฝั่งของจีนเท่านั้น และยังไม่ผ่านการตรวจสอบจากผู้เชี่ยวชาญจากภายนอก หรือ Peer Review ดังนั้นเราจึงยังไม่สรุปได้ว่าการฉีดวัคซีน Sinovac เข็มที่ 3 ให้ประสิทธิภาพเทียบเท่ากับวัคซีนชนิดอื่นได้หรือไม่

Myth: บางประเทศ เช่น สิงคโปร์ ประชาชนนิยมฉีดวัคซีน Sinovac มากกว่าเนื่องจากมีความปลอดภัยมากกว่าวัคซีน mRNA 

Fact: รายงานของสำนักข่าว CNA ของสิงคโปร์ระบุว่า ประชาชนชาวสิงคโปร์จำนวนหนึ่ง โดยเฉพาะชาวสิงคโปร์เชื้อสายจีนต้องการฉีดวัคซีนที่ผลิตจากจีน เช่น Sinovac เนื่องจากพวกเขาเชื่อว่าวัคซีนที่ผลิตจากจีนมีความปลอดภัยกว่า และการฉีดวัคซีนที่จีนรับรองจะช่วยให้พวกเขาเดินทางในจีนสะดวก อย่างไรก็ตามรัฐบาลสิงคโปร์ยังคงยืนยันว่า Sinovac ไม่ใช่วัคซีนหลักที่ใช้ในประเทศ (วัคซีนหลักของสิงคโปร์คือ Pfizer-BioNTech และ Moderna) ประชาชนที่ต้องการฉีด Sinovac จะต้องเข้ารับการฉีดที่คลินิกเอกชน 

รัฐบาลสิงคโปร์ยืนยันว่าวัคซีนหลักที่ใช้อยู่มีผู้ทำการศึกษาวิจัยยืนยันว่าให้การป้องกันการติดเชื้อ โดยเฉพาะสายพันธุ์ใหม่ๆ ได้ดีอยู่แล้ว ประชาชนคนไหนที่อยากฉีดวัคซีนตัวอื่น เช่น Sinovac ถือเป็นสิทธิส่วนบุคคล รัฐบาลจะไม่ก้าวก่ายการติดสินใจ ส่วนผู้ที่มีความจำเป็นด้านสุขภาพ เช่นมีอาการแพ้วัคซีน Pfizer-BioNTech หรือ Moderna ให้แพทย์เป็นผู้ออกดุลยพินิจในการให้ฉีดวัคซีน Sinovac ได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย

ขณะที่มาเลเซีย และบางประเทศในภูมิภาคเอเชียประกาศหยุดการสั่งซื้อวัคซีน Sinovac โดยให้เหตุผลว่าวัคซีนชนิดนี้มีประสิทธิภาพต่ำกว่าวัคซีนประเภทอื่นๆ ในท้องตลาด โดยเฉพาะวัคซีนประเภทไวรัลเวคเตอร์ เช่น AstraZeneca และวัคซีนประเภท mRNA แต่เนื่องจากกำลังการผลิตของ Sinovac ที่มากกว่า และการกระจายวัคซีนที่ดีกว่าโดยเฉพาะในประเทศกำลังพัฒนา ทำให้องค์การอนามัยโลกยังคงแนะนำให้ใช้วัคซีนตัวนี้ รวมถึงรัฐบาลในบางประเทศยังคงเลือกใช้ Sinovac ไปพลางก่อน จนกว่าพวกเขาจะได้รับวัคซีนประเภทอื่น หรือจนกว่า Sinovac จะพัฒนาวัคซีนรุ่นใหม่ที่สามารถกระตุ้นภูมิคุ้มกันได้มากกว่ารุ่นปัจจุบัน

ที่มา: https://www.who.int/news-room/feature-stories/detail/the-sinovac-covid-19-vaccine-what-you-need-to-know?gclid=Cj0KCQjw-NaJBhDsARIsAAja6dOKykMlP4lXFQw2oxMqmnD45QMIkL1UqqjscuH72LJ4NWLSQA3LELMaArRPEALw_wcB

https://www.reuters.com/world/china/are-chinese-covid-19-shots-effective-against-delta-variant-2021-06-29/

https://www.reuters.com/business/healthcare-pharmaceuticals/antibodies-sinovacs-covid-19-shot-fade-after-about-6-months-booster-helps-study-2021-07-26/

https://www.scmp.com/news/china/science/article/3147852/delta-vaccine-chinese-researchers-find-sinovac-booster-aids

https://www.globaltimes.cn/page/202107/1229716.shtml

https://www.si.mahidol.ac.th/th/hotnewsdetail.asp?hn_id=2691

https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2021.07.23.21261026v1

https://www.todayonline.com/singapore/moh-helping-private-institutions-facilitate-ordering-more-sinovac-covid-19-vaccine-doses

https://www.channelnewsasia.com/singapore/sinovac-vaccine-covid-19-recipients-national-count-evidence-data-1987511

https://thediplomat.com/2021/07/malaysia-to-phase-out-chinas-sinovac-vaccine/

https://cofact.org/article/1dkf1qsrehrti

เกี่ยวกับผู้เขียน 

ธนภณ เรามานะชัย (ไมค์) Fact-checker และ คอลัมนิสต์ประจำ Cofact Thailand 

ปัจจุบันทำหน้าที่วิทยากรด้านการตรวจสอบข้อมูลข่าวและเครื่องมือดิจิทัลด้านข่าวให้กับ Google News Initiative ก่อนหน้านี้เขาเป็นผู้ประกาศข่าวเทคโนโลยีให้กับสถานีโทรทัศน์วอยซ์ทีวี (Voice TV) และอดีตกรรมการสมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศประจำประเทศไทย (FCCT)