Cofact

ChatGPT คือโอกาสหรืออุปสรรคของสื่อมวลชน? มุมมองจาก 5 ผู้เชี่ยวชาญด้านปัญญาประดิษฐ์  

นับตั้งแต่มีการเปิดตัวแชทบอท ChatGPT ในเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา สื่อมวลชนต่างถกเถียงกันว่าเทคโนโลยีนี้จะมีผลกระทบต่ออุตสาหกรรมข่าวอย่างไร คำถามหลัก ๆ คือความก้าวหน้าของปัญญาประดิษฐ์แบบรู้สร้าง (generative AI) จะมาแทนที่สื่อมวลชนจำนวนเท่าไหร่และรวดเร็วเพียงใด สื่อมวลชนสาขาไหนที่จะได้รับผลกระทบจากการเติบโตของเทคโนโลยีนี้ และเราควรมองว่า ChatGPT นั้นเป็นอุปสรรคหรือโอกาสในการแก้ปัญหาที่อุตสาหกรรมข่าวกำลังเผชิญ? ฟรานเชสโก มาร์โคนี มัดฮูมิตา เมอร์เจีย ชาร์ลี เบคเกตต์และสองผู้ก่อตั้งสตาร์ทอัพร่วมให้ความเห็นต่อผลกระทบของการใช้ปัญญาประดิษฐ์แบบรู้สร้าง (generative AI) ในอุตสาหกรรมสื่อ 

รายงานชิ้นนี้ต้องการเปิดประเด็นถกเถียงที่กำลังร้อนแรงในหัวข้อนี้ด้วยการนำความเห็นจากผู้เชี่ยวชาญด้านปัญญาประดิษฐ์เพื่อให้เห็นภาพว่าเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์แบบรู้สร้างและโมเดลภาษาขนาดใหญ่ (Large Language models) จะส่งผลต่องานสื่อสารมวลชนในระยะสั้นและระยะกลางอย่างไร 

ผู้เชี่ยวชาญคนแรกคือฟรานเชสโก มาร์โคนี (Francesco Marconi) นักข่าวสายข้อมูลและผู้ร่วมก่อตั้งของบริษัท AppliedXL ที่มีประสบการณ์การทำงานเป็นหัวหน้าฝ่ายวิจัยและพัฒนาของ The Wall Street Journal และหัวหน้าฝ่ายผลิตข่าวและปัญญาประดิษฐ์ของ  The Associated Press มาร์โคนีได้เขียนหนังสือเกี่ยวกับ AI และสื่อสารมวลชนชื่อ “Newsmakers: Artificial Intelligence and the Future of Journalism” และได้รับการตีพิมพ์เมื่อปี 2563 ผู้เชียวชาญคนถัดมาคือมัดฮูมิตา เมอร์เจีย (Madhumita Murgia) บรรณาธิการข่าวจากปัญญาประดิษฐ์ซึ่งเป็นตำแหน่งที่เพิ่งตั้งขึ้นใหม่ของหนังสือพิมพ์ The Financial Times และศาสตราจารย์ชาร์ลี เบคเกตต์(Charlie Beckett) หัวหน้าโครงการ JournalismAI ซึ่งเป็นโครงการวิจัยของสถาบันวิจัยด้านการสื่อสารมวลชนประจำมหาวิทยาลัย London School of Economics (LSE) ซึ่งมีงานวิจัยและตีพิมพ์รายงานในหัวข้อ AI และการสื่อสารมวลชน และทุนสำหรับสื่อมวลชนและนักเทคนิคด้านเทคโนโลยี รวมถึงโครงการอบรมสำหรับสำนักข่าวขนาดเล็กไปจนถึงการเผยแพร่ตัวอย่างของการประยุกต์ใช้เทคโนโลยี AI ในงานด้านสื่อสารมวลชนให้กับผู้สนใจ

นอกจากนี้ รายงานชิ้นนี้ได้รวมความเห็นจากเจนนี โรมาโน (Jenny Romano) และเปโดร เอนริเกซ(Pedro Henriques) สองผู้ก่อตั้งแอปพลิเคชัน The Newsroom โมเดลใหม่ในการนำเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์มาใช้ด้านการสื่อสารมวลชน โดยแอปพลิเคชันนี้ใช้เทคโนโลยี AI ในการนำเสนอสรุปข่าวสำคัญรายวันที่เน้นนำเสนอข้อเท็จจริงหลักจากเนื้อหาข่าว บริบทของข่าวและจุดยืนของการนำเสนอข่าวนั้น

เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ไม่ใช่เรื่องใหม่

การใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ในการทำงานด้านสื่อสารมวลชนและผลิตข่าวเป็นสิ่งที่หลายสำนักข่าวดำเนินการมาแล้วระยะหนึ่ง ฟรานเชสโก มาร์โคนีจัดกลุ่มของนวัตกรรมปัญญาประดิษฐ์ในงานสื่อสารมวลชนช่วงศตวรรษที่ผ่านมาออกเป็น 3 ระยะ ได้แก่ การใช้เทคโนโลยีให้ช่วยทำงาน (Automation) การใช้เทคโนโลยีเพื่อขยายการวิเคราะห์ (Augmentation) และการใช้เทคโนโลยีเพื่อผลิตเนื้อหา (Generation)

ในระยะแรก การนำเทคโนโลยีมาใช้ให้ความสำคัญกับการผลิตเนื้อหาข่าวด้วยการใช้เทคโนโลยีเพื่อวิเคราะห์ข้อมูล เช่น รายงานด้านการเงิน ผลการแข่งขันกีฬา และตัวชี้วัดทางเศรษฐกิจด้วยเทคนิคการประมวลผลภาษาธรรมชาติ (natural language generation) ฟรานเชสโกกล่าวว่าตอนนี้สำนักข่าวระดับโลกหลายแห่งได้ใช้เทคโนโลยีนี้ในการทำงานแล้ว เช่น รอยเตอร์ (Reuters ) เอเอฟพี (AFP) และเอพี (AP) รวมถึงสำนักข่าวเล็ก ๆ อีกหลายแห่งด้วย

ฟรานเชสโก มาร์โคนีระบุว่าระยะที่สองของการใช้เทคโนโลยีเริ่มต้นขึ้นเมื่อมีการขยายการใช้งานด้วยเทคนิคการเรียนรู้ของเครื่องคอมพิวเตอร์ (machine learning) และเทคนิคการประมวลผลภาษาธรรมชาติ (natural language processing) ที่สามารถวิเคราะห์ชุดข้อมูลที่มีขนาดมหาศาลและระบุเทรนด์ต่าง ๆ ได้ ตัวอย่างของการใช้เทคโนโลยีระยะที่สองนี้สามารถดูได้จากหนังสือพิมพ์ La Nación หนังสือพิมพ์รายวันของอาร์เจนตินาที่ริเริ่มนำปัญญาประดิษฐ์เข้ามาสนับสนุนการทำงานของทีมข้อมูลในปี 2562 และก่อตั้งห้องปฏิบัติการปัญญาประดิษฐ์ (AI lab) ที่ทำงานร่วมกับนักวิเคราะห์ข้อมูลและนักพัฒนาซอร์ฟแวร์

สำหรับคลื่นลูกที่สามที่พัฒนาและใช้ในปัจจุบันคือปัญญาประดิษฐ์แบบรู้สร้าง ซึ่งฟรานเชสโกอธิบายว่าเป็นการประมวลผลด้วยโมเดลข้อมูลภาษาขนาดใหญ่ที่สามารถผลิตข้อความจำนวนมากได้ ซึ่งช่วยให้การทำงานด้านการสื่อสารมวลชนไปไกลกว่าการรายงานหรือวิเคราะห์ข้อมูลอัตโนมัติ ตอนนี้ เราสามารถสั่งให้แชทบอทเขียนบทความขนาดที่ยาวขึ้นด้วยจุดยืนที่เป็นกลางในเรื่องต่าง ๆ หรือเขียนความเห็นจากจุดยืนหนึ่ง อีกทั้งเรายังสามารถสั่งให้เขียนในสไตล์ของนักเขียนชื่อดังคนใดคนหนึ่งหรือสำนักพิมพ์ใดสักที่หนึ่งก็ได้ นอกจากนี้ยังมีความเป็นไปได้ที่จะใช้เทคโนโลยีนี้คือการใช้แชทบอทในการเขียนและตรวจสอบแก้ไขข่าว ซึ่งสื่อมวลชนได้ทดลองใช้กันอย่างแพร่หลายมากตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา 

มัดฮูมิตา เมอร์เจียอธิยายว่าเหตุผลหนึ่งที่ทำให้แชตบอท ChatGPT และเครื่องมืออื่น ๆ สามารถสร้างความตื่นเต้นเร้าใจเป็นเพราะเทคโนโลยีนี้มีความเป็นมิตรกับผู้ใช้งานมากและสามารถสื่อสารในภาษาที่เป็นธรรมชาติ เธอกล่าวว่ามันให้ความรู้สึกเหมือนมีสมองกลอัจฉริยะอยู่จริง  ๆ แม้ว่าอันที่จริงมันก็แค่เทคโนโลยีที่มีประสิทธิภาพสูงมากในการพยากรณ์สิ่งที่เราต้องการ

โมเดลการประมวลผลภาษาที่เครื่องมือเหล่านี้ใช้นั้นมาจากการป้อนคำสั่งของเราตอนผลิตเนื้อหาใหม่ ไม่ได้มาจากการคิดขึ้นมาเองของปัญญาประดิษฐ์ โมเดลการทำงานเกิดจากการป้อนเนื้อหาและข้อมูลที่ทำให้สามารถผลิตผลลัพธ์ออกมาจากสิ่งที่ถูกป้อนเข้าไป นั่นหมายความว่าเทคโนโลยีนั้นมีประโยชน์ในการสังเคราะห์ข้อมูล แก้ไขข้อมูลและรายงานข้อมูลที่ได้รับการตรวจสอบแล้ว เธอเชื่อว่าปัญญาประดิษฐ์แบบรู้สร้างที่เราเห็นในปัจจุบันยังขาดทักษะสำคัญที่ทำให้ไม่สามารถมีบทบาทมากกว่านี้ในงานสื่อสารมวลชน มัดฮูมิตา เมอร์เจียอธิบายว่าจากจุดที่เรายืนอยู่ในวันนี้ การทำงานของ AI ไม่ได้เป็นเนื้อหาที่ผลิตขึ้นเองและไม่ได้เสนออะไรใหม่ การทำงานของเอไอมาจากการประมวลผลของข้อมูลที่มีอยู่แล้วและ AIไม่ได้มีความสามารถในการคิดวิเคราะห์หรือแสดงความคิดเห็นของตัวเองได้ ดังนั้น ปัญญาประดิษฐ์แบบรู้สร้างไม่สามารถตอบโจทย์ความต้องการด้านการผลิตเนื้อหาข่าวเชิงวิเคราะห์หรือแสดงจุดยืนที่ชัดเจนในหัวข้อนั้น ๆ ซึ่งเป็นสิ่งที่ผู้อ่านต้องการเมื่อรับข่าวจากสำนักข่าว เช่น เดอะไฟแนนเชียล ไทม์ แม้แต่ ChatGPT ก็ยังเห็นด้วยในประเด็นนี้

อย่างไรก็ตาม นั่นไม่ได้หมายความว่าปัญญาประดิษฐ์แบบรู้สร้างนั้นไม่สามารถพัฒนาให้มีประสิทธิภาพหรือก้าวหน้าไปมากกว่านี้ เพราะยังมีการพัฒนาเทคโนโลยีกันต่อ แต่เธอต้องการสะท้อนถึงข้อดีของเสียงและความเห็นที่มาจากมนุษย์ซึ่งยังไม่มีเทคโนโลยีใดที่สามารถเข้ามาแทนที่ได้ และเธอเชื่อว่าโมเดลการวิเคราะห์ภาษาในปัจจุบันนั้นยังไม่สร้างสรรค์หรือยังไม่ใช่ต้นฉบับที่ผลิตเนื้อหาอะไรใหม่ ๆ ได้ เพียงแต่สามารถลอกเลียนแบบมนุษย์ได้ดีมาก ๆ เท่านั้นเอง

ข้อท้าทายอีกประการของปัญญาประดิษฐ์แบบรู้สร้างในงานสื่อสารมวลชนคือข้อผิดพลาดที่เกิดขึ้นจากการประมวลผลของ ChatGPT ที่พบบ่อย แม้แต่ในตัวอย่างเครื่องมือที่นำมาใช้ในผลิตภัณฑ์ของกูเกิลหรือไมโครซอฟท์ อีกทั้ง ChatGPT ยังระบุแหล่งอ้างอิงของข้อมูลที่ไม่มีจริงด้วย มาร์โคนีกล่าวว่าโมเดลการทำงานของเอไอเหล่านี้ยังพบปัญญาในการผลิตข้อมูลที่แม่นยำและข้อเท็จจริงที่ทันกับสถานการณ์ปัจจุบันหรือการรายงานข้อมูลที่เกิดขึ้นทันที (real-time data) ซึ่งหมายความว่าเครื่องมือเอไอที่มีตอนนี้ยังไม่เหมาะที่จะนำมาใช้ในการรายงานข่าวด่วน (breaking news) ที่มีความซับซ้อนและต้องใช้ปฏิบัติการด้านงานข่าวที่เข้มข้น และต้องตรวจสอบข้อมูลข้อเท็จจริงด้วยการอ้างอิงแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ด้วยความระมัดระวัง

นอกจากนี้ โมเดลปัญญาประดิษฐ์แบบรู้สร้างยังมีปัญหาในการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงตัวเลข ผลงานของปัญญาประดิษฐ์แบบรู้สร้างที่วิเคราะห์คำนวนตัวเลขที่ถูกต้องยังไม่มีความแม่นยำมากนัก การบกพร่องในการตรวจสอบการผลิตอัลกอริทึ่มมีความเสี่ยงสูงเพราะการทำงานของมันเกี่ยวข้องกับการระบบการทำงานของข้อมูลทั้งระบบ ทั้งนี้ ความเห็นนี้ไม่ได้หมายความว่าปัญญาประดิษฐ์แบบรู้สร้างจะไม่มีบทบาทในงานสื่อสารมวลชนเพียงแต่ว่าเราไม่สามารถพึ่งพาการทำงานของเอไอเพียงอย่างเดียวได้

 ศาสตราจารย์ชาร์ลี เบคเกตต์ หัวหน้าโครงการวิจัย Polis/LSE Journalism AI แนะนำให้ใช้เทคโนโลยีนี้ด้วยความระมัดระวังและไม่สนับสนุนให้สื่อมวลชนใช้เครื่องมือใหม่เหล่านี้โดยไม่มีการกำกับควบคุมโดยมนุษย์ ศาสตราจารย์ชาร์ลีกล่าวว่า การใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ไม่ใช่การผลิตเนื้อหาข่าวอัตโนมัติตั้งแต่ต้นจนจบแต่มันคือการช่วยให้สื่อมวลชนมีเครื่องมือในการทำงานที่เร็วขึ้นและให้สื่อมีเวลาในการทำงานที่มนุษย์ทำได้ดีที่สุด งานสื่อสารมวลชนด้วยมนุษย์ยังเต็มไปด้วยข้อบกพร่องมากมากและเราก็ลดความเสี่ยงนี้ด้วยระบบบรรณาธิการ เรื่องนี้ก็ต้องใช้กับเทคโนโลยีเอไอด้วย สื่อมวลชนต้องมั่นใจว่าตนเองเข้าใจเครื่องมือนั้น ๆ รวมถึงความเสี่ยงของเครื่องมือและอย่าคาดหวังกับเทคโนโลยีจนมากเกินไป

มาร์โคนีอธิบายเพิ่มเติมว่าสื่อมวลชนควรทำงานร่วมกับเทคโนโลยีโดยยอมรับและเผชิญหน้ากับจุดอ่อนของมันด้วย เขากล่าวว่านวัตกรรมในงานสื่อสารมวลชนควรเน้นเรื่องข้อจำกัดของโมเดลภาษาขนาดใหญ่แบบ GPT โดยเน้นการพัฒนาระบบเตือนข้อผิดพลาดต่าง ๆ ด้วยคอมพิวเตอร์ในการตรวจตราข้อมูลทันทีแบบ real-time การรวมระบบเตือนเหล่านี้กับโมเดลภาษาขนาดใหญ่จะช่วยเปิดทางให้เราสามารถพัฒนารูปแบบใหม่ในการทำงานสื่อสารมวลชนได้

มาร์โคนียกตัวอย่างระบบเตือนปัญหาที่พบในบริษัท AppliedXL ที่ตนเองเป็นเจ้าของว่าเป็นบริษัทที่ใช้ระบบเตือนภัยทำงานร่วมกับคนที่มีใจรักงานสื่อสารมวลชนเพื่อการผลิตข่าว ซึ่งทีมงานของเขามีเป้าหมายในพัฒนาการผลิตข่าวที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยในคน เช่น แจ้งเตือนล่วงหน้าเมื่อพบสัญญาณผิดปกติในชุดข้อมูลก่อนที่บริษัทต่าง ๆ จะเผยแพร่สู่สาธารณชนพร้อมก่อให้เกิดปัญหา

การใช้งานปัญญาประดิษฐ์แบบรู้สร้าง

สำนักข่าวหลายแห่งได้ประกาศแผนงานที่จะนำปัญญาประดิษฐ์แบบรู้สร้างมาใช้หรือบางแห่งก็ได้เริ่มดำเนินการแล้ว BuzzFeed ประกาศว่าจะนำเทคโนโลยีเอไอมาใช้ในแบบทดสอบบุคลิกภาพที่โด่งดัง และนิวยอร์คไทม์ได้ทดลองใช้ ChatGPT ให้ผลิตข้อความสำหรับวันวาเลนไทน์ด้วยคำสั่งต่าง ๆ ที่ออกแบบไว้

สำนักข่าวหลายแห่งยังอยู่ระหว่างการค้นหาแนวคิดใหม่ ๆ ในการนำเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ในงานข่าว รวมถึง Axel Springer สำนักข่าวยักษ์ใหญ่ของเยอรมันที่เพิ่งตีพิมพ์เผยแพร่บทความชิ้นแรกที่เขียนขึ้นโดย AI ในเว็บไซต์สำนักข่าวท้องถิ่นแห่งหนึ่ง หนังสือพิมพ์ Il Foglio ของอิตาลีก็ได้ประกาศชวนผู้อ่านเล่นเกมทายว่าบทความสั้นชิ้นไหนที่ผลิตขึ้นโดย AI ในสรุปข่าวรายวันของหนังสือพิมพ์เป็นระยะเวลา 30 วันเริ่มต้นจากอาทิตย์ที่สองของเดือนมีนาคมที่ผ่านมา สำหรับผู้อ่านที่ทายได้ถูกต้องต่อเนื่องเป็นเวลาหนึ่งสัปดาห์จะได้เป็นสมาชิกฟรีพร้อมแชมเปญหนึ่งขวด

สำหรับเปโดร เอนริเกซและเจนนี โรมาโน การนำเทคโนโลยีเอไอมาใช้ในงานสื่อสารมวลชนเป็นหัวใจของธุรกิจ The Newsroom ที่ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 2564 พวกเขาได้พัฒนาแอปพลิเคชันที่ใช้ AI ผลิตสรุปข่าวสำคัญประจำวัน ซึ่งข่าวเหล่านี้ไม่ได้เป็นข่าวด่วน แต่เป็นข่าวที่รายงานโดยสำนักข่าวหลาย ๆ แห่งแล้ว ประเด็นสำคัญในการทำงานของแอปพลิเคชันนี้ไม่ใช่เป็นเรื่องของการรายงานข้อมูลใหม่ให้แก่ผู้อ่านแต่ต้องการฉายให้เห็นภาพของข้อเท็จจริงที่สำนักข่าวหลาย ๆ แห่งมีความเห็นตรงกันและชี้ให้เห็นถึงมุมมองที่แตกต่างด้วย

เอนริเกซอธิบายว่าขั้นตอนแรกของการทำงานคือการรวบรวมข้อมูลจากสำนักข่าวหลายแห่งเพื่อทำความเข้าใจว่ามีข่าวใดที่ได้รับความสนใจและใครรายงานข่าวเรื่องนี้บ้าง 

เมื่อรวบรวมบทความข่าวที่รายงานเรื่องเดียวกันและอยู่ในมาตรฐานที่ยอมรับ เขาใช้โมเดลการประมวลผลข้อมูลสองแบบที่แยกย่อยองค์ประกอบของเนื้อหาข่าวออกมา เอนริเกซกล่าวว่า พวกเขาจะระบุว่ามีองค์ประกอบส่วนไหนบ้างที่หลายสำนักข่าวมีความเห็นตรงกันและความเห็นที่ตรงกันนั้นตั้งอยู่บนข้อเท็จจริงใดบ้าง รวมถึงระบุด้วยว่าองค์ประกอบส่วนไหนที่มีการรายงานข่าวแตกต่างกัน เพื่อนำไปสู่คำถามถัดไปว่าในหัวข้อนี้มีมุมมองที่แตกต่างอย่างไร หลังจากนั้น พวกเขาก็จะเขียนบทความขึ้นใหม่ที่ร้อยเรียงคำตอบทั้งหมด เริ่มต้นจากองค์ประกอบของประเด็นที่สำนักข่าวต่าง ๆ มีความเห็นตรงกัน ข้อมูลเบื้องต้นของเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น และจากนั้นผู้อ่านก็สามารถอ่านความเห็นผ่านมุมมองที่หลากหลายที่ได้รวบรวมไว้ ภายใต้แถบเมนู “มุมมองที่หลากหลาย” ได้รวบรวมรายการสรุปเนื้อหาของหัวข้อข่าวดังกล่าวจากสำนักพิมพ์หลาย ๆ แห่งพร้อมกับมีลิงค์ของรายงานข่าวด้วย

บทความของ The Newsroom ที่เขียนขึ้นโดย AI จะได้รับการตรวจทานจากมนุษย์ก่อนเผยแพร่อีกที ขณะที่มนุษย์จะมีบทบาทสำคัญในการดูแลควบคุมเนื้อหา โรมาโนกล่าวว่าพวกเขากำลังพยายามลดขั้นตอนการทำงานด้วยเช่นกัน “พวกเราวางแผนที่จะให้มีแนวทางที่หลากหลายรีวิวด้วยคนสำหรับหัวข้อแต่ละประเภทที่แตกต่างกัน” เอนริเกซกล่าวว่า “ยกตัวอย่างเช่นหัวข้อที่พวกเขากำลังทำงานเป็นหลักคือเรื่องภูมิศาสตร์การเมือง (Geopolitics) ปัญหาโลกร้อน (Climate change) เป็นต้น แต่เมื่อพวกเราเริ่มที่จะทำงานในหัวข้อที่มีความเสี่ยงน้อยกว่านี้ เช่น หัวข้อกีฬา เป็นต้น พวกเราคิดว่าเราจะมีระดับการรีวิวที่แตกต่างไปในหัวข้อเหล่านี้”

ในตอนนี้ Newstime ประมวลผลจากข้อมูลที่มาจากแหล่งข้อมูลภาษาอังกฤษและเผยแพร่สรุปข่าวเป็นภาษาอังกฤษเท่านั้น แต่พวกเขามีแผนว่าจะขยายการทำงานให้ครอบคลุมภาษาอื่นด้วยเพื่อปรับปรุงให้มีความหลากหลายเชิงภูมิศาสตร์ของช่องทางการเผยแพร่บทความ ซึ่งเป็นความพยายามในอุตสาหกรรมสื่อหลัก แม้ว่าจะมีความเป็นไปได้ในการใช้แชตบอท ChatGPT ในหลาย ๆ ภาษาแต่คุณภาพของผลลัพธ์ที่ได้นั้นไม่ได้เท่ากัน

เมื่อถามว่าพวกเขามีประสบการณ์ปัญหาแบบเดียวกับโมเดลอื่นประสบหรือไม่ เอนริเกซและโรมาโนกล่าวว่าพวกเขาไม่ได้เผชิญปัญหานั้น โมเดลการทำงานของพวกเขาไม่ได้ผลิต “ภาพหลอน” (hallucinations) ที่เกิดขึ้นเมื่อ AI ผลิตข้อความที่ไม่ได้มาจากข้อมูลที่ป้อนเข้าไป อีกทั้งคู่มือการรีวิวของพวกเขาเน้นเรื่องการระบุข้อผิดพลาดบนฐานของข้อเท็จจริง “พวกเราไม่ได้ทำงานกับข่าวประเภทข่าวด่วน (breaking news) เวลาที่มีการรายงานข่าวด่วน เราไม่มีข้อมูลเพียงพอที่จะสามารถตรวจสอบได้ ดังนั้น ข้อมูลที่รายงานโดย Newsroom จึงเป็นข้อมูลที่ตั้งใจรายงานภายหลังเหตุการณ์นั้นเกิดขึ้นแล้ว” เอนริเกซกล่าว

ขณะนี้ แอปพลิเคชันดังกล่าวยังอยู่ในขั้นของการพัฒนาผลิตภัณฑ์เพื่อให้ใช้งานได้จริง ซึ่งตอนนี้มีผู้ใช้งานอยู่ประมาณ 1,000 คนในหลายประเทศทและส่วนใหญ่อยู่ในยุโรป โดยกลุ่มผู้ใช้งานส่วนใหญ่อายุต่ำกว่า 35 ปี โรมาโนกล่าวว่ากลุ่มผู้ใช้งานของ Newsroom แบ่งออกคร่าว ๆ ได้เป็นสองกลุ่ม กลุ่มแรกคือผู้ใช้งานที่อ่านข่าวจากสื่อหลาย ๆ แห่งอยู่แล้วและอีกกลุ่มเป็นผู้ใช้งานที่ไม่อ่านข่าว ซึ่งทีมงานของพวกเขาพบผู้ใช้งานกลุ่มนี้จากการติดต่อพูดคุยกับผู้ใช้งานบางคนโดยตรง

อย่างไรก็ตาม เอนริเกซเน้นว่าแอปพลิเคชันนี้ไม่ได้ออกแบบมาเพื่อเป็นแหล่งข่าวเดียวสำหรับผู้ใช้เท่านั้น พวกเขามองว่าสิ่งที่ทำอยู่นั้นเป็นหนทางหนึ่งในการช่วยนำทางให้ผู้ใช้ในการอ่านข่าวต่าง ๆ และไม่ได้คิดว่าสิ่งที่ทำนั้นเป็นแพลตฟอร์มที่สมบูรณ์แล้วและเป็นแหล่งข่าวเดียวที่ผู้อ่านสามารถใช้ได้ แต่มันเป็นเพียงจุดเริ่มต้นให้ผู้คนได้เริ่มเข้าไปอ่านและไม่ได้จบที่ตรงนี้ หลังจากนั้นผู้อ่านสามารถเข้าไปอ่านเนื้อหาจากแหล่งอื่น ๆ ต่อไปในเรื่องที่ตัวเองสนใจจริง ๆ 

มองไปในอนาคต

เมอร์เจียและมาร์โคนีกล่าวว่าบทบาทของสื่อมวลชนคือการสังเคราะห์ข้อมูลและการวิเคราะห์ข้อมูลตามบริบทและระบุเรื่องที่จะรายงาน มาร์โคนีบอกว่าสิ่งเหล่านี้จะยิ่งยากขึ้นมากกว่าเดิม “การระเบิดของข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ เช่น เว็บไซต์ เซ็นเซอร์ อุปกรณ์มือถือและดาวเทียมได้สร้างโลกที่เต็มไปด้วยข้อมูล ตอนนี้พวกเราผลิตข้อมูลขึ้นมากกว่าในประวัติศาสตร์ที่ผ่านมาซึ่งทำให้การคัดเลือกข้อมูลที่ไม่สำคัญออกไปเป็นเรื่องที่ท้าทายมากขึ้น” มาโคนีกล่าว

เขาคิดว่าสิ่งนี้เป็นอีกด้านหนึ่งของงานสื่อสารมวลชนที่เทคโนโลยี AI สามารถมีบทบาทสำคัญในการลดภาระงานของมนุษย์ เขามองว่า AI ไม่ควรถูกมองว่าเป็นเพียงเครื่องมือที่ช่วยผลิตเนื้อหาแต่เป็นเครื่องมือในการช่วยพวกเราในการกรองเนื้อหา ผู้เชี่ยวชาญบางคนกระบุว่าในปี 2569 เนื้อหาร้อยละ 90 ที่เผยแพร่ออนไลน์อาจมาจากการผลิตขึ้นด้วยคอมพิวเตอร์ ซึ่งตรงนี้เป็นจุดเปลี่ยนที่ตอนนี้พวกเราต้องให้ความสำคัญต่อการสร้างสมองกลที่ช่วยกรองเนื้อหาที่ไม่สำคัญออกไป แยกข้อเท็จจริงจากเรื่องที่แต่งขึ้น และเน้นว่าอะไรคือเรื่องสำคัญ

มาร์โคนีเชื่อว่าสื่อมวลชนควรมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาเครื่องมือปัญญาประดิษฐ์ใหม่ ๆ เช่น การเขียนอัลกอริทึมที่สามารถทำหน้าที่บรรณาธิการได้และประยุกต์ใช้หลักการด้านการสื่อสารมวลชนเข้าไปในเทคโนโลยี เหล่านี้ เขากล่าวว่าอุตสาหกรรมข่าวต้องเข้ามามีส่วนร่วมอย่างแข็งขันกับการปฏิวัติเทคโนโลยีของเอไอ ซึ่งอันที่จริงแล้วนั้น บริษัทสื่อเหล่านี้มีโอกาสที่จะเป็นผู้เล่นหลักในเรื่องนี้เพราะเป็นผู้ที่มีคุณสมบัติที่มีค่าสำหรับการพัฒนาเอไอ คือข้อมูลภาษาสำหรับป้อนคำสั่งและหลักจริยธรรมสื่อสำหรับการสร้างระบบที่มีเสถียรภาพและเชื่อถือได้

ข้อมูลเพิ่มเติม

• อ่านเทรนด์ด้านการสื่อสารมวลชนและเทคโนโลยี รวมถึงการพยากรณ์แนวโน้มว่าเทคโนโลยี AI จะมีบทบาทอย่างไรในปี 2566 โดยนิค นิวแมน (https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/journalism-media-and-technology-trends-and-predictions-2023#header–8)
• ข้อคิดเห็นของผู้ก่อตั้งสำนักข่าวใหม่ที่ใช้เทคโนโลยี AIมาหลายปีต่อการพัฒนาเทคโนโลยีAI ล่าสุดของ NiemanLab ในบทความนี้ (https://www.niemanlab.org/2023/03/how-will-journalists-use-chatgpt-clues-from-a-newsroom-thats-been-using-ai-for-years/)
• อ่านเรื่องการแข่งขันของการวิจัยของบริษัทต่าง ๆ ในการพัฒนาแชตบอท AI ที่เป็นมิตรกับผู้ใช้ได้ในบทความนี้ (https://www.economist.com/business/2023/01/30/the-race-of-the-ai-labs-heats-up?utm_medium=social-media.content.np&utm_source=twitter&utm_campaign=editorial-social&utm_content=discovery.content)
• อ่านบทความเจาะลึกข้อกังวลของนักวิจัยเรื่องข้อมูลบิดเบือนและ AI ได้ในบทความนี้ (https://www.nytimes.com/2023/02/08/technology/ai-chatbots-disinformation.html)

ที่มาของบทความ

https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/news/chatgpt-threat-or-opportunity-journalism-five-ai-experts-weigh (Is ChatGPT a threat or an opportunity for journalism? Five AI experts weigh in)

By : Zhang Taehun

“เขียนป้ายไปปักไว้ บอกคนทั้งหลายว่าอยากขายที่นา นำทรัพย์สินเงินตราจากขายที่นาตีตั๋วเครื่องบิน จะไปซาอุ” ท่อนเริ่มของบทเพลง “ซาอุดรฯ” จากวงคาราบาว ซึ่งสะท้อน “ความหวัง” ของคนไทยจำนวนไม่น้อยที่ต้องการไป “แสวงโชคในต่างแดน” ดังท่อนต่อมาที่ร้องว่า “บอกเมียและลูกน้อย คอยพี่หน่อยพ่อหน่อยเถิดหนา อีกไม่นานกลับมาเยี่ยงราชาเงินทองล้นกาย จะมีโทรทัศน์วิทยุ สเตอริโอ บ้านตึกหลังโตโต โอ้ฮะโอ นั่งกินนอนกิน” ด้วยเชื่อว่าการทำงานในต่างประเทศจะสามารถเก็บเงินส่งกลับบ้านที่เมืองไทยได้อย่างเป็นกอบเป็นกำ

บทเพลง ซาอุดรฯ เผยแพร่ครั้งแรกในปี 2528 ซึ่งเวลานั้น ซาอุดิอาระเบีย เป็นประเทศที่คนไทยนิยมไปทำงาน และหลายคนเผชิญกับสถานการณ์ที่ในเพลงบอกว่า “เกิดมาเป็นคนจนยามคบคนไม่เคยเป็นต่อ คิดคิดไปใจท้อ คนหนอคนยิ่งจนยิ่งเจ็บ เก็บเงินเราไปแล้วเรือบินแจวลงจอดบนลาน บนแผ่นดินอีสาน ขนานนามว่า ซาอุดร” ซึ่งสะท้อนถึงปัญหา “ถูกหลอกลอยแพ” นอกจากจะไม่ได้ไปทำงานต่างประเทศแล้วยังเสียเงินเสียทองอีกต่างหาก แต่ผ่านไปเกือบ 40 ปี ภัยจากมิจฉาชีพประเภทนี้ก็ยังคงดำรงอยู่ และเข้าถึงเหยื่อได้ง่ายผ่านเทคโนโลยีสื่อสังคมออนไลน์ (Social Media)

บทความนี้เขียนขึ้นเมื่อวันที่ 18 เม.ย. 2566 ซึ่งผู้เขียนลองสืบค้นในฐานข้อมูลของ “ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม ประเทศไทย (Anti-Fake News Center Thailand) กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอีเอส)” โดยใช้คำว่า “ทำงาน” พบว่า มีการเตือนภัยการหลอกลวงคนไทยไปทำงานต่างแดนหลายครั้งและหลายประเทศ ตัวอย่างเช่นใน “เดือนธันวาคม 2562” ซึ่งเป็นผลการค้นหาเก่าที่สุดที่หาได้ พบ 1 รายการ หัวข้อ “กรมการจัดหางานเปิดโอกาสทำงานเกาหลี ญี่ปุ่น และต่างประเทศได้ง่ายๆ ไม่ยุ่งยาก พร้อมโอนเงินเพื่อจองสิทธิ์ ข่าวปลอม หลอกลวงประชาชน อย่าหลงเชื่อ!!” โดยเป็นการแอบอ้าง กรมการจัดหางาน มีการใช้โลโก้ของกรมฯ และหลอกให้โอนเงิน

ดูเหมือนข่าวลวงดังกล่าวจะเงียบหายไปนานกว่า 2 ปี เมื่อโลกเผชิญสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 ในช่วงต้นปี 2563 เพราะแต่ละประเทศใช้มาตรการล็อกดาวน์และคุมเข้มการเดินทางข้ามพรมแดน แต่แล้วเมื่อสถานการณ์เริ่มคลี่คลาย การเดินทางและกิจกรรมต่างๆ ทั้งในประเทศและระหว่างประเทศกลับมาสู่ภาวะปกติ ข่าวลวงประเภทนี้ก็กลับมาหลอกหลอนคนไทยอีกครั้ง และอาจกล่าวได้ว่าเป็นการ “ซ้ำเติมความทุกข์” ของคนไทยก็ว่าได้ เพราะในเวลานั้นหลายคนยังได้รับผลกระทบทางเศรษฐกิจจากสถานการณ์โรคระบาดครั้งใหญ่ นั่นคือการตกงานและกำลังมองหางานใหม่เพื่อสร้างรายได้เลี้ยงดูตนเองและครอบครัว

จากการสืบค้นในฐานข้อมูลของศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ นับตั้งแต่ “เดือนสิงหาคม 2565” พบว่ามี 3 ข่าวลวง แบ่งเป็น ข่าวลวงที่เกี่ยวข้องกับสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ 1 รายการ เกาหลีใต้ 1 รายการ และโปรตุเกส 1 รายการ “เดือนกันยายน 2565” พบ 1 ข่าวลวงที่ชวนคนไทยไปทำงานในเกาหลีใต้ , “เดือนตุลาคม 2565” พบ 6 ข่าวลวง ทั้งหมดเป็นการชวนคนไทยไปทำงานในเกาหลีใต้ , “เดือนพฤศจิกายน 2565” พบ 5 ข่าวลวง แบ่งเป็น เกาหลีใต้ 4 รายการ ไต้หวัน 1 รายการ , “เดือนธันวาคม 2565” พบ 5 ข่าวลวง ทั้งหมดเป็นการชวนคนไทยไปทำงานในเกาหลีใต้ , 

“เดือนมกราคม 2566” พบ 13 ข่าวลวง แบ่งเป็น เกาหลีใต้ 8 รายการ ฮังการี 2 รายการ โครเอเชีย โคลัมเบีย (โคลอมเบีย) และซาอุดิอาระเบีย ประเทศละ 1 รายการ , “เดือนกุมภาพันธ์ 2566” พบ 13 รายการ แบ่งเป็น ฮังการี 3 รายการ เกาหลีใต้ ไต้หวันและสิงคโปร์ ประเทศละ 2 รายการ โครเอเชีย ซาอุดิอาระเบีย โปรตุเกสและออสเตรเลีย ประเทศละ 1 รายการ , “เดือนมีนาคม 2566” พบ 6 รายการ แบ่งเป็น ฮังการี 3 รายการ คาซัคสถาน แคนาดาและญี่ปุ่น ประเทศละ 1 รายการ , “เดือนเมษายน 2566 (สืบค้นถึงวันที่ 18 เม.ย. 2566)” พบ 4 รายการ แบ่งเป็น ญี่ปุ่น 2 รายการ ฮังการีและไต้หวัน ประเทศละ 1 รายการ

ลักษณะของข่าวลวง ได้แก่ 1.เคยเป็นข่าวจริงแต่ผ่านพ้นไปแล้ว เช่น ในวันที่ 23 ส.ค. 2565 ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ เตือนข่าวลวงเรื่อง “กระทรวงแรงงานเปิดรับสมัครไปทำงานประเทศสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ รายได้เดือนละ 40,000 บาท” ซึ่งข้อเท็จจริงคือ เป็นข่าวที่กรมการจัดหางานเผยแพร่เมื่อวันที่ 26 พ.ย. 2564 โดยมีสาระสำคัญว่า กรมการจัดหางาน เปิดรับสมัครคนหางานเพื่อไปทำงานกับนายจ้างบริษัท CROWN EMIRATES COMPANY LTD. ประเทศสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ (U.A.E)  จำนวน 17 อัตรา ระยะเวลาจ้างงาน 3 ปี ดูแลอาหาร 3 มื้อ สมัครฟรีตั้งแต่บัดนี้จนถึงวันที่ 3 ธ.ค. 2564 ไม่เว้นวันหยุดราชการ ดังนั้น การรับสมัครตามประกาศนี้ได้เสร็จสิ้นไปแล้ว 

2.ข่าวลวงอ้างถึงงานประเภทหนึ่ง แต่ในข้อเท็จจริงเป็นการเตรียมพร้อมสำหรับการไปทำงานอีกประเภทหนึ่ง เช่น ข่าวลวงเรื่อง “เกาหลีเปิดรับคนไทยทำงานถูกกฎหมายที่ไร่ผักสลัด ค่าแรง 75,000 บาท” ที่มีการเตือนในวันที่ 26 ต.ค. 2565 หรือข่าว “เกาหลีเตรียมเปิดรับสมัครงานอุตสาหกรรม 75,000 อัตรา” ที่มีการเตือนในวันที่ 3 ธ.ค. 2565 ข้อเท็จจริงของข่าวเหล่านี้คือ กระทรวงแรงงาน และกรมการจัดหางาน ได้ตรวจสอบข้อมูลและชี้แจงว่า “ในขณะนั้นมีเพียงการรับสมัครทดสอบภาษาเกาหลีและทักษะการทำงาน (Point System) ครั้งที่ 11 เพื่อไปทำงานสาธารณรัฐเกาหลี (เกาหลีใต้) ประเภทกิจการก่อสร้างเท่านั้น” อีกทั้งได้สิ้นสุดการรับสมัครไปตั้งแต่วันที่ 20 ต.ค. 2565

3.แอบอ้างชื่อบริษัทหรือหน่วยงาน หรือไม่ระบุชื่อบริษัทจัดหางาน เช่น ข่าวลวงเรื่อง “บริษัท work and smile ประเทศฮังการี เปิดรับแรงงาน เงินเดือนสูง​ ถูกกฎหมายผ่านกรมการจัดหางาน” ที่มีการเตือนในวันที่ 11 ม.ค. 2566 มีการใส่ชื่อบริษัทพ่วงกับอ้างถึงกรมการจัดหางาน หรือข่าวลวงเรื่อง “กระทรวงแรงงานรับสมัครพนักงานนวดหญิงไปทำงานที่ประเทศโคลัมเบีย” ที่มีการเตือนในวันที่ 26 ม.ค. 2566 ไม่มีการระบุรายละเอียดใดๆ เลย นอกจากให้ติดต่อผ่านช่องทางแอปพลิเคชั่นไลน์ อนึ่ง ข่าวลวงหลายข่าวมักใช้คำว่า “กรมแรงงาน” แทนที่จะเป็นกระทรวงแรงงาน

หรือจะเป็นข่าวลวงเรื่อง “บริษัทจัดหางานวินซ์ เพลสเมนท์ จำกัด รับสมัครแรงงานผ่านกรมการจัดหางาน” ที่มีการเตือนในวันที่ 7 ก.พ. 2566 เนื้อหาเป็นการโฆษณาชักชวนไปทำงานต่างประเทศ (คาดว่าน่าจะเป็นประเทศสิงคโปร์ เนื่องจากระบุรายได้เป็นเงินสกุลดอลลาร์สิงคโปร์) แต่เมื่อตรวจสอบแล้วพบว่า บริษัทดังกล่าวไม่ได้มีการขอประกาศหาแรงงานในตำแหน่งที่อ้างถึงกับกรมการจัดหางาน ตามที่โฆษณาชวนเชื่อแต่อย่างใด 

จากข้อมูลบนเว็บไซต์ https://lb.mol.go.th ซึ่งเป็นระบบ e-Labour บริการประชาชน โดยสำนักงานปลัดกระทรวงแรงงาน ได้เผยแพร่บทความในหมวด คนหางาน/คนว่างงาน หัวข้อ งานในต่างประเทศ เรื่อง “การไปทำงานต่างประเทศโดยถูกต้องตามกฎหมาย” ระบุว่า การไปทำงานต่างประเทศโดยถูกต้องตามกฎหมายมี 5 วิธี ประกอบด้วย 

1.บริษัทจัดหางานจัดส่ง มีขั้นตอนดังนี้ 1.1 ต้องแสดงใบอนุญาตการจดทะเบียนต่อกรมการจัดหางาน ไว้ในที่เปิดเผยและเห็นชัด ณ สำนักงานที่ได้รับอนุญาต 1.2  ต้องจดทะเบียนลูกจ้างหรือตัวแทนจัดหางานที่ทำงานให้บริษัทไม่ใช้สายหรือเป็นนายหน้าเถื่อน 1.3 เรียกเก็บค่าหัวตามกฏหมายและออกใบเสร็จรับเงินให้คนหางานไว้เป็นหลักฐาน 1.4 เรียกเก็บเงินล่วงหน้าได้ไม่เกิน 30 วันก่อนเดินทาง ถ้าไม่ส่งไปทำงานตามกำหนด ต้องคืนเงินให้ทันที 1.5 ต้องส่งคนงานไปตรวจโรค ณ สถานพยาบาลตามที่กรมการจัดหางานประกาศรายชื่อไว้ 1.6 ต้องส่งคนหางานไปทดสอบฝีมือ ณ สถานทดสอบฝีมือตามที่กรมพัฒนาฝีมือแรงงานอนุญาต 1.7 ต้องพาคนงานเข้ารับการฝึกอบรมจากเจ้าหน้าที่ของกรมการจัดหางานก่อนเดินทาง และ 1.8 ต้องพาคนหางานเดินทางออกไปทำงานต่างประเทศผ่านด่านตรวจคนหางานของกรมการจัดหางาน ทั้งนี้ ปลัดกระทรวงแรงงานแนะนำให้ติดต่อบริษัทจัดหางานที่ขึ้นทะเบียนกับกรมการจัดหางาน

2.กรมการจัดหางานจัดส่ง เป็นบริการของรัฐที่ส่งคนหางานไปทำงานต่างประเทศโดยไม่ต้องเสียค่าบริการ นอกจากค่าใช้จ่ายที่จำเป็นเช่น ค่าตั๋วเครื่องบิน ค่าวีซ่า ค่าภาษี สนามบิน ค่าสมาชิกกองทุนฯ ค่าที่พักสำหรับเตรียมตัวก่อนเดินทาง สำหรับโครงการจัดส่งโดยรัฐ เช่น 2.1 โครงการจ้างตรง : ไต้หวัน 2.2 โครงการ IM : ประเทศญี่ปุ่น 2.3 โครงการ EPS : สาธารณรัฐเกาหลี 2.4 โครงการ TIC : ประเทศอิสราเอล

3.เดินทางไปทำงานด้วยตนเอง คนหางานติดต่อนายจ้างต่างประเทศด้วยตนเองหรือคนงานที่ทำงานครบสัญญาจ้างแล้วได้ต่อสัญญาจ้าง เมื่อเดินทางกลับมาพักผ่อน ในประเทศไทยและจะเดินทางกลับไปทำงานอีก ต้องแจ้งต่อกรมการจัดหางานก่อนวันเดินทางไม่น้อยกว่า 15 วัน 

4.นายจ้างในประเทศไทยพาลูกจ้างไปทำงาน นายจ้างในประเทศไทยที่มีบริษัทในเครืออยู่ในต่างประเทศ หรือประมูลงานในต่างประเทศได้ ส่งลูกจ้างที่อยู่ในประเทศไทยไปทำงานต้องขออนุญาตต่อกรมการจัดหางาน

และ 5.นายจ้างในประเทศไทยส่งลูกจ้างไปฝึกงาน มี 2 ประเภทคือ กรณีไม่เกิน 45 วัน และกรณีเกิน 45 วัน สำหรับนายจ้างที่ประสงค์จะส่งลูกจ้างไปฝึกงานในต่างประเทศไม่เกิน 45 วัน ให้ยื่นแบบแจ้งตามแบบ จง.46 ดังนี้ 5.1 กรณีนายจ้างมีสำนักงานตั้งอยู่ในกรุงเทพฯ ให้ยื่นแบบแจ้ง (จง.46) ณ สำนักงานบริหารแรงงานไทยไปต่างประเทศ หรือสำนักงานจัดหางานเขตพื้นที่ที่ตั้งสำนักงาน 5.2 กรณีนายจ้างมีสำนักงานตั้งอยู่ในจังหวัดอื่น ให้ยื่นแบบแจ้ง (จง.46) ณ สำนักงานจัดหางานจังหวัดนั้น

สำหรับผู้สนใจไปทำงานต่างประเทศแล้วพบเห็นการโฆษณาที่น่าสงสัยในสื่อสังคมออนไลน์ สามารถตรวจสอบด้วยการสอบถามได้ที่หมายเลขโทรศัพท์ 02-248-4792 ของกองทะเบียนจัดหางานกลางและคุ้มครองคนหางาน กรมการจัดหางาน หรือที่สายด่วน 1694 ของกรมการจัดหางาน รวมถึงเพจเฟซบุ๊ก “กองทะเบียนจัดหางานกลางเเละคุ้มครองคนหางาน” โดย URL ที่ถูกต้องคือ https://www.facebook.com/DoeCepd/ สามารถแคปภาพหน้าจอแล้วส่งไปสอบถามได้ นอกจากนั้นยังมีเว็บไซต์ https://www.doe.go.th/prd/ipd ที่ประกาศรายชื่อบริษัทจัดหางานที่จดทะเบียนอย่างถูกต้องตามกฎหมาย โดยเลือกหมวด “ดาวน์โหลด” หัวข้อ “เกี่ยวกับบริษัทจัดหางาน”

-/-/-/-/-/-/-/-/-/-/-

อ้างอิง

https://www.antifakenewscenter.com/ ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม ประเทศไทย (Anti-Fake News Center Thailand) กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอีเอส)

https://www.antifakenewscenter.com/เศรษฐกิจ/กรมการจัดหางานเปิดโอกา/ (กรมการจัดหางานเปิดโอกาสทำงานเกาหลี ญี่ปุ่น และต่างประเทศได้ง่ายๆ ไม่ยุ่งยาก พร้อมโอนเงินเพื่อจองสิทธิ์ ข่าวปลอม หลอกลวงประชาชน อย่าหลงเชื่อ!! : 25 ธ.ค. 2562)

https://www.antifakenewscenter.com/นโยบายรัฐบาล-ข่าวสาร/ข่าวปลอม-อย่าแชร์-กระทรวงแรงงานเปิดรับสมัครไปทำงานประเทศสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์-รายได้เดือนละ-40000-บาท/ (ข่าวปลอม อย่าแชร์! กระทรวงแรงงานเปิดรับสมัครไปทำงานประเทศสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ รายได้เดือนละ 40,000 บาท : 23 ส.ค. 2565)

https://www.antifakenewscenter.com/นโยบายรัฐบาล-ข่าวสาร/ข่าวปลอม-อย่าแชร์-เกาหลีเปิดรับคนไทยทำงานถูกกฎหมายที่ไร่ผักสลัด-ค่าแรง-75000-บาท/(ข่าวปลอม อย่าแชร์! เกาหลีเปิดรับคนไทยทำงานถูกกฎหมายที่ไร่ผักสลัด ค่าแรง 75,000 บาท : 26 ต.ค. 2565)

https://www.antifakenewscenter.com/นโยบายรัฐบาล-ข่าวสาร/ข่าวปลอม-อย่าแชร์-เกาหลีเตรียมเปิดรับสมัครงานอุตสาหกรรม-75000-อัตรา/ (ข่าวปลอม อย่าแชร์! เกาหลีเตรียมเปิดรับสมัครงานอุตสาหกรรม 75,000 อัตรา : 3 ธ.ค. 2565)

https://www.antifakenewscenter.com/นโยบายรัฐบาล-ข่าวสาร/ข่าวปลอม-อย่าแชร์-บริษัท-work-and-smile-ประเทศฮังการี-เปิดรับแรงงาน-เงินเดือนสูง-ถูกกฎหมายผ่านกรมการจัดหางาน/ (ข่าวปลอม อย่าแชร์! บริษัท work and smile ประเทศฮังการี เปิดรับแรงงาน เงินเดือนสูง​ ถูกกฎหมายผ่านกรมการจัดหางาน : 11 ม.ค. 2566)

https://www.antifakenewscenter.com/นโยบายรัฐบาล-ข่าวสาร/ข่าวปลอม-อย่าแชร์-กระทรวงแรงงานรับสมัครพนักงานนวดหญิงไปทำงานที่ประเทศโคลัมเบีย/ (ข่าวปลอม อย่าแชร์! กระทรวงแรงงานรับสมัครพนักงานนวดหญิงไปทำงานที่ประเทศโคลัมเบีย : 26 ม.ค. 2566)

https://www.antifakenewscenter.com/นโยบายรัฐบาล-ข่าวสาร/ข่าวปลอม-อย่าแชร์-บริษัทจัดหางานวินซ์-เพลสเมนท์-จำกัด-รับสมัครแรงงานผ่านกรมการจัดหางาน/ (ข่าวปลอม อย่าแชร์! บริษัทจัดหางานวินซ์ เพลสเมนท์ จำกัด รับสมัครแรงงานผ่านกรมการจัดหางาน : 7 ก.พ. 2566)

https://lb.mol.go.th/คนหางาน-คนว่างงาน/งานในต่างประเทศ/การไปทำงานต่างประเทศโดยถูกต้องตามกฏหมาย (การไปทำงานต่างประเทศโดยถูกต้องตามกฏหมาย : ระบบ e-Labour บริการประชาชน โดยสำนักงานปลัดกระทรวงแรงงาน)

https://www.facebook.com/DoeCepd/ (เพจเฟซบุ๊ก “กองทะเบียนจัดหางานกลางเเละคุ้มครองคนหางาน”)

https://www.doe.go.th/prd/ipd/downloads/param/site/155/cat/104/sub/0/pull/category/view/list-label (เกี่ยวกับบริษัทจัดหางาน : กองทะเบียนจัดหางานกลางและคุ้มครองคนหางาน กรมการจัดหางาน)

By : Zhang Taehun

“ตรวจสอบรายชื่อผู้มีสิทธิ์เลือกตั้งได้แล้วตั้งแต่วันที่ 18 เมษายน 2566 อย่าตรวจนะ มันให้กรอกเลขบัตรประชาชน เดี๋ยวเขตส่งมาให้เราเอง (เว็บไซต์อันตราย)”

ข้อความที่ถูกแชร์กันในหมู่ประชาชน ซึ่งทางศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม ประเทศไทย (Anti-Fake News Thailand) กระทรวงดิจิทัลและเศรษฐกิจและสังคม (ดีอีเอส) ได้นำมาเปิดเผยและชี้แจงเมื่อวันที่ 21 เม.ย. 2566 ระบุว่า กรณีที่มีการส่งต่อข้อความเตือนระบุว่า อย่ากรอกข้อมูลตรวจสอบรายชื่อผู้มีสิทธิ์เลือกตั้ง เนื่องจากเว็บไซต์อันตรายนั้น ทางกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทยได้ตรวจสอบข้อมูลและชี้แจงแต่ละประเด็นว่าเป็นการให้ข้อมูลที่ไม่ถูกต้อง 

ข้อมูลเท็จดังกล่าวถูกส่งต่อกันแพร่หลายสืบเนื่องจากเมื่อวันที่ 17 เม.ย. 2566 สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ขอประชาสัมพันธ์เชิญชวนประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้ง ตรวจสอบรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเป็นการทั่วไป พ.ศ. 2566 ซึ่งกำหนดให้วันอาทิตย์ที่ 14 พฤษภาคม 2566 ตั้งแต่เวลา 08.00 น.- 17.00 น. เป็นวันเลือกตั้ง และกำหนดวันเลือกตั้งล่วงหน้า ในวันอาทิตย์ที่ 7 พฤษภาคม 2566 โดยในส่วนของเว็บไซต์ สามารถตรวจสอบรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้งได้ที่เว็บไซต์ของสำนักบริหารการทะเบียน www.bora.dopa.go.th หรือผ่านแอปพลิเคชัน Smart Vote ได้ตลอด 24 ชั่วโมง 

จากการตรวจสอบโดยศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ แล้วพบว่าเว็บไซต์ดังกล่าวเป็นข้อมูลที่ถูกต้องและเผยแพร่โดย สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง ไม่ใช่เว็บไซต์ปลอมหรือเว็บไซต์อันตรายตามที่กล่าวอ้าง โดยประชาชนสามารถใช้ตรวจสอบรายละเอียดผู้มีสิทธิเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) ได้ตามปกติ ทั้งนี้ โปรดตรวจสอบลิงก์ก่อนกรอกข้อมูลอีกครั้ง เพราะอาจมีมิจฉาชีพปลอมแปลงเว็บไซต์ขึ้นมาได้ โดยลิงก์เว็บไซต์จริงคือ https://boraservices.bora.dopa.go.th/election/enqelection/ 

เช่นเดียวกับบัญชีทวิตเตอร์ “@iLawClub” ของโครงการอินเทอร์เน็ตเพื่อกฎหมาย​ประชาชน (ไอลอว์) ก็โพสต์ข้อความชี้แจงในวันเดียวกันว่าให้ “ระวังข่าวปลอม! ที่มีการส่งต่อข้อความในไลน์/โซเชียลมีเดีย ว่าเว็บไซต์เช็คสิทธิ #เลือกตั้ง เป็นของปลอม ห้ามกรอกเลข 13 หลัก กกต. แจ้งแล้ว เข้าลิงก์นี้ เว็บจริงแน่นอน เป็นของกรมการปกครอง ไม่ใช่เว็บไซต์ปลอมหรือเว็บไซต์อันตราย เช็คสิทธิกันได้เลยhttps://boraservices.bora.dopa.go.th/election/enqelection/”

การใช้งานตรวจสอบรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้ง 2566 สามารถทำได้ง่าย โดยเมื่อเข้าไปที่เว็บไซต์ www.bora.dopa.go.th ในหน้าแรกให้เลือกหัวข้อ “การให้บริการ” ตามด้วยหัวข้อ “การเลือกตั้ง” และเลือกหัวข้อ “ตรวจสอบรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้ง การเลือกตั้ง ส.ส.” ซึ่งอยู่ในหมวด การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) หรือจากหน้าแรกของเว็บไซต์ สามารถกดเลือก Icon หีบเลือกตั้ง โดยใต้ Icon ก็จะมีข้อความบรรยายว่า การเลือกตั้ง เมื่อกดเข้าไปแล้วก็จะเจอหมวด การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) และมีหัวข้อ ตรวจสอบรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้ง การเลือกตั้ง ส.ส. ให้เลือกเช่นกัน โดยทั้ง 2 วิธี ระบบจะพาเข้าไปที่ https://boraservices.bora.dopa.go.th/election/enqelection/ ซึ่งจะมีช่องให้กรอกเลขประจำตัวประชาชน 13 หลัก แล้วระบบจะระบุ ชื่อ-นามสกุล เขตเลือกตั้ง หน่วยเลือกตั้ง สถานที่เลือกตั้ง และลำดับที่ในบัญชีรายชื่อ ทั้งนี้ หากไม่ใช่ผู้ที่ลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้า (วันที่ 7 พ.ค. 2566)  ระบบจะแจ้งวันไปใช้สิทธิ์ เป็นวันที่ 14 พ.ค. 2566 หรือเป็นวันเลือกตั้งอย่างเป็นทางการ 

อนึ่ง ผู้เขียนตั้งข้อสังเกตว่า ข้อความข่าวลวงที่ทาง ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ นำมาชี้แจงนั้น อาจเป็นข้อความที่ส่งต่อกันทางแอปพลิเคชันไลน์ (Line) ซึ่งเป็นแอปฯ สนทนา (Chat) ระหว่างบุคคลหรือกลุ่มคน ไม่ใช่แพลตฟอร์มสื่อสังคมออนไลน์ (Social Media) ที่มีการโพสต์ข้อความเปิดเผยเป็นสาธารณะ (เช่น เฟซบุ๊ก ทวิตเตอร์ หรือในเว็บบอร์ดของเว็บไซต์ต่างๆ) ซึ่งเป็นเรื่องที่น่าเป็นห่วง ดังที่เคยมีการเตือนกันมาสักระยะแล้ว

ยกตัวอย่างเช่น การนำเสนอผลการศึกษาโดย ชิตพงษ์ กิตตินราดร ผู้แทนทีมวิจัยสถาบันเชนจ์ฟิวชั่น เมื่อเดือน พ.ค. 2564 ซึ่งโคแฟค ประเทศไทย ร่วมกับ สถาบันเชนจ์ฟิวชั่น สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และกองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์ จัดงานแถลงข่าว (ออนไลน์) “ถอดรหัสข่าวลวง: เปิดรายงานโคแฟค ที่มา ลักษณะข่าวลวงและข้อเสนอแนะ” (De-coding Disinformation: Cofact Original Report and Recommendations) กล่าวถึงข่าวลวง เช่น มะนาวโซดาฆ่าเชื้อโควิด-19 , คลิปเสียงแพทย์จากโรงพยาบาลศิริราชที่ระบุว่าการดื่มยาเขียวช่วยป้องกันและรักษาโรคจากไวรัสโควิด-19 ได้, ข่าวแอปพลิเคชั่นเป๋าตังค์ สามารถใช้กู้ยืมเงินสดได้ เป็นต้น ซึ่งมีข้อค้นพบจากการศึกษาว่าข่าวลวงส่วนใหญ่นั้นคาดว่าแพร่กระจายกันอยู่ในกลุ่มปิด (เช่น ไลน์กลุ่ม) และมีข้อเสนอแนะว่าควรมีการหารือร่วมกับทางบริษัทไลน์สาขาประเทศไทย เพื่อหาช่องทางตรวจสอบข่าวลวงบนแพลตฟอร์มดังกล่าว ขณะเดียวก็ต้องฝากเตือนประชาชนให้ระมัดระวังการรับข้อมูลข่าวสารที่ส่งต่อกันในช่องทางนี้ด้วย!!!

-/-/-/-/-/-/-/-/-/-/-

อ้างอิง

https://www.antifakenewscenter.com/นโยบายรัฐบาล-ข่าวสาร/ข่าวปลอม-อย่าแชร์-อย่ากรอกข้อมูลตรวจสอบรายชื่อผู้มีสิทธิ์เลือกตั้ง-เนื่องจากเว็บไซต์อันตราย/ (ข่าวปลอม อย่าแชร์! อย่ากรอกข้อมูลตรวจสอบรายชื่อผู้มีสิทธิ์เลือกตั้ง เนื่องจากเว็บไซต์อันตราย : ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ 21 เม.ย. 2566)

https://twitter.com/iLawclub/status/1649293737632358400/photo/1

https://thainews.prd.go.th/th/news/detail/TCATG230417201557885 (กกต. แจ้งให้ประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้ง ส.ส. สามารถตรวจสอบรายชื่อของตัวเองได้แล้ว ตั้งแต่ 18 เมษายนนี้ : สำนักข่าวกรมประชาสัมพันธ์ 17 เม.ย. 2566)

www.bora.dopa.go.th(สำนักบริหารหารทะเบียน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย)

https://blog.cofact.org/cofact-press-may-27-21/ (งานวิจัยพบ‘ข่าวลวง’เสี่ยงระบาดหนักใน‘กลุ่มปิด’ แนะแพลตฟอร์มหาวิธีแก้ไข-สร้างอาสาฯร่วมตรวจสอบ : Cofact 27 พ.ค. 2564)

26 เม.ย. 2566 ที่ รร.เซาท์เทิร์นแอร์พอร์ต อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา มีการจัดเสวนา Open Forum หัวข้อ “ทำไมต้องมีการตรวจสอบข้อมูลทั้งก่อน-ระหว่าง-หลังการเลือกตั้งทั่วไป 2566” พร้อมถ่ายทอดสดผ่านเพจเฟซบุ๊ก Cofact โคแฟค ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการอบรมเชิงปฏิบัติการ “โครงการพัฒนาศักยภาพการเป็นวิทยากรผู้ให้การอบรมเพิ่อเครือข่ายพลเมืองนักตรวจสอบข้อมูลทางการเมือง-สังคมและการเลือกตั้ง” จัดโดย โคแฟค (ประเทศไทย) ร่วมกับภาคีเครือข่าย ระหว่างวันที่ 26-28 เม.ย. 2566

ชุติกาญจน์ สุขมงคลไชย เจ้าหน้าที่โครงการ Centre for Humanitarian Dialogue (HD) กล่าวว่า การเลือกตั้งที่กำลังจะเกิดขึ้นครั้งล่าสุดนี้ (วันที่ 14 พ.ค. 2566) จะเป็นการเลือกตั้งครั้งแรกที่อินเตอร์เน็ตมีบทบาทสำคัญในฐานะเครื่องมือของพรรคการเมืองและนักการเมืองในการสื่อสารกับกลุ่มเป้าหมาย หรือก็คือฐานเสียง โดยการเลือกตั้งครั้งก่อนหน้านี้ (ปี 2562) พรรคอนาคตใหม่ ได้ทำให้เห็นเป็นแบบอย่าง จนมีตัวแทนของพรรคได้เข้าไปเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) ในสภา ด้วยคะแนนนิยมเป็นอันดับ 3

อีกทั้งยังเป็นการเลือกตั้งครั้งแรกที่เกิดขึ้นหลังการเคลื่อนไหวของกลุ่มคนรุ่นใหม่ในปี 2563 อีกด้านหนึ่งก็ต้องจับตาขั้วอำนาจเดิมที่คะแนนนิยมลดลง ว่าจะใช้กลไกที่เคยวางไว้เอื้อประโยชน์ให้ฝ่ายตนเองได้เปรียบในการเลือกตั้งอย่างไรบ้าง เช่น ข้าราชการประจำ กฎหมาย ขณะเดียวกันในพื้นที่ออนไลน์ยังเกิดสภาวะสงครามข่าวสาร ที่พรรคการเมืองหรือฐานเสียงใช้เนื้อหาซึ่งรวมถึงข้อมูลบิดเบือน หรือมีการทำปฏิบัติการข้อมูลข่าวสาร (IO-Information Operation) ปลุกปั่นความรุนแรง จึงไม่เอื้อให้พื้นที่ออนไลน์เป็นการแข่งขันเชิงนโยบายของพรรคการเมือง แต่นอกจากพรรคการเมืองหรือกลุ่มฐานเสียงที่เป็นผู้สนับสนุนแล้ว ยังมีข้อมูลที่ถูกผลิตโดยภาคธุรกิจเอกชน เช่น บริษัทประชาสัมพันธ์ (PR) บริษัทด้านการตลาดดิจิทัล ที่เข้ามารับงานจากพรรคการเมือง (Outsource) ประเด็นที่น่าคิดคือ ในขณะที่การดำเนินการของพรรคการเมืองต้องอยู่ภายใต้กฎหมายและมีสำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) กำกับดูแล แล้วบริษัทเอกชนเหล่านี้มีกรอบกำกับดูแลด้วยหรือไม่

ยังมีความท้าทายอีกประเด็นหนึ่ง คือเมื่อพูดถึงการเลือกตั้งหลายคนมักมองกันเฉพาะวันลงคะแนน แต่สิ่งที่ยังขาดอยู่คือการมองการเลือกตั้งให้เห็นเป็นรูปแบบของกระบวนการ หมายถึงการมองตั้งแต่วันเริ่มรณรงค์หาเสียงเลือกตั้ง วันเลือกตั้ง วันลงคะแนนเสร็จแล้ว และอาจต้องดูจนถึงการจัดตั้งรัฐบาล เพราะรูปแบบของปฏิบัติการข้อมูลข่าวสารหรือการใช้ชุดข้อมูลบิดเบือน จะถูกออกแบบมาให้สอดรับกับแต่ละช่วงจังหวะของกระบวนการเลือกตั้ง ทั้งการเผยแพร่ข้อมูลผ่านกลุ่มสนทนาในแอปพลิเคชั่นต่างๆ (เช่น Line) ไปจนถึงโพลที่น่าสงสัยเรื่องวิธีการสำรวจ

“เราเข้ามาดูการเลือกตั้งเป็นพิเศษเพราะรู้สึกว่าตั้งแต่การชี้นำ ความพยายามสร้างการชี้นำทั้งหมดตลอดกระบวนการ สุดท้ายแล้วเรากังวลเรื่องความรุนแรงในโลกกายภาพที่อาจจะเกิดขึ้น คนรุ่นใหม่ที่ไปโหวตแล้วเขาไม่ได้พรรคที่เขาเลือกมาเป็นรัฐบาล มันอาจทำให้เขากลับมาสู่ท้องถนนใหม่อีกครั้ง ฝ่ายอนุรักษ์นิยมที่เขาเลือกพรรคของเขาเข้ามาแล้วเขาก็ไม่ได้เพราะเขาได้คะแนนน้อย เขาก็อาจจะไม่ยอมรับผลการเลือกตั้ง ก็อาจจะเกิดการปะทะกัน” ชุติกาญจน์ กล่าว

รศ.เอกรินทร์ ต่วนศิริ อาจารย์ประจำคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี (มอ.ปัตตานี) กล่าวว่า เมื่อย้อนไปดูการเลือกตั้งในปี 2562 จะพบว่ามีการกำหนดไว้แล้ว เช่น การใช้บัตรเลือกตั้งใบเดียวหรือวิธีการนับคะแนน แต่จะกำหนดได้มาก-น้อยเพียงใดก็อยู่ที่ประชาชน เพราะประชาชนก็ไม่ได้อยู่นิ่งแต่หาทางต่อสู้กับระบบที่ไม่เห็นด้วย ผลการเลือกตั้งจึงออกมาแบบไม่เบ็ดเสร็จ อีกทั้ง กกต. ยังถูกประชาชนตั้งคำถามอย่างมากในเวลานั้น เพราะมองว่าระบบการเลือกตั้งไม่เป็นธรรม

ขณะที่ในการเลือกตั้งปี 2566 อยู่ภายใต้กติกาใหม่คือบัตรเลือกตั้งที่เปลี่ยนจากใบเดียวเป็น 2 ใบ ผลที่เกิดขึ้นคือพรรคการเมืองขนาดเล็กมีแนวโน้มหายไป แต่ในทางรัฐศาสตร์มองว่าบ้านใหญ่จะมีอิทธิพลมากขึ้น ทั้งนี้ ระบบบัตร 2 ใบแม้จะมีความง่ายคือประชาชนตัดสินใจได้ง่ายขึ้นในการเลือก ส.ส.บัญชีรายชื่อ และ ส.ส.แบ่งแบ่งเขต แต่ก็มีความยากอยู่ที่หมายเลขของพรรคการเมืองกับผู้สมัครสังกัดพรรคนั้นๆ ในแต่ละเขตไม่เหมือนกัน ทำให้ประชาชนต้องจำทั้งหมายเลขพรรคการเมืองสำหรับ ส.ส.บัญชีรายชื่อ และหมายเลขผู้สมัครสำหรับ ส.ส.แบบแบ่งเขต

ส่วนการที่พรรคการเมืองเข้ามาเคลื่อนไหวในพื้นที่ออนไลนไม่ว่าด้วยวิธีการใดๆ ก็ตาม อย่างหนึ่งที่เชื่อมั่นได้คือประชาชนที่ใช้สื่อสังคมออนไลน์อย่างเป็นอิสระจะไม่เอาด้วยกับความไม่จริง ต่อให้มีการรับจ้าง-รับงาน แต่ความไม่จริงเป็นสิ่งที่ไม่สามารถโกหกกันได้ และเมื่อประชาชนเห็นว่าไม่จริงก็พร้อมจะต่อต้านสิ่งที่ไม่จริงนั้น สิ่งนี้คือข้อดีของพื้นที่ออนไลน์ที่ให้เสียงประชาชนได้ตั้งคำถามและตรวจสอบ

“ผมเกรงว่าหลังจากการเลือกตั้ง ถ้าผลของการเลือกตั้ง การนับคะแนน การประกาศ การรวมจัดตั้งรัฐบาลที่มันไม่ตรงไปตรงมาหรือทำให้ประชาชนผิดหวัง และการมี สว. (สมาชิกวุฒิสภา) 250 โหวตไปไม่ตามเสียงประชาชน ผมคิดว่าจะเกิดเหตุการณ์การชุมนุมและความรุนแรงเกิดขึ้น การเลือกตั้งครั้งนี้อาจจะไม่เห็นความรุนแรงช่วงการเลือกตั้ง แต่หลังการเลือกตั้งความรุนแรงอาจจะเกิดขึ้น อยากฝากทิ้งไว้ว่าหลังจากการเลือกตั้งเราจะรับมืออย่างไร” รศ.เอกรินทร์ กล่าว

ภูวสิษฏ์ สุขใส บรรณาธิการหนังสือพิมพ์ภาคใต้โฟกัส กล่าวว่า การตรวจสอบการเลือกตั้งในกรอบของกฎหมายจะเป็นการตรวจสอบคนทำหน้าที่ คือเจ้าหน้าที่รัฐ เช่น กกต. และการตรวจสอบพรรคการเมืองหรือผู้เข้าสู่กระบวนการทางการเมือง ซึ่งสิ่งที่คาใจมาตั้งแต่การเลือกตั้งครั้งก่อนหน้า คือการส่งเสริมบทบาทของภาคประชาชนในการร่วมตรวจสอบการเลือกตั้ง ที่ถอยหลังไปจากเดิมนับตั้งแต่รัฐธรรมนูญฉบับ 2540 โดยระบบรวมศูนย์มาจากสวนกลาง ในขณะที่คนในพื้นที่มีบทบาทน้อย แม้กระทั่งภาคประชาสังคมที่ร่วมตรวจสอบก็ยังมาจากส่วนกลาง ซึ่งสามารถดูข้อมูลองค์กรภาคประชาสังคมที่ กกต. ประกาศให้เข้าร่วมตรวจสอบการเลือกตั้งได้จากเว็บไซต์ของ กกต. ในขณะที่การเลือกตั้งก่อนปี 2562 คนในพื้นที่สามารถรวมกลุ่มเข้าไปมีส่วนร่วมรณรงค์ให้ความรู้เรื่องการเลือกตั้งได้ ซึ่งล่าสุด บทบรรณาธิการหนังสือพิมพ์ที่เพิ่งเผยแพร่ไป เปิดหัวข้อท้าทายว่า หาก จ.สงขลา ในการเลือกตั้งครั้งนี้ไม่มีการให้ใบแดงผู้สมัคร ก็ไม่น่าจะมี กกต. อีกต่อไป ซึ่งก็น่าจะได้ยินกันบ้างแล้ว อาทิ การเก็บบัตรยกหมู่บ้าน การจ่ายเงินรายหัว

“ตรงนี้เรามีคนพร้อมร่วมทำงาน ทุกจังหวัดมีแบบนี้หมด ถ้าเราช่วยกันจัดการตรงนี้จะมีอานิสงส์ต่อประเทศชาติของเราอย่างมาก อีกประการคือเรื่องโพลไม่มีผลต่อการเลือกตั้งเท่าการพนัน วันนี้เริ่มมีการพนันแล้วว่าเขตไหนใครจะได้ อันนี้มีผลต่อคนโหวตมากกว่าโพล และโดยข้อกฎหมาย ก่อน 7 วันเราเปิดเผยโพลไม่ได้ เอ็กซิทโพลก็เปิดเผยไม่ได้ ต้องเปิดเผยหลังปิดหีบไปแล้ว โพลไม่มีผลต่อการหย่อนบัตรเท่ากับการพนัน” ภูวสิษฏ์ กล่าว

ธนิสรา เรืองเดช Punch Up (Data Storytelling Studio) กล่าวว่า จากการรวมกลุ่มทำเว็บไซต์ ELECT เพื่อจับตาการเลือกตั้งเมื่อปี 2562 ซึ่งได้รับความสนใจเข้ามาใช้งานเป็นวงกว้างทั้งในและต่างประเทศ ตามมาด้วยการติดตามทั้งการประชุมสภาผู้แทนราษฎร การโหวตผ่าน-ไม่ผ่านกฎหมายต่างๆ การทำตามนโยบายที่หาเสียงไว้ ตลอด 4 ปีของอายุสภาและรัฐบาลชุดล่าสุด เพราะประชาธิปไตยไม่ได้จบเพียงวันเลือกตั้ง ซึ่งก็ทำให้ร่วมทำงานกับ กกต. มากขึ้น มีการพูดคุยกันว่าการเลือกตั้งครั้งนี้จะทำให้ดีขึ้นได้อย่างไร

อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันยังพบปัญหา เช่น ขณะนี้เหลือเวลาอีกไม่กี่วันจะถึงวันเลือกตั้งแล้วแต่ยังพบปัญหาการสื่อสารความเข้าใจ อาทิ เรื่องบัตรเลือกตั้ง 2 ใบ บัตรสีไหนเลือก ส.ส. ประเภทใด หรือผู้มีสิทธิ์เลือกตั้งยังสงสัยว่าตนเองอยู่ในเขตเลือกตั้งใดซึ่งบางครั้งก็ห่างกันเพียงคนละฝั่งของถนน โดยการเลือกตั้งปี 2566 ซึ่งทำงานในชื่อกลุ่ม WeVis (We Visualize Data for Democracy) จะทำงานใน 2 ส่วน
1.ทบทวนผลงานตลอด 4 ปีที่ผ่านมาของรัฐสภา เนื่องจากหลายเขตเลือกตั้งมี ส.ส. คนเดิมลงสมัครไม่ว่าจะสังกัดพรรคเดิมหรือไม่ก็ตาม อยากให้ประชาชนในฐานะผู้จ่ายเงินภาษีได้รู้ว่าตลอด 4 ปีในสภาได้เข้าไปทำอะไรบ้าง กับ

2.ให้ความรู้กับประชาชนว่าจะต้องทำอะไรบ้างในวันเลือกตั้ง ทั้งกติกาการเลือกตั้ง เขตเลือกตั้ง ข้อมูลผู้สมัคร พรรคการเมืองและนโยบาย เป็นการเตรียมข้อมูลให้ค้นหาได้ง่าย

“ล่าสุดมีคนพูดว่าเวทีดีเบตเยอะมาก แต่อยากเห็นที่หนึ่งที่รวมทุกนโยบายของทุกพรรคไว้ให้หน่อยแล้วให้ค้นหาได้ง่าย เราก็เลยคิดว่าจะรอให้สื่อหรือ กกต. ทำ ไม่ทำไม่เป็นไรเดี๋ยวเราทำเอง ก็เพิ่งทำเสร็จ ใช้ชื่อว่า Policy Shop คิดภาพเราเดินเข้าไปร้านสะดวกซื้อแล้วเราสามารถช็อปปิ้งนโยบายที่เราสนใจได้ เช่น อยากดูเรื่องสุขภาพ หรืออยากดูเรื่องระบบป้องกันภัย เวลาไฟไหม้มีเตือนภัย ค้นคำไหนมันก็จะรวมนโยบายของทุกพรรคที่มีแล้วก็เอามาไว้ที่เดียวกัน” ธนิสรา กล่าว

-/-/-/-/-/-/-/-/-/-/-

By : Zhang Taehun

สำนักงานประกันสังคม (สปส.) เป็นหน่วยงานที่ถูกแอบอ้างจากมิจฉาชีพอยู่บ่อยครั้งจริงๆ ก่อนหน้านี้โคแฟค (ประเทศไทย) ได้เคยเขียนถึงไปแล้วในบทความ “4 ข่าวลวงวนซ้ำ‘มาตรการเยียวยาประชาชนโดยรัฐ’ในสถานการณ์โควิด-19” ว่าด้วย สปส. กับข่าวลวงที่วนมาเรื่อยๆ เรื่องแจกเงินช่วยเหลือประชาชนบ้าง ให้สินเชื่อกับผู้ประกันตนบ้าง แต่นอกจากนั้นยังมีเรื่องของ “การทำงานออนไลน์” ที่มีมิจฉาชีพไปตั้งเพจเฟซบุ๊กให้เหมือนเพจของ สปส. แล้วอ้างว่ารับคนทำงานจากที่บ้าน (Work from Home)

ล่าสุดเมื่อเร็วๆ นี้ มีการแชร์ภาพโฆษณา “ประกันสังคม เปิดรับพนักงาน part-time คุณแม่อยู่บ้านอยากมีรายรับ ทำได้ที่บ้าน ไม่ต้องเดินทาง 400-1600 ต่อวัน *เพศหญิงพิจารณาพิเศษ” อีกทั้งยังอ้างชื่อหน่วยงาน “ศูนย์สารนิเทศ ฝ่ายข่าว สำนักงานประกันสังคม” ซึ่งก็สามารถฟันธงได้เลยว่า “อย่าหลงเชื่อ” เพราะย้อนไปเมื่อวันที่ 12 มี.ค. 2566 ทาง สปส. ก็ได้ฝากผ่าน ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม มาเตือนเรื่องนี้แล้วครั้งหนึ่ง โดยอ้างถึงภาพเพจเฟซบุ๊กเพจหนึ่งระบุข้อความว่า “สำนักงานประกันสังคม สมัครฟรี เปิดรับพนักงาน รับงานอาชีพอิสระ ทำที่บ้านหรือนอกบ้านก็ได้ 350-1200 ต่อวัน เงื่อนไขเป็นไปตามที่บริษัทกำหนด” รวมถึงระบุด้านใต้ภาพว่า “ศูนย์สารนิเทศ ฝ่ายข่าว สำนักงานประกันสังคม” ซึ่งในครั้งนั้นมีคำชี้แจงว่า 

4“จากกรณีประเด็นการประกาศรับสมัครงานโดยระบุว่า สำนักงานประกันสังคม รับสมัครพนักงาน ทำงานที่บ้าน รายได้ 400 – 900 บาทต่อวัน และเปิดรับสมัครพนักงานอาชีพอิสระ รายได้ 350 – 1,200 บาทต่อวันนั้น ทางสำนักงานประกันสังคม กระทรวงแรงงาน ได้ตรวจสอบข้อมูลและชี้แจงว่า สำนักงานประกันสังคมไม่ได้เป็นผู้เผยแพร่การประชาสัมพันธ์ อีกทั้งก็ไม่มีการเปิดรับสมัครงานตามที่กล่าวอ้าง ข้อมูลดังกล่าวไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสำนักงานประกันสังคมทั้งสิ้น เป็นการกระทำชวนเชื่อของมิจฉาชีพที่แอบอ้างนำโลโก้ของสำนักงานประกันสังคมไปใช้โดยไม่ได้รับอนุญาต”

ก่อนหน้านั้น 2 วัน ในวันที่ 10 มี.ค. 2566 บุญสงค์ ทัพชัยยุทธ์ เลขาธิการสำนักงานประกันสังคม ได้ออกมาเปิดเผยว่า ปัจจุบันมีผู้นำตราสัญลักษณ์ หรือ โลโก้ สำนักงานประกันสังคม นำไปใช้เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือให้ประชาชนหลงเชื่อและแสวงหาผลประโยชน์ในทางมิชอบ เช่น ประกันสังคมรับสมัครงานโครงการ WFH การันตีรายได้ ส่งข้อความเพื่อตรวจสอบสิทธิ์เยียวยาโควิด สิทธิประกันสังคมสร้างรายได้สำหรับคุณแม่เลี้ยงลูกอยู่บ้าน หรือให้กรอกข้อมูลส่วนตัวเพื่อรับสิทธิประโยชน์ เป็นต้น

นายบุญสงค์กล่าวเพิ่มเติมว่า หากพบเห็นการชักชวน ทางสื่อสังคมออนไลน์ต่าง ๆ ในลักษณะดังกล่าว โปรดอย่าหลงเชื่อ เพราะอาจถูกหลอกให้เสียค่าใช้จ่ายในการสมัครงาน หรือหลอกลวงขอข้อมูลส่วนบุคคลและนำไปสร้างความเสียหายต่อชื่อเสียง ทรัพย์สิน หรือนำไปสวมตัวตนสมัครแอปพลิเคชันทางการเงิน หรือแม้กระทั่งนำไปหลอกลวงผู้อื่นต่อ ทั้งนี้ “ผู้แอบอ้างจะมีความผิดฐานนำเข้าข้อมูลเท็จ ตาม พ.ร.บ. ว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 และที่แก้ไขเพิ่มเติม” ซึ่งต้องระวางโทษจําคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 100,000 บาท หรือทั้งจําทั้งปรับ 

รวมถึง “ความผิดตาม พ.ร.บ.เครื่องหมายราชการ พ.ศ. 2482” ระบุว่า ห้ามมิให้บุคคลใดใช้เครื่องหมายราชการ เว้นแต่หน่วยราชการที่กำหนดเครื่องหมายนั้นจะอนุญาต และ ห้ามมิให้ผู้ใดปลอมหรือเลียนแบบเครื่องหมายราชการ ไม่ว่าจะเป็นสีใด หรือทำด้วยวิธีใด ๆ หรือทำให้ปรากฏที่วัตถุหรือสินค้าใดๆ ก็ตาม หากฝ่าฝืนมีโทษจำคุกไม่เกิน 1 ปี และปรับไม่เกิน 2,000 บาท 

แต่ก็ต้องบอกว่า “ดูเหมือนคำเตือนจะเอาไม่อยู่จริงๆ” เพราะหากลองใส่คำค้นว่า “ประกันสังคม” เข้าไปในฐานข้อมูลของศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ  จะพบว่ามีข่าวแบบเดียวกันเกิดขึ้นเป็นระยะๆ แม้แต่ขณะที่ผู้เขียนกำลังเขียนบทความนี้ในช่วงค่ำของวันที่ 10 เม.ย. 2566 เมื่อลองค้นว่า “ประกันสังคม” ในเว็บไซต์ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ ก็ยังพบว่ายังมีข้อมูลล่าสุดเรื่องมิจฉาชีพแอบอ้าง สปส. รับสมัครทำงานออนไลน์ เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 9 เม.ย. 2566 หรือ 1 วันก่อนหน้าการเขียนบทความนี้

สำหรับข่าวลวง สปส. รับสมัครทำงานออนไลน์ วันที่ 9 เม.ย. 2566 เป็นเพจเฟซบุ๊กแห่งหนึ่งระบุข้อความว่า “สิทธิ์ประกันสังคม สำหรับคุณแม่อยากมีงานทำหลังลูกน้อยหลับ ยินดีแบ่งปัน 400-1800 ต่อวัน” พร้อมกับภาพผู้หญิงและเด็กมีข้อความประกอบว่า “เลี้ยงอยู่อยู่บ้านอย่างไรมีรายได้หลักแสน/ด. wfh ฟรี-ไม่มีค่าใช้จ่าย” แน่นอนว่าทาง สปส. ยืนยันว่า “ไม่เป็นความจริง” เช่นเคย

ในการค้นหาคำว่าประกันสังคม ณ วันที่ 9 เม.ย. 2566 พบข่าวที่เกี่ยวข้อง 150 เรื่อง “ในช่วง 9 วันแรกของเดือน เมษายน 2566 พบข่าวลวงเรื่อง สปส. รับสมัครคนทำงานออนไลน์ 4 เรื่อง” อาทิ ปกส. ชวนคุณแม่สมัครงานรายได้ 1,800 บาท/วัน (9 เม.ย. 2566) , ประกันสังคมประกาศจ้างงาน WFH วันละ 300 บาท (8 เม.ย. 2566) , ประกันสังคมเปิดโครงการพิเศษสำหรับผู้ที่อยากมีรายได้เพิ่ม (7 เม.ย. 2566) , มาตรการช่วยเหลือจากปกส. จัดโครงการ WFH ทั่วประเทศ รายได้ 450 – 1600 บาท/วัน (2 เม.ย. 2566)

“เดือนมีนาคม 2566 พบ 7 เรื่อง” อาทิ ปกส. รับสมัครงาน รายรับ 700 – 1,500 บาท/วัน (27 มี.ค. 2566) สำนักงานประกันสังคมรับสมัครคนเลี้ยงลูกอยู่บ้าน รายได้เสริม 1200-3200 ต่อวันทำงานเวลาว่าง เวลาทำงาน 10-15 นาที (22 มี.ค. 2566) , สำนักงานประกันสังคมประกาศเปิดรับสมัครงาน 350-1200 บาท/วัน (12 มี.ค. 2566) , สำนักงานประกันสังคมเปิดรับสมัครพนักงาน สำหรับกลุ่มหางานออนไลน์ (11 มี.ค. 2566)  , สำนักงานประกันสังคม รับสมัครพนักงาน ไม่จำกัดวุฒิ ไม่ต้องมีประสบการณ์ รายได้ 300-1000 (8 มี.ค. 2566) , สิทธิประกันสังคมสำหรับคุณแม่เลี้ยงลูกอยู่บ้าน สามารถสร้างรายรับ 1,500 – 3,500 บาท/วัน (6 มี.ค. 2566) , ปกส. จัดโครงการ WFH การันตีรายได้ 300 – 1,500 บาท/วัน (5 มี.ค. 2566) “เดือนกุมภาพันธ์ 2566 พบ 1 เรื่อง” คือ สำนักงานประกันสังคม รับสมัครพนักงาน รายได้ 400 – 1200 บาทต่อวัน (24 ก.พ. 2566) 

ส่วนหน่วยงาน “ศูนย์สารนิเทศ ฝ่ายข่าว สำนักงานประกันสังคม” จากการค้นหา ณ วันที่ 10 เม.ย. 2566 “ไม่พบว่ามีเพจดังกล่าวในระบบของเฟซบุ๊ก” อย่างไรก็ตาม พบเพจชื่อ “ศูนย์สารนิเทศ สำนักงานประกันสังคม กระทรวงแรงงาน” หรือ URL ชื่อ https://www.facebook.com/profile.php?id=100069066824933 ซึ่งเป็น “เพจเผยแพร่ข้อมูลข่าวประชาสัมพันธ์ของ สปส. แต่เพจดังกล่าวไม่มีความเคลื่อนไหวมาหลายปีแล้ว” โดยโพสต์สุดท้ายเกิดขึ้นเมื่อวันที่ 29 ก.ย. 2558 

ทั้งนี้ เว็บไซต์ที่ถูกต้องของสำนักงานประกันสังคม คือ https://www.sso.go.th และเมื่อเข้าไปแล้ว ด้านซ้ายของ URL จะมีรูป “แม่กุญแจ” อันเป็นใบรับรองความปลอดภัยหรือเป็นเว็บไซต์จริงของหน่วยงาน ขณะที่เพจเฟซบุ๊กของ สปส. ที่ถูกต้องคือ “สำนักงานประกันสังคม กระทรวงแรงงาน – Social Security Office” หรือ https://www.facebook.com/ssofanpage ซึ่งเพจนี้ยังคง update ข้อมูลข่าวสารสม่ำเสมอในปัจจุบัน

โดยสรุป ณ ขณะนี้ ก็คงต้องบอกว่า “เจอข่าวประกันสังคมรับสมัครงานออนไลน์ให้ระวังไว้ก่อนว่าอาจตกเป็นเหยื่อมิจฉาชีพ” อย่าหลงเชื่อ (และไม่ต้องแชร์ต่อ) หากมีข้อสงสัยก็ให้สอบถามได้ที่เพจจริงของ สปส. ตามเว็บไซต์และชื่อเพจข้างต้น หรือสอบถามที่หมายเลขโทรศัพท์ 1506 สายด่วนประกันสังคม!!!

-/-/-/-/-/-/-/-/-/-/-

อ้างอิง

https://blog.cofact.org/special-report-36/ (4 ข่าวลวงวนซ้ำ‘มาตรการเยียวยาประชาชนโดยรัฐ’ในสถานการณ์โควิด-19 : COFACT SPECIAL REPORT #36 : 18 พ.ย. 2565)

https://www.antifakenewscenter.com/นโยบายรัฐบาล-ข่าวสาร/ข่าวปลอม-อย่าแชร์-สำนักงานประกันสังคมประกาศเปิดรับสมัครงาน/ (ข่าวปลอม อย่าแชร์! สำนักงานประกันสังคมประกาศเปิดรับสมัครงาน : ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ 12 มี.ค. 2566)

https://www.posttoday.com/business/691637 (“สำนักงานประกันสังคม” เปิด 4 รายชื่อเว็บปลอมหลอกให้กรอกข้อมูลส่วนตัว : โพสต์ทูเดย์ 10 มี.ค. 2566)

https://www.antifakenewscenter.com/#searchall (ระบบค้นหาข้อมูลข่าวจริง-ข่าวลวง ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม)

https://www.antifakenewscenter.com/นโยบายรัฐบาล-ข่าวสาร/ข่าวปลอม-อย่าแชร์-ปกส-ชวนคุณแม่สมัครงานรายได้-1800-บาท-วัน/ (ข่าวปลอม อย่าแชร์! ปกส. ชวนคุณแม่สมัครงานรายได้ 1,800 บาท/วัน : ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ 9 เม.ย. 2566)