Cofact - Part 47

ล่าสุดมีการแชร์ข่าวกันถึงคำเตือน “ห้ามนำผลไม้สดจากต่างประเทศเข้าไทย” เนื่องจากสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 เริ่มคลี่คลาย การเดินทางท่องเที่ยวระหว่างประเทศจึงเริ่มกลับมาอีกครั้งซึ่งหลายคนก็นิยมหอบหิ้วผลไม้ขึ้นชื่อจากต่างประเทศมาเป็นของฝากด้วย โดยเรื่องนี้ ระพีภัทร์ จันทรศรีวงศ์ อธิบดีกรมวิชาการเกษตร ฝากเตือนผ่านสื่อมวลชนเมื่อวันที่ 10 พ.ย. 2565 ว่า การนำเข้าผลไม้สดเข้ามาในราชอาณาจักรไทย โดยไม่สำแดงใบรับรองสุขอนามัยพืชผ่านเข้าประเทศไทยในทุกช่องทาง จะเป็นความผิดตามกฎหมาย พ.ร.บ.กักพืช พ.ศ.2507

และแก้ไขเพิ่มเติม มาตรา 8 (2) มาตรา 10 โดยการนำเข้าผลไม้สดที่จัดเป็นสิ่งต้องห้ามต้องมีใบรับรองสุขอนามัยพืชจาก ประเทศต้นทาง ต้องขอใบอนุญาตนำเข้าสิ่งต้องห้ามเพื่อการค้าและต้องแจ้งนำเข้ากับด่านตรวจพืช เพื่อออกหนังสืออนุญาตฯให้นำสินค้าออกจากด่านตรวจพืช หากฝ่าฝืนต้องระวางโทษจําคุกไม่เกินหนึ่งปี ปรับไม่เกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ พร้อมกับยึดสินค้าเพื่อนำไปทำลายตามกฎหมายกักพืช

“ที่ผ่านมา ด่านตรวจพืชท่าอากาศยานสุวรรณภูมิได้ตรวจยึดจากนักท่องเที่ยวที่อาคารผู้โดยสารได้ต่อเนื่องก่อนที่จะตักเตือนและปล่อยตัว แต่ต้องยึดสิ่งของไว้ จากการสอบถามพบว่าซื้อตามคำแนะนำของไกด์นำเที่ยว จึงฝากให้ประชาชนระมัดระวังไม่กระทำการดังกล่าว เพื่อจะได้ไม่ต้องเสียเงินกับสินค้ากลุ่มนี้ เนื่องจากการนำเข้าจะต้องมีการแจ้งนำเข้าเพื่อออกหนังสืออนุญาตตามกฎหมายตาม พ.ร.บ.กักพืช เพื่อป้องกันการแพร่ระบาดของโรคพืชและแมลงในประเทศ กรณีฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตามจะมีโทษตามกฎหมาย” อธิบดีกรมวิชาการเกษตร กล่าว

ทั้งนี้ เว็บไซต์กรมวิชาการเกษตร ได้เผยแพร่เนื้อหา พ.ร.บ.กักพืช พ.ศ. 2507 และที่แก้ไขเพิ่มเติม ระบุว่า “มาตรา 8 (2)” บุคคลใดนําเข้าหรือนําผ่านซึ่งสิ่งต้องห้ามต้องได้รับอนุญาตจากอธิบดี และต้องปฏิบัติดังต่อไปนี้ การนําเข้าหรือนําผ่านเพื่อการค้า หรือเพื่อกิจการอื่นตามที่อธิบดีประกาศกําหนดโดยคําแนะนําของคณะกรรมการ จะต้องมีใบรับรองสุขอนามัยพืชกํากับมาด้วย และต้องผ่านการวิเคราะห์ความเสี่ยงศัตรูพืช และต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไข ที่อธิบดีกําหนดโดยคําแนะนําของคณะกรรมการโดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา

และ “มาตรา 10” ระบุว่า การนําเข้าหรือนําผ่านซึ่งสิ่งต้องห้ามหรือสิ่งกํากัดนั้น จะต้องนําเข้าหรือนําผ่านทางด่านตรวจพืชเพื่อให้พนักงานเจ้าหน้าที่ตรวจ และต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขที่อธิบดีกําหนดโดยคําแนะนําของคณะกรรมการโดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา

นอกจากนั้น ใน “มาตรา 12 (1)” ยังระบุอำนาจของเจ้าหน้าที่ไว้ว่า ตรวจค้นคลังสินค้า ยานพาหนะ หีบห่อ ตลอดจนตัวบุคคลภายในเขตด่านตรวจพืชหรือเขตควบคุมศัตรูพืช เมื่อมีเหตุอันควรสงสัยว่ามีการนําเข้าหรือนําผ่านซึ่ง พืชสิ่งต้องห้าม สิ่งกํากัด หรือสิ่งไม่ต้องห้าม อันเป็นการฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่งพระราชบัญญัตินี้ ขณะที่ในส่วนของ “บทกำหนดโทษ” จะอยู่ใน “มาตรา 21” ที่ระบุว่า ผู้ใดไม่ปฏิบัติตามมาตรา 8 มาตรา 10 มาตรา 15 ทวิวรรคสองหรือมาตรา 15 ฉ หรือฝ่าฝืนมาตรา 14 ต้องระวางโทษจําคุกไม่เกินหนึ่งปี หรือปรับไม่เกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ

ยังมีประกาศกรมวิชาการเกษตร ว่าด้วยการนำเข้าพืชผักจากหลายประเทศ ซึ่งผู้สนใจสามารถเข้าไปดูได้ที่เว็บไซต์กรมวิชาการเกษตร https://www.doa.go.th/th/ แล้วตามขั้นตอนดังต่อไปนี้ 1.เลือกหัวข้อ “เกี่ยวกับกรม” 2.เลือกหัวข้อ “กฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับที่เกี่ยวข้อง” 3.เลือกหัวข้อ “พ.ร.บ.กักพืช พ.ศ. 2507 และที่แก้ไขเพิ่มเติม” และ 4.เลื่อนลงมาดูหัวข้อ “ประกาศกรมหรือระเบียบ” หรือคลิกที่ลิงก์ https://www.doa.go.th/th/?page_id=24342

หรือเข้าไปดูได้ที่ส่วนของสำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร ซึ่งเป็นหน่วยงานภายใต้กรมวิชาการเกษตร ที่เว็บไซต์ https://www.doa.go.th/ard/ ดังนี้ 1.เลือกหัวข้อ “หน่วยงานในสังกัด” ต่อด้วย “ส่วนกลาง” ต่อด้วย “สำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร” 2.เลือกหัวข้อ “กฎ ระเบียบ ประกาศ” ต่อด้วย “พ.ร.บ.กักพืช” ต่อด้วย “นำเข้า” ต่อด้วย “ประกาศกรมวิชาการเกษตร” หรือคลิกที่ลิงก์ https://www.doa.go.th/ard/?page_id=191 ซึ่ง จะมีประกาศที่เกี่ยวข้องกับพืชควบคุมการนำเข้าจากต่างประเทศ เรียงตามลำดับอักษรไทยตั้งแต่ ก-ฮ

-/-/-/-/-/-/-/-/-/-/-

อ้างอิง

https://blog.cofact.org/specialreport35/ (ไขข้อข้องใจ ‘ห้ามนำบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปไปไต้หวัน’ ข่าวนี้มีที่มาอย่างไร? COFACT SPECIAL REPORT #35 : Cofact 15 พ.ย. 2565)

https://www.pptvhd36.com/news/สังคม/184336 (เตือนคนไทย ซื้อผลไม้สดเป็นของฝากจาก ตปท. “ผิดกฎหมาย” : PPTV 10 พ.ย. 2565)

https://www.doa.go.th/th/?page_id=24342 (พระราชบัญญัติกักพืช พ.ศ. ๒๕๐๗ และที่แก้ไขเพิ่มเติม : กรมวิชาการเกษตร)

https://www.doa.go.th/th/wp-content/uploads/2020/11/พระราชบัญญัติกักพืช.pdf

https://www.doa.go.th/ard/?page_id=191 (ประกาศกรมวิชาการเกษตร : สำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร)

ถอดบทเรียนจากฟิลิปปินส์ ‘กระตุ้นอารมณ์-ปลุกเร้าความรู้สึก’กลยุทธ์ปั่นข่าวลวงทางการเมือง

บทความ-รายงานพิเศษ (การเมือง)

22 พฤศจิกายน 2022

21 พ.ย. 2565 โคแฟค (ประเทศไทย) จัดเสวนา Cofact Live Talk Special “บทเรียนการเลือกตั้งในฟิลิปปินส์ ข้อมูลข่าวสารและข้อมูลลวง” โดย กุลชาดา ชัยพิพัฒน์ ที่ปรึกษาโคแฟค (ประเทศไทย) ซึ่งเป็นตัวแทนโคแฟคที่ได้รับเชิญไปร่วมประชุมที่ประเทศฟิลิปปินส์ ในเวทีที่เป็นความร่วมมือของสมาชิกรัฐสภา หรือพรรคการเมืองในภูมิภาคเอเชีย (Council of Asian Liberals and Democrats (CALD)

กุลชาดา เล่าว่า เวทีนี้เป็นการจัดประชุมสามัญประจำปี รวมถึงมีการหารือในระดับคณะกรรมการบริหารเพื่อแสวงหาความร่วมมือในระดับภูมิภาคในการพัฒนาทางการเมืองในระบอบประชาธิปไตย ซึ่งในปีนี้ที่ประชุมให้ความสำคัญในเรื่องการต่อต้าน “ข้อมูลลวง” โดยเฉพาะฟิลิปปินส์ที่เพิ่งผ่านช่วงเลือกตั้งประธานาธิบดีมาไม่นานนัก และฝ่ายอนุรักษ์นิยมหรืออำนาจนิยมได้รับชัยชนะ นำมาสู่คำถามและการตั้งข้อสังเกตว่า การเลือกตั้งครั้งนี้มีการใช้สงครามข้อมูลข่าวสาร ซึ่งส่งผลอย่างมีนัยสำคัญต่อผลการเลือกตั้งอย่างไร

“ประเด็นที่ทำให้เครือข่ายภาคประชาสังคม นักการเมืองฝ่ายเสรีนิยมและสื่อมวลชนรู้สึกเจ็บช้ำมาก ก็คือเรื่องของการบิดเบือนประวัติศาสตร์ ซึ่งเป็นประเด็นใหญ่มาก ที่ประชุมได้ถกกันมากว่ามีปัจจัยอะไรทำให้ฝ่ายอำนาจนิยม หรือฝ่ายที่สนับสนุนบงบง มาร์กอส บุตรชายของอดีตประธานาธิบดี เฟอร์ดินานด์ มาร์กอส ประสบความสำเร็จในการบิดเบือนประวัติศาสตร์ แม้เรื่องที่บิดเบือนอย่างชัดเจน อย่าไปคิดว่าคนจะไม่เชื่อ เพราะวิธีการเล่าเรื่องที่โดนใจคน ทำให้ข้อเท็จจริงกลายเป็นเรื่องรอง

บทเรียนสำคัญทำให้ผู้ที่ต่อสู้กับข่าวลวงต้องตระหนัก คือเวลาที่พวกเขาทำ Fact Check (ตรวจสอบข้อเท็จจริง) ออกไป พวกเขามักเน้นความสำคัญของเรื่องข้อเท็จจริงมากเกินไป ซึ่งคนฟิลิปปินส์การศึกษาก็มีหลายระดับไม่ได้ต่างจากบ้านเรา ทำอย่างไรที่จะให้ข้อเท็จจริงเข้าใจง่าย และถูกจริตคนรับสารในวงกว้างด้วย” กุลชาดา กล่าว

บทเรียนประการต่อมา “ทำไมสังคมฟิลิปปินส์จึงมีช่องว่างในการรับรู้ประวัติศาสตร์มากขนาดนั้น” โดยในอดีตซึ่งฟิลิปปินส์ถูกปกครองโดยผู้นำเผด็จการ เฟอร์ดินานด์ มาร์กอส มีการใช้ความรุนแรงเพื่อกำจัดผู้เห็นต่างอีกทั้งมีการทุจริตกันอย่างมโหฬาร เรื่องเหล่านี้เป็นข้อมูลสาธารณะที่มีอยู่แล้วแต่คนจำนวนมากกลับไปเชื่อชุดข้อมูลของฝ่ายที่สนับสนุน มาร์กอสจูเนียร์ (บงบง มาร์กอส) อย่างสนิทใจ

จากสิ่งที่เกิดขึ้นนำมาสู่การศึกษาและพบว่า “เรื่องราวของฝ่ายผู้สนับสนุนมาร์กอสจูเนียร์ มีการสร้างชุดข้อมูลที่กระตุ้นอารมณ์ความรู้สึกและความคาดหวังของชาวฟิลิปปินส์ (Aspirational troves)” เช่น มีความพยายามเปลี่ยนมุมมองเกี่ยวกับฟิลิปปินส์ภายใต้การปกครองของ เฟอร์ดินานด์ มาร์กอส จากยุคใต้อำนาจจอมเผด็จการเป็นยุคทองของการพัฒนา เป็นยุคสมัยที่บ้านเมืองมีกฎระเบียบ ประชาชนมีวินัย สังคมสงบสุข เมื่อเปรียบเทียบกับยุคปัจจุบันที่สังคมฟิลิปปินส์ วุ่นวาย ไร้ระเบียบ และตกอยู่ในสภาพย่ำแย่จากปัญหาเศรษฐกิจ ความยากจน และสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 ก็ทำให้ปัญหาดังกล่าวทวีความรุนแรงขึ้น โดยสร้างแรงจูงใจให้ประชาชนเห็นว่าถ้าอยากได้ยุคแห่งความรุ่งเรืองกลับมาต้องเลือก บงบง มาร์กอส

ถึงกระนั้น “สำหรับฝ่ายที่ต้องการหักล้างข่าวลวงเองก็มีความท้าทายและข้อพึงระวัง คือจะทำอย่างไรไม่ให้กลายเป็นการซ้ำเติมให้สังคมแตกแยกมากขึ้น” แต่เป็นการสร้างพื้นที่แสวงหาความจริงร่วมโดยเฉพาะเรื่องประวัติศาสตร์ที่ต้องขยายวงไปถึงการถกเถียงในระดับสาธารณะไม่ใช่ทำกันเพียงในวงเล็กๆ เพราะสิ่งที่เกิดขึ้นเป็นบทเรียนว่าประวัติศาสตร์นั้นส่งผ่านไปไม่ถึงคนรุ่นใหม่

กุลชาดา เล่าต่อไปว่า ในประเด็นสิทธิเสรีภาพของสื่อมวลชน สำหรับฟิลิปปินส์ถือว่าตกต่ำมาตั้งแต่ยุคสมัยของ โรดริโก ดูแตร์เต ประธานาธิบดีที่เพิ่งพ้นจากตำแหน่งไป เนื่องจากมีการใช้ทั้งกฎหมายและการคุกคามหลายรูปแบบจัดการกับสื่อที่วิพากษ์วิจารณ์รัฐบาล อาทิ สำนักข่าว Rappler ถูกแจ้งข้อหาความผิดเกี่ยวกับการถือหุ้นของต่างชาติในกิจการสื่อ

ประกอบกับสื่อฟิลิปปินส์ซึ่งไม่ต่างจากสื่อไทย คือมีการ “แบ่งขั้ว (Polarized)” และเห็นได้ชัดในยุคที่ ดูแตร์เต ขึ้นสู่อำนาจ จึงส่งผลกระทบต่อความเข้มแข็งของสื่อในการตรวจสอบการทำงานของรัฐบาล และเป็นข้อจำกัดในความร่วมมือของสื่อเพื่อค้นหาความจริงร่วมหรือต่อสู้กับข่าวลวง หรือขาดฉันทามติที่จะทำงานร่วมกัน อย่างไรก็ตามภาคประชาสังคม และนักวิชาการวารสารศาสตร์ได้พยายามทำงานร่วมกันเพื่อสร้างแนวร่วมในการต่อสู้กับข่าวลวงช่วงเลือกตั้งโดยดึงเอาสื่อมวลชนเข้ามามีส่วนร่วมด้วย

“ในที่ประชุม มีข้อสังเกตที่ดีมากๆ ว่าการจะสร้างแนวร่วมต่อต้านข่างลวง อะไรคือสิ่งที่ควรทำและควรเลี่ยง แนวร่วมควรจะมีลักษณะองค์ประกอบอย่างไร เช่น ต้องไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด แล้วก็ควรจะมีกติกาข้อตกลงกันว่าประเด็นการเมืองประเด็นไหนในการเลือกตั้งควรจะทำ โดยหลักการของการทำ Fact Check ทั่วไป คือไม่ Fact Check เรื่องส่วนตัว แต่เน้นเรื่องที่เป็นประโยชน์ต่อสาธารณะจริงๆ และ ไม่ตรวจสอบเรื่องที่เป็น Opinion (ความคิดเห็น) แต่ที่มากไปกว่านั้น การ Fact Check ไม่ว่าสื่อไหนจะทำ หรือมีอุดมการณ์ทางการเมืองอย่างไร การตรวจสอบข้อมูลลวงทุกเรื่องต้องผ่านการคัดกรองหลายชั้นว่าได้มาตรฐานจริงๆ หรือไม่ เพราะว่าถ้าเราทำอะไรออกไปที่ไม่สมบูรณ์ ก็จะเกิดข้อครหา และส่งผลต่อความน่าเชื่อถือของแนวร่วม และเขาก็ยอมรับว่า Fact Check ไม่ได้เป็นคำตอบทั้งหมด ยังมีแนวทางอื่นที่ต้องทำ เพื่อสร้างแนวร่วมเพิ่มขึ้น” กุลชาดา ระบุ

ในเวทีนี้มีข้อคิดที่น่าสนใจ อาทิ “ยิ่งหักล้างได้เร็วยิ่งมีโอกาสสกัดกั้นข่าวลวงได้มาก” เช่น มีกรณีศึกษาว่าเมื่อข่าวลวงเกิดขึ้นแล้วมีการชี้แจงข้อเท็จจริงได้ภายในเวลาไม่เกิน 2 ชั่วโมง แม้หลังจากนั้นข่าวลวงยังอยู่แต่การส่งต่อก็น้อยลง “อย่าพึ่งพาแพลตฟอร์มออนไลน์อย่างเดียว” ยังมีช่องทางอื่นๆ ในการเผยแพร่ข้อเท็จจริง ตลอดจนการไปให้ถึงผู้สร้างเนื้อหา (Content Creator) เป็นต้น

ทั้งนี้ สิ่งที่ได้เรียนรู้จากวงประชุม คือปัจจัยที่ส่งผลต่อการแพร่กระจายของข้อมูลลวงในแต่ละประเทศไม่ได้แตกต่างกันมาก อาทิ การเมืองแบบแบ่งขั้ว การเติบโตขึ้นของฝ่ายอำนาจนิยม สภาพเศรษฐกิจหรือสังคมที่แย่ลง ตลอดจนการเข้าถึงอินเตอร์เน็ตที่มากขึ้นจนสื่อสังคมออนไลน์ (Social Media) ได้รับความสนใจมากกว่าสื่อมวลชน โดยเฉพาะช่วงสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 ประชาชนใช้สื่อสังคมออนไลน์มากขึ้น ผู้คนมีปฏิสัมพันธ์กันโดยน้อยลง ข้อมูลลวงจึงทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้สังคมที่แบ่งแยกอยู่แล้ว ยิ่งร้าวลึกขึ้น

ในกรณีของสังคมไทย กุลชาดา มองว่า สถานการณ์การเมืองแบ่งขั้วดำเนินมายาวนานและยังไม่ได้รับการแก้ไข ขณะที่สื่อก็ตกอยู่ในสถานการณ์เดียวกันและไม่มีฉันทามติร่วมกันในการค้นหาความจริงร่วม ปรากฏการณ์ห้องเสียงสะท้อน (Echo Chamber) ที่หมายถึงแต่ละฝ่ายจะได้ยินแต่เสียงหรือเนื้อหาซ้ำๆ แบบเดียวกันจึงยังคงดำเนินต่อไป เพราะยังไม่มีข้อมูลที่ใหญ่และเป็นกระแสหลัก (Mainstream) มากพอที่จะหักล้างได้ จึงเป็นจังหวะดีที่จะได้นำบทเรียนจากฟิลิปปินส์มาใช้กับการเลือกตั้งของไทยที่กำลังจะเกิดขึ้นในเร็วๆ นี้

ในภาพความเป็นจริง การต่อสู้กันทางการเมืองเราปฏิเสธไม่ได้ว่าทั้งฝ่ายรัฐบาลและฝ่ายตรงข้ามต่างก็ใช้สงครามข้อมูลข่าวสาร ไม่ว่าจะเป็นรูปแบบการประชาสัมพันธ์ หรือปฏิบัติการทางจิตวิทยา (ปจว.) โดยใช้ข้อมูลที่เป็นจริง หรือแม้แต่การสร้างข้อมูลเท็จขึ้น สิ่งเหล่านี้มีอยู่และทำให้ประชาชนมองไม่เห็นว่าจะเชื่อใครดี ดังนั้นบทบาทของสื่อมวลชนจึงยังสำคัญในการสร้างความไว้วางใจกับสังคม หรือเป็นผู้ถือคบไฟส่องความจริง

“ผลสำรวจความคิดเห็นของประชาชนเกี่ยวกับความไว้วางใจต่อสื่อที่ทำในระดับสากลของหลายสำนัก พบว่า อย่างน้อยสื่อในประเทศไทยยังพอได้รับความไว้วางใจจากประชาชนมากกว่าสื่อในอีกหลายประเทศ แต่ไม่ใด้หมายความว่าเราไม่มีปัญหา ไม่ได้หมายความว่าที่ผ่านมาสื่อได้ทำหน้าที่โดยสมบูรณ์ในการต่อสู้กับข่าวลวงหรือการค้นหาความจริงร่วม คิดว่าการเลือกตั้งครั้งนี้น่าจะเป็นโอกาสที่ดีทื่สื่อจะได้ทำหน้าที่ได้ดียิ่งขึ้น เพื่อเรียกความไว้วางใจจากสังคมกลับคืน

และคิดว่าโคแฟคอยู่ในสถานะที่จะเป็นตัวตั้งต้นที่ดี ในการเปิดพื้นที่ให้ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องรวมทั้งสื่อมวลชนด้วย เราต้องการจะสร้างพื้นที่การสื่อสารทางการเมืองที่มันปลอดภัย Balance (สมดุล) และสร้างสรรค์ เพื่อทำให้ประชาชนอย่างน้อยไม่ได้ใช้อารมณ์ในการตัดสิน แต่นำเหตุผลข้อเท็จจริงมาคุยกันมากขึ้น” กุลชาดา กล่าว

ชุติกาญจน์ สุขมงคลไชย Centre for Humanitarian Dialogue (HD) ซึ่งเป็นอีกคนหนึ่งที่ได้เข้าร่วมประชุมในครั้งนี้ กล่าวว่า การต่อสู้กับข้อมูลลวงเปรียบเหมือนการต่อกรกับสิ่งที่ใหญ่มากซึ่งต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน แม้ฟิลิปปินส์จะมีทั้งสื่อมวลชนและภาคประชาสังคมเป็นตัวนำ แต่ความร่วมมือเช่นนี้ ก็ยังไม่เพียงพอ อาจเป็นเพราะยังขาดความเชื่อมโยงในการสร้างความร่วมมือไปถึงระดับแพลตฟอร์ม หรือรวมไปถึง ระหว่างพรรคการเมือง ขณะเดียวกันก็ต้องยอมรับว่า อีกฝ่ายหนึ่งก็วางแผนเตรียมการมายาวนาน

โดยพรรคการเมืองที่ชู บงบง มาร์กอส เป็นตัวแทนลงชิงเก้าอี้ประธานาธิบดีฟิลิปปินส์ มีการเตรียมตัวกันมาถึง 2 สมัยเลือกตั้ง ซึ่งในเวทีประชุมครั้งนี้มีการกล่าวถึงคำว่า “ความจริงทางเลือก (Alternative Reality)” หมายถึงการสร้างข้อมูลชุดหนึ่งขึ้นมาเพื่อบอกเล่าเรื่องราวของตระกูลมาร์กอสในอีกรูปแบบที่แตกต่างไปจากที่ได้รับรู้กันโดยทั่วไป ผ่านปฏิบัติการทางไซเบอร์ลงไปถึงระดับท้องถิ่น โดยเฉพาะมุ่งเป้าไปที่ “คนรุ่นใหม่ที่เพิ่งมีสิทธิเลือกตั้งครั้งแรก (First Voter)” ที่เกิดหรือเติบโตไม่ทันรับรู้ “ประวัติศาสตร์ความบอบช้ำ” ที่คนรุ่นก่อนหน้าเคยเผชิญ

“ทางค่ายเสรีนิยมประชาธิปไตย อันนี้เป็นการวิเคราะห์ตัวเองระหว่างพวกเขา อาจจะเป็นเพราะว่าทางเขาต้องการอยู่บน Fact Based (ยึดข้อเท็จจริงเป็นที่ตั้ง) มากเกินไป สิ่งที่เขาสื่อสารกับสาธารณะมันไม่ Compelling Enough (น่าสนใจพอ) ไม่โดนใจ ไม่ดึงดูดให้คนหันมาฟัง แล้วมัน Heavy (หนัก) เกินไป คือมันแน่นด้วยข้อมูล แต่กับอีกฝั่งที่ใช้วิธีการปลุกเร้าอารมณ์ให้คนมีความรู้สึกร่วมกับข้อความหรือสารที่เขาต้องการจะสื่อสาร ก็อาจจะเป็นหนึ่งว่าทำไมอาจจะยังไม่เพียงพอ” ชุติกาญจน์ ระบุ

กลับมาที่ประเทศไทย ชุติกาญจน์ มองว่า สถานการณ์ก็ไม่ต่างจากฟิลิปปินส์ คือมีเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ฉบับทางการเป็นอย่างหนึ่ง แต่ก็ยังมีแหล่งข้อมูลอื่นๆ ให้ได้สืบค้นโดยเฉพาะในกลุ่มคนรุ่นใหม่ จึงเป็นคำถามว่าจะทำอย่างไรที่จะทำให้คนแต่ละช่วงวัยหรือแต่ละอุดมการณ์ทางการเมืองสามารถหาฉันทามติ ว่าสิ่งเหล่านี้คือ ความจริงร่วมทางประวัติศาสตร์ ที่แต่ละกลุ่มฝ่ายเข้าใจและยอมรับร่วมกัน เพื่อเป็นการหาทางออกให้สังคมสามารถปรองดองสมานฉันท์ และเคลื่อนที่ก้าวข้ามความขัดแย้งทางประวัติศาสตร์ทางการเมือง ต่อไปได้

ในวงประชุมยังยอมรับในข้อจำกัดว่า “เราไม่สามารถตรวจสอบข้อเท็จจริงได้ทุกอย่าง เพราะเราอยู่ในโลกที่ข้อมูลข่าวสารไหลเวียนเป็นจำนวนมากจึงต้องมีหลัก ในการคัดกรองว่าจะตรวจสอบในเรื่องใดบ้าง” เช่น เนื้อหานั้นมีผลกระทบ (Impact) ต่อสังคมเพียงใด หรือเนื้อหานั้นสุ่มเสี่ยงก่อให้เกิดอันตราย (Harm) ได้หรือไม่ เป็นต้น แต่อีกปัจจัยสำคัญที่ต้องคำนึงคือ ข้อมูลบิดเบือนทางการเมือง (Political Disinformation) มีลักษณะแพทเทิร์นที่แตกต่างกันไปตามบริบทของแต่ละประเทศ

เช่น มีการสร้างข่าวข้อครหาเรื่องการล่วงละเมิดทางเพศหรือการทุจริตเพื่อโจมตีทางการเมือง การใช้ถ้อยคำสร้างความเกลียดชัง (Hate Speech) การสร้างข่าวทำลายความน่าเชื่อถือ (Discredit) ในทางส่วนบุคคล การบิดเบือนข้อมูลกระบวนการในการเลือกตั้งเพื่อสร้างความเข้าใจผิดในสังคม ดังนั้นจึงต้องกลับมาดูบริบทของไทยว่ามีลักษณะอย่างไรเพื่อเตรียมรับมือได้ ทั้งนี้ แม้ข้อมูลลวงจะไม่หายไปจากโลกออนไลน์ แต่สิ่งที่สามารถทำได้คือทำให้ข้อมูลเหล่านั้นไหลเวียน (Circulate) ได้ช้าลงหรือน้อยลง

“การทำความเข้าใจการตระหนักรู้ถึงความจำเป็นในการทำงานร่วมกันหลายๆ ฝ่ายเพื่อสร้างWhole-of-Society Approach(แนวทางการบูรณาการการมีส่วนร่วมของทั้งสังคม) ว่าสังคมนี้ต้องทำงานร่วมกันในเรื่องนี้ มันต้องการ Commitment(พันธกรณี) ทั้งพรรคการเมือง ผู้สมัครทางการเมือง กกต. เองด้วยซ้ำไป สื่อหรือภาคประชาสังคม แล้วก็ประชาชน คิดว่าต้องเป็นการขยับตัวพร้อมกันของสังคม เพราะว่าแม้ว่าตอนนี้เรากำลังพูดถึง Political Disinformation มันอาจจะเป็นสิ่งที่เป็น Information Operation (ปฏิบัติการข้อมูลข่าวสาร) ที่เกิดขึ้นภายในประเทศ กระทำกันโดยฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง อุดมการณ์ทางใดทางหนึ่ง แต่เหนือไปกว่านั้นในระดับภูมิภาคหรือระดับโลก มันก็ยังมีในเรื่องของ Disinformation(ข้อมูลบิดเบือน) ที่เป็น Foreign Interference (การแทรกแซงจากต่างประเทศ) ซึ่งมันเป็นปัญหาที่หนักยิ่งไปกว่าสิ่งนี้ที่เรากำลังเผชิญอยู่ หรือจะเผชิญมากขึ้นในอนาคตอันใกล้ ก็เลยคิดว่ามันจำเป็นที่เราต้องหาแนวทางหรือข้อตกลงร่วมกันเสียแต่ตอนนี้เพราะมันยังมี Opportunity (โอกาส) อยู่ในนี้ คือเรายังไม่ถึงจุดที่เราเห็น Disinformationทุกหย่อมหญ้าหรือทุกระดับของสังคมมากเท่ากับฟิลิปปินส์ จึงคิดว่าเรายังอยู่ในจุดที่เราสามารถ Prevent (ป้องกัน) หรือ Mitigate (ทำให้เบาลง) ไม่ให้มัน Escalate(บานปลาย) ไปมากกว่านี้ได้” ชุติกาญจน์ กล่าว

อนึ่ง ในช่วงท้าย ผู้ร่วมเสวนายังเล่าถึงประเด็นที่เป็นข้อถกเถียงในการประชุมที่ฟิลิปปินส์ เช่น แนวคิดการออกกฎหมายกำหนดให้ผู้ใช้งานสื่อสังคมออนไลน์ต้องยืนยันตัวตน ระหว่างการป้องกันผู้ที่เผยแพร่ข้อมูลโดยมีเจตนาร้ายกับการละเมิดสิทธิเสรีภาพ อย่างไรก็ตาม ผู้ให้บริการแพลตฟอร์มควรรักษาสมดุลระหว่างเสรีภาพในการแสดงออก กับความรับผิดชอบที่ต้องระมัดระวังไม่ให้ผู้ใช้งานโดยเฉพาะที่ไม่แสดงตัวตนสร้างข้อมูลเท็จที่เป็นอันตราย อย่างไรก็ดี ประเด็นนี้มีความอ่อนไหวมาก แต่ก็อยากให้ผู้ให้บริการแพลตฟอร์มมีแนวนโยบายที่ชัดเจนและปฏิบัติได้จริงต่อการจัดการเรื่องข้อมูลบิดเบือนทางการเมือง ที่ซี่งสิ่งเหล่านี้จะถูกใช้เป็นเครื่องมือโดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงการเลือกตั้ง!!!

-/-/-/-/-/-/-/-/-/-/-

‘อีโบลา’โรคนี้น่ากังวลเพียงใด? หลังไทยเตรียมพร้อมเฝ้าระวัง COFACT Special Report #37

บทความ

22 พฤศจิกายน 2022

เนื้อหาเป็นจริง

บทความโดย : Zhang Taehun

หมายเหตุ : บทความนี้เขียนเมื่อวันที่ 2 พ.ย. 2565 ดังนั้นข้อเท็จจริงอาจเปลี่ยนแปลงได้หากมีข้อมูลใหม่ๆ ที่ค้นพบเพิ่มเติมในภายหลัง จึงขอให้ผู้อ่านติดตามข้อมูลข่าวสารจากแหล่งที่น่าเชื่อถืออย่างต่อเนื่อง

เป็นอีกโรคที่ต้องจับตามองสำหรับ “อีโบลา (Ebola)” ที่เกิดการกระบาดระลอกล่าสุดในประเทศยูกันดา ในภูมิภาคแอฟริกาตะวันออก ตั้งแต่เมื่อเดือน ก.ย. 2565 ที่ผ่านมาและยังไม่สามารถควบคุมสถานการณ์ได้ โดยสำหรับประเทศไทย แม้ยังไม่มีรายงานพบผู้ติดเชื้อ แต่ด้วยความที่ปัจจุบันสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 คลี่คลายลงจนสามารถกลับมาเปิดประเทศต้อนรับชาวต่างชาติอย่างเต็มรูปแบบได้อีกครั้ง หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงต้องติดตามสถานการณ์และเฝ้าระวังการเดินทางเข้าประเทศอย่างใกล้ชิด

โดยเมื่อช่วงเย็นของวันที่ 24 ต.ค. 2565 Hfocus สำนักข่าวออนไลน์ที่เน้นนำเสนอเนื้อหาด้านสุขภาพ รายงานว่า กรมควบคุมโรค(คร.) เข้มมาตรการด่านควบคุมโรคติดต่อระหว่างประเทศที่ท่าอากาศยานนานาชาติสุวรรณภูมิ เพื่อคัดกรองผู้ที่เดินทางมาจากประเทศเสี่ยง หลังองค์การอนามัยโลก (WHO) ประกาศให้โรคอีโบลา เป็นสถานการณ์ฉุกเฉินระหว่างประเทศ อย่างไรก็ตาม ในเวลา 23.56 น. ของวันเดียวกัน มีรายงานเพิ่มเติมว่า กรมควบคุมโรค ได้ขอแก้ไขเพื่อความถูกต้องของข้อมูล เนื่องจากองค์การอนามัยโลก ยังไม่ได้ประกาศให้อีโบลา เป็นสถานการณ์ฉุกเฉินระหว่างประเทศ

ในรายงานข่าวดังกล่าว ยังอ้างถึง นพ.โสภณ เอี่ยมศิริถาวร รองอธิบดีกรมควบคุมโรค ซึ่งระบุว่า องค์การอนามัยโลก ยังไม่แนะนำให้จำกัดการเดินทางหรือการค้าระหว่างประเทศสำหรับผู้ที่จะเดินทางไปยังประเทศที่มีการระบาดของโรค ซึ่งได้ประเมินว่านักเดินทางระหว่างประเทศยังมีความเสี่ยงในระดับที่ต่ำมาก เนื่องจากผู้ที่ติดเชื้อส่วนใหญ่มีการติดเชื้อโดยตรงจากการสัมผัสกับของเหลวในร่างกาย หรือสารคัดหลั่งของผู้ป่วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในโรงพยาบาล จากการใช้อุปกรณ์ทางการแพทย์ (เข็มและหลอดฉีดยา) ที่ปนเปื้อนเชื้อ รวมถึงไม่มีการป้องกันเมื่อมีการสัมผัสกับสารคัดหลั่งที่ติดเชื้อ พร้อมกับให้คำแนะนำในการป้องกันการติดเชื้อ ดังนี้

1.หลีกเลี่ยงการสัมผัสสัตว์ป่า ทั้งที่ป่วยหรือไม่ป่วย

2.หลีกเลี่ยงการรับประทานสัตว์ป่าที่ป่วยตายโดยไม่ทราบสาเหตุ โดยเฉพาะสัตว์จำพวกลิง หรือค้างคาว หรืออาหารเมนูพิสดารที่ใช้สัตว์ป่าหรือสัตว์แปลกๆ มาประกอบอาหาร

3.หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสารคัดหลั่ง เช่น เลือดจากผู้ป่วย สิ่งของเครื่องใช้ของผู้ป่วยที่อาจปนเปื้อนกับสารคัดหลั่งของผู้ป่วย หรือศพ

4.หลีกเลี่ยงการสัมผัสโดยตรงกับผู้ป่วย หากมีความจำเป็นให้สวมอุปกรณ์ป้องกันร่างกายและล้างมือบ่อยๆ

5.หากมีอาการเริ่มป่วย เช่น มีไข้สูง อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ เจ็บคอ อาเจียน ท้องเสีย ภายหลังกลับจากประเทศที่มีการระบาด ให้รีบพบแพทย์ทันที หากประชาชนมีข้อสงสัยสามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่สายด่วนกรมควบคุมโรค โทร.1422

รวมถึง นพ.ธเรศ กรัษนัยรวิวงค์ รักษาราชการอธิบดีกรมควบคุมโรค กล่าวว่า ข้อมูลของกระทรวงสาธารณสุขประเทศยูกันดาและองค์การอนามัยโลก ณ วันที่ 24 ตุลาคม 2565 มีรายงานพบผู้ป่วยติดเชื้อในประเทศยูกันดาหลายเมือง จำนวน 90 ราย และมีผู้ป่วยเสียชีวิต 44 ราย อัตราป่วยตาย ร้อยละ 49 ในจำนวนนี้มีเจ้าหน้าที่ทางการแพทย์และสาธารณสุขติดเชื้อ 11 ราย และเสียชีวิต 5 ราย ซึ่งการระบาดครั้งนี้เป็นการระบาดของไวรัสอีโบลาสายพันธุ์ซูดาน (Sudan-อัตราป่วยตายเฉลี่ยร้อยละ 53) ซึ่งมีความรุนแรงเป็นอันดับสอง รองมาจากสายพันธุ์ซาอีร์ (Zaire-อัตราป่วยตายเฉลี่ยร้อยละ 68)

สำหรับการระบาดในครั้งนี้ ถึงแม้จำนวนผู้ป่วยยังไม่มากแต่เป็นที่จับตาอย่างใกล้ชิดโดยมีการยกระดับมาตรการป้องกันควบคุมการระบาดในประเทศยูกันดาอย่างเข้มข้น จากการตรวจสอบข่าวพบว่าองค์การอนามัยโลก ยังไม่ได้ประกาศ ให้การระบาดครั้งนี้ เป็นภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุขระหว่างประเทศ (Public Health Emergency of International Concern: PHEIC) แต่ปกติจะมีการประเมินสถานการณ์ระบาดเป็นระยะ

อย่างไรก็ตาม ตั้งแต่เดือนกันยายน 2565 กรมควบคุมโรคได้ยกระดับมาตรการป้องกันที่ด่านควบคุมโรคติดต่อระหว่างประเทศ เนื่องจากโรคอีโบลาเป็นโรคติดต่ออันตราย ตามพระราชบัญญัติโรคติดต่อ พ.ศ. 2558 โดยดำเนินการตรวจคัดกรองผู้เดินทางมาจากประเทศยูกันดา ทุกรายจะต้องได้รับการคัดกรองสุขภาพ และลงทะเบียน ณ ด่านควบคุมโรคติดต่อระหว่างประเทศก่อนเข้าประเทศไทย ทั้งนี้หากประชาชนมีข้อสงสัยสามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่สายด่วนกรมควบคุมโรค โทร.1422

ต่อมาในช่วงเช้าของวันที่ 25 ต.ค. 2565 ไตรศุลี ไตรสรณกุล รองโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เปิดเผยว่า อนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข ได้รับรายงานจากกรมควบคุมโรค ถึงการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสอีโบลา (Ebola virus) ในประเทศโซนทวีปแอฟริกาซึ่งเริ่มตั้งแต่เดือน ก.ย. 2565 ที่ผ่านมา ล่าสุดพบผู้ติดเชื้อในประเทศยูกันดาหลายเมือง จำนวน 90 ราย และมีผู้ป่วยเสียชีวิต 44 ราย

ซึ่งแม้จำนวนผู้ป่วยยังไม่มาก และองค์การอนามัยโลก (WHO) ยังไม่ได้ประกาศให้การระบาดครั้งนี้เป็นภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุขระหว่างประเทศ แต่กระทรวงสาธารณสุขไทยไม่ประมาท ได้ติดตามสถานการณ์โรคอย่างใกล้ชิด และตั้งแต่เดือน ก.ย. เป็นต้นมาได้ยกระดับมาตรการป้องกันที่ด่านควบคุมโรคติดต่อระหว่างประเทศ เนื่องจากโรคอีโบลาเป็นโรคติดต่ออันตราย ตามพระราชบัญญัติโรคติดต่อ พ.ศ. 2558 โดยตรวจคัดกรองผู้เดินทางมาจากประเทศยูกันดาทุกคน โดยต้องลงทะเบียน ณ ด่านควบคุมโรคติดต่อระหว่างประเทศก่อนเข้าประเทศไทย

ด้าน นพ.ศุภกิจ ศิริลักษณ์ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ เปิดเผยเมื่อวันที่ 1 พ.ย. 2565 ว่า กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ได้มอบหมายให้สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข ซึ่งเป็นห้องปฏิบัติการ (แล็บ) อ้างอิงของประเทศด้านวิทยาศาสตร์การแพทย์และสาธารณสุข มีหน้าที่ยืนยันสาเหตุและสถานการณ์ของโรคที่เป็นปัญหาด้านสาธารณสุข และเตรียมความพร้อมการตรวจวิเคราะห์เชื้ออีโบลาทางห้องปฏิบัติการ ด้วยเทคนิคทางอณูชีววิทยา ที่มีความไวและความจำเพาะสูง สามารถทราบผลภายใน 8 ชั่วโมง

มีห้องปฏิบัติการชีวนิรภัย ระดับ 3 สำหรับการปฏิบัติงานกับเชื้อ ที่ก่อให้เกิดโรคที่มีอันตรายถึงแก่ชีวิต ที่ออกแบบพิเศษ ทำให้ความดันภายในห้องปฏิบัติการน้อยกว่าความดันภายนอก กรองอากาศเข้า-ออก เน้นการป้องกันการปนเปื้อนของเชื้อไม่ให้หลุดออกมาสู่สิ่งแวดล้อมภายนอก บุคลากรมีความพร้อมรับสถานการณ์การระบาดตลอด 24 ชั่วโมง ผู้ปฏิบัติงานในห้องปฏิบัติการชีวนิรภัย ระดับ 3 ผ่านการฝึกอบรม ความปลอดภัยทางห้องปฏิบัติการ และมีความชำนาญในการตรวจวิเคราะห์เป็นอย่างดี

รวมถึงบุคลากรที่เกี่ยวข้อง ในการขนส่งตัวอย่างตรวจได้ผ่านการฝึกอบรมเรื่องความปลอดภัย มีการสวมอุปกรณ์ป้องกันการติดเชื้อ และสามารถทำลายเชื้อหากเกิดการปนเปื้อนระหว่างการขนส่ง นอกจากนั้นยังได้จัดทำคู่มือการตรวจวิเคราะห์และจัดการสิ่งส่งตรวจจากผู้ป่วยสงสัยโรคติดเชื้ออีโบลา โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ห้องปฏิบัติการของโรงพยาบาล และห้องปฏิบัติการอ้างอิงใช้เป็นคู่มือในการเตรียมความพร้อมทางห้องปฏิบัติการ เนื้อหามีทั้งวิธีการตรวจวิเคราะห์และรายการทดสอบของงานประจำห้องปฏิบัติการโรงพยาบาล วิธีการเก็บ วิธีการนำส่งตัวอย่าง และการวิเคราะห์เชื้ออีโบลาสำหรับห้องปฏิบัติการอ้างอิง

ก่อนหน้าการยกระดับมาตรการของไทย สหรัฐอเมริกา ได้เตรียมพร้อมรับมือไปแล้วตั้งแต่เมื่อช่วงต้นเดือน ต.ค. 2565 โดยสถานีโทรทัศน์ CNBC วันที่ 12 ต.ค. 2565 ระบุว่า ทางการสหรัฐฯ กำหนดให้เที่ยวบินที่เดินทางมาจากยูกันดา ต้องลงจอดในสนามบิน 5 แห่ง ประกอบด้วย New York’s JFK , Newark , Atlanta , Chicago O’Hare และ Washington Dulles ซึ่งถูกจัดตั้งเป็นจุดคัดกรอง อีกทั้งยังมีการติดตามตรวจสอบเป็นเวลา 21 วัน นับตั้งแต่บุคคลนั้นเดินทางถึงสหรัฐฯ โดย)ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคแห่งชาติสหรัฐฯ (CDC) ได้รับข้อมูลรายชื่อผู้เดินทางมาจากยูกันดาจากผู้ให้บริการสายการบิน ข้อมูลดังกล่าวจะถูกเชื่อมโยงกับหน่วยงานสาธารณสุขทั้งส่วนกลางและส่วนท้องถิ่น เพื่อให้สามารถติดตามตรวจสอบได้อย่างต่อเนื่อง นอกจากนั้น CDC ยังออกประกาศเตือนหน่วยงานสาธารณสุขทั่วประเทศเพื่อสังเกตอาการที่น่าสงสัยว่าอาจเป็นผู้ติดเชื้ออีโบลา และหากพบควรสอบถามประวัติการเดินทางโดยละเอียด

– รู้จัก “โรคอีโบลา”

“Ebola virus disease” บทความที่เผยแพร่บนเว็บไซต์ขององค์การอนามัยโลก (เลือกหมวด Health Topics ตามด้วย Fact sheets อยู่ในหมวดอักษร E วันที่ปรับปรุงล่าสุดคือ 25 ก.พ. 2564) อีโบลาเป็นไวรัสที่ถูกพบครั้งแรกในปี 2519 โดยมีการระบาดใน 2 พื้นที่ คือเมือง Nzara (ปัจจุบันอยู่ในประเทศซูดานใต้) และที่เมือง Yambuku (ปัจจุบันอยู่ในประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก) ในหมู่บ้านที่อยู่ใกล้กับแม่น้ำอีโบลา จึงมีการนำชื่อของแม่น้ำสายนี้มาตั้งเป็นชื่อไวรัส โดยไวรัสอีโบลามี 6 สายพันธุ์ที่ค้นพบ คือ Zaire, Bundibugyo, Sudan, Taï Forest, Reston และ Bombali

– ช่องทางการติดต่อ (หรือแพร่เชื้อ)

เชื่อกันว่าไวรัสอีโบลามีอยู่ในค้างคาวผลไม้ในตระกูล Pteropodidae ซึ่งเป็นพาหะของเชื้อตามธรรมชาติ โดยการติดเชื้อระหว่างสัตว์สู่คนเกิดขึ้นเมื่อมนุษย์สัมผัสกับเลือด สารคัดคลั่ง อวัยวะภายใน หรือของเหลวอื่นๆ ในร่างกายของสัตว์ที่ติดเชื้อ เช่น ค้างคาวผลไม้ ลิง (ซึ่งรวมถึงชิมแปนซีและกอริลลา) ละมั่งป่า หรือเม่นที่ป่วยหรือตาย หรือในพื้นที่ป่าฝน (Rainforest) จากนั้นจึงนำไปสู่การติดต่อจากคนสู่คน โดยทางการสัมผัสโดยตรง (ผ่านผิวหนังที่มีรอยแตกหรือเป็นเยื่อเมือก) กับเลือดหรือของเหลวของผู้ติดเชื้อหรือผู้เสียชีวิตจากเชื้อ หรือสัมผัสกับวัตถุที่ปนเปื้อนของเหลวของผู้ติดเชื้อหรือผู้เสียชีวิตจากเชื้อ (เช่น เลือด , อุจจาระ , อาเจียน)

– พฤติกรรมเสี่ยงต่อการติดเชื้อ (หลีกเลี่ยงหากสามารถเลี่ยงได้ หรือหากหลีกเลี่ยงไม่ได้ต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ)

1.การปฏิบัติหน้าที่ของบุคลากรสาธารณสุข มีรายงานพบบุคลากรสาธารณสุขติดเชื้ออีโบลาเนื่องจากต้องดูแลผู้ป่วยติดเชื้อดังกล่าว ซึ่งเกิดจากการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ติดเชื้อโดยไม่ปฏิบัติตามแนวทางป้องกันการติดเชื้ออย่างเคร่งครัด 2.การประกอบพิธีศพ ในขั้นตอนการฝังศพอาจติดเชื้อได้หากสัมผัสโดยตรงกับศพของผู้เสียชีวิตจากไวรัสอีโบลา 3.การสัมผัสกับเลือด การแพร่เชื้อยังเกิดขึ้นได้เรื่อยๆ ตราบเท่าที่ในผู้ติดเชื้อยังมีไวรัสอีโบลาอยู่

4.การติดเชื้อจากแม่สู่ลูกในกรณีหญิงตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร สตรีที่ติดเชื้ออีโบลาระหว่างตั้งครรภ์ แม้ภายหลังจะได้รับการรักษาจนหายแล้วยังมีความเสี่ยงในการแพร่เชื้อสู่ทารกและคนอื่นๆ เนื่องจากอาจยังมีไวรัสหลงเหลืออยู่ในน้ำนมแม่ ของเหลวหรือเนื้อเยื่อที่เกี่ยวข้องกับการตั้งครรภ์ อย่างไรก็ตาม สตรีที่หายป่วยจากอีโบลาแล้วและมาตั้งครรภ์ในภายหลังจะไม่มีความเสี่ยงในการเป็นพาหะนำโรค ทั้งนี้ การให้นมบุตรในกรณีแม่ที่เพิ่งหายป่วยจากอีโบลา ต้องผ่านการตรวจสอบก่อนว่าปลอดเชื้อหรือไม่

– อาการของผู้ติดเชื้ออีโบลา

ไวรัสอีโบลามีระยะฟักตัวตั้งแต่ติดเชื้อจนถึงแสดงอาการได้ตั้งแต่ 2-21 วัน ผู้ติดเชื้อจะยังไม่แพร่เชื้อจนกว่าจะเริ่มแสดงอาการ โดยผู้ติดเชื้อจะมีอาการเริ่มต้น เช่น มีไข้ อ่อนเพลีย ปวดกล้ามเนื้อ ปวดศีรษะ เจ็บคอ ตามด้วยอาเจียน ท้องเสีย มีผื่นขึ้นตามร่างกาย การทำงานของตับและไตบกพร่อง ผู้ป่วยบางรายยังพบเลือดออกทั้งภายในและนอกร่างกาย (เช่น เลือดออกทางเหงือกหรือมีเลือดออกปนกับอุจจาระ) เมื่อตรวจในปฏิบัติการ จะพบจำนวนเม็ดเลือดขาวและเกล็ดเลือดต่ำ และมีระดับเอ็นไซม์ตับสูง

– การรักษา ยาและวัคซีน

ในเบื้องต้นเป็นการรักษาแบบประคับประคองตามอาการ อย่างไรก็ตาม ในปี 2561-2563 เกิดการระบาดของไวรัสอีโบลาที่ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก มีการทดลองยาหลายชนิดแบบสุ่มเป็นครั้งแรกเพื่อประเมินประสิทธิภาพและความปลอดภัยในการรักษาผู้ป่วย ตามกรอบจริยธรรมที่ถูกพัฒนาขึ้นภายใต้การหารือร่วมกันระหว่างทางการสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโกกับผู้เชี่ยวชาญ

จนกระทั่ง ในปี 2563 องค์การอาหารและยาแห่งชาติสหรัฐฯ (FDA) อนุมัติให้ใช้ยาโมโนโคลนอล แอนติบอดี (monoclonal antibody) 2 ชนิด คือ อินมาเซ็บ (Inmazeb) และ อีบังกา (Ebanga) สำหรับการรักษาโรคอีโบลา ซึ่งเกิดจากการติดเชื้อไวรัสอีโบลาสายพันธุ์ซาอีร์ (Zaire) โดยสามารถใช้ได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ ส่วนวัคซีนนั้น ในปี 2563 เช่นเดียวกัน FDA ได้รับรองวัคซีน เออร์เวโบ (Ervebo) สำหรับใช้ในประชากรอายุ 18 ปีขึ้นไป (ยกเว้นสตรีมีครรภ์และสตรีที่ต้องให้นมบุตร) เนื่องจากได้รับการพิสูจน์แล้วว่าสามารถช่วยปกป้องชีวิตผู้คนจากไวรัสอีโบลาสายพันธุ์ซาอีร์ได้

โดยอีเวอร์โบเป็นวัคซีนที่แจกจ่ายให้กับประชาชน 3.5 แสนคนในประเทศกินีและในสถานการณ์ไวรัสอีโบลาระบาดในสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก ช่วงปี 2561-2563 และเริ่มจำหน่ายทั่วโลกอย่างเป็นทางการตั้งแต่เดือน ม.ค. 2564 ขณะที่ยังมีวัคซีน 2 องค์ประกอบ (2-component vaccine) ซึ่งเรียกว่า ซับดีโน-และ-เอ็มวาบี (Zabdeno-and-Mvabea) ได้รับการรับรองจาก องค์การยาแห่งสหภาพยุโรป (EMA) ในปี 2563 ให้ใช้กับประชากรได้ตั้งแต่อายุ 1 ปีขึ้นไป โดยฉีดซับดีโนเป็นเข็มแรกก่อน แล้วเว้นระยะ 8 สัปดาห์จึงตามด้วยเอ็มวาบีเป็นเข็มที่ 2 แต่ข้อเสียของวัคซีนสูตรนี้คือไม่เหมาะสมกับการตอบโต้สถานการณ์โรคระบาดที่เกิดขึ้นในทันที

– การป้องกันการติดเชื้อและการควบคุมการระบาดของไวรัสอีโบลา

1.ระมัดระวังการสัมผัสกับสัตว์ โดยเฉพาะสัตว์ป่า เช่น ค้างคาวผลไม้ ลิง (ซึ่งรวมถึงชิมแปนซีและกอริลลา) ละมั่งป่า เม่น ต้องไม่บริโภคเนื้อดิบของสัตว์เกลุ่มนี้ ขณะที่การบริโภคเนื้อสัตว์และเลือดสัตว์ต้องปรุงให้สุกทุกครั้งก่อนบริโภคเสมอ การสัมผัสกับสัตว์ควรใช้ถุงมือหรือชุดป้องกันอื่นๆ ที่เหมาะสม

2.ระมัดระวังการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ติดเชื้อ โดยเฉพาะการสัมผัสกับสารคัดหลั่ง การดูแลผู้ติดเชื้อควรใช้ถุงมือหรือชุดป้องกันอื่นๆ ที่เหมาะสม และต้องล้างมือให้สะอาดทุกครั้งหลังจากดูแลหรือเยี่ยมผู้ติดเชื้อแล้ว สำหรับบุคลากรสาธารณสุขที่ต้องดูแลผู้ติดเชื้อหรือกลุ่มเสี่ยงสงสัยว่าอาจติดเชื้อ หากต้องเข้าใกล้ผู้ติดเชื้อต้องสวมอุปกรณ์ป้องกัน เช่น เฟซชิลด์ หน้ากากอนามัยสำหรับใช้ทางการแพทย์ แว่นตา ชุดคลุมและถุงมือที่สะอาด ป้องกันการสัมผัสกับกับเลือดหรือของเหลวจากร่างกายผู้ติดเชื้อ และการพื้นผิวหรือวัตถุที่ปนเปื้อน อาทิ เสื้อผ้าหรือเครื่องนอน

ควรมีการให้ความรู้ในแนวปฏิบัติกับบุคลากรที่ต้องดูแลผู้ติดเชื้อ บุคลากรที่ต้องทำงานกับของเหลวที่เกี่ยวข้องกับการตั้งครรภ์ รวมถึงการตรวจหาเชื้อจากตัวอย่างทั้งจากคนและสัตว์ ควรทำโดยบุคลากรที่ผ่านการฝึกอบรมและดำเนินการในห้องปฏิบัติการที่มีอุปกรณ์ครบถ้วน อนึ่ง มีรายงานการพบเชื้อตกค้างในผู้ติดเชื้อที่หายจากอาการป่วยแล้ว ซึ่งเชื้อสามารถอยู่ในของเหลวในร่างกาย เช่น น้ำอสุจิ น้ำคร่ำและเยื่อบุต่าง ๆ รวมถึงน้ำนมแม่ มีการพบเชื้อหลบซ่อนอยู่ในบางจุดของร่างกาย อาทิ บริเวณลูกอัณฑะ ด้านในของดวงตา ระบบประสาทส่วนกลาง

สำหรับสตรีมีครรภ์แล้วติดเชื้อ ไวรัสสามารถอยู่ในรก น่ำคร่ำ ในตัวทารก การกลับมามีอาการป่วยซ้ำหลังได้รับการรักษาจากหายแล้วเนื่องจากไวรัสแม้จะเกิดขึ้นได้ยากแต่ก็พบการรายงาน การค้นพบนี้ยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดและต้องศึกษากันต่อไป และในการตรวจหาเชื้ออีโบลาด้วยวิธี RT-PCR จากผู้หายป่วย ในจำนวนนี้มีไม่กี่เปอร์เซ็นต์ที่ยังตรวจพบเชื้อแม้เวลาจะผ่านไปนานแล้วถึง 9 เดือน

3.ลดความเสี่ยงในการระบาด มาตรการความปอลดภัยในการประกอบพิธีศพ การระบุตัวบุคคลที่เป็นกลุ่มเสี่ยงเนื่องจากสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ติดเชื้อรายก่อนหน้าเพื่อติดตามตรวจสอบอย่างต่อเนื่องเป็นเวลา 21 วัน ควรให้ความสำคัญกับการแยกผู้ติดเชื้ออกจากคนปกติทั่วไปเพื่อป้องกันไม่ให้โรคระบาดกระจายตัวออกไป และการส่งเสริมสุขอนามัยที่ดีตลอดจนสภาพแวดล้อมที่สะอาด

4.ลดความเสี่ยงการติดเชื้อจากการมีเพศสัมพันธ์ จากการวิเคราะห์เพิ่มเติมของการวิจัยและการพิจารณาอย่างต่อเนื่องโดยคณะที่ปรึกษาขององค์การอนามัยโลก ในกรณีของเพศชาย หากติดเชื้ออีโบลาและได้รับการรักษาจนหายป่วยแล้ว แนะนำให้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมไปสู่การมีเพศสัมพันธ์และการดูแลสุขอนามัยในแนวทางที่่ปลอดภัยยิ่งขึ้นเป็นเวลา 12 เดือน นับตั้งแต่เริ่มมีอาการจนถึงการตรวจคัดกรองหาเชื้ออีโบลาในน้ำอสุจิได้ผลเป็นลบ (ไม่พบเชื้อ) จำนวนรวม 2 ครั้ง ควรหลีกเลี่ยงการสัมผัสของเหลวจากร่างกาย และแนะนำให้ล้างด้วยสบู่และน้ำทันทีหลังสัมผัสกับน้ำอสุจิ ซึ่งรวมถึงการสำเร็จความใคร่ด้วยตนเองด้วย

การมีเพศสัมพันธ์ทุกครั้งต้องใช้ถุงยางอนามัยอย่างเคร่งครัด (หรืองดเว้นการมีเพศสัมพันธ์หากสามารถทำได้) จนกว่าผู้ติดเชื้อซึ่งเป็นเพศชายจะมีผลตรวจหาเชื้ออีโบลาในน้ำอสุจิเป็นลบจำนวน 2 ครั้ง การตรวจคัดกรองหาเชื้ออีโบลาในน้ำอสุจิควรดำเนินการเมื่อเวลาผ่านไป 3 เดือนนับจากวันที่เริ่มมีอาการป่วย ในกรณีที่พบว่าน้ำอสุจิยังมีผลเป็นบวก (พบเชื้อ) ให้ตรวจอย่างต่อเนื่องทุกเดือน จนกว่าจะมีผลเป็นลบ 2 ครั้ง การตรวจให้ใช้วิธี RT-PCR

5.ลดความเสี่ยงการแพร่เชื้อจากของเหลวและเนื้อเยื้อที่เกี่ยวข้องกับการตั้งครรภ์ สตรีที่รอดชีวิตจากการติดเชื้ออีโบลา ควรได้รับการสนับสนุนจากชุมชนเพื่อเข้าถึงบริการตรวจและฝากครรภ์ (ANC) บ่อยครั้ง เพื่อจัดการกับภาวะแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์และการดูแลสุขภาวะทางเพศและอนามัยเจริญพันธุ์ รวมถึงการส่งตัวเพื่อรักษาต่ออย่างปลอดภัย ควรมีการวางแผนร่วมกันระหว่างสูตินรีแพทย์และผู้เชี่ยวชาญด้านอีโบลา สตรีมีครรภ์ควรได้รับความเคารพต่อการตัดสินใจเรื่องสุขภาวะทางเพศและอนามัยเจริญพันธุ์เสมอ

– การระบาดของไวรัสอีโบลาจากอดีตถึงปัจจุบัน

นับตั้งแต่ไวรัสอีโบลาถูกค้นพบในปี 2519 การระบาดส่วนใหญ่เกิดขึ้นในทวีปแอฟริกา แต่มีบ้างที่พบผู้ติดเชื้อในทวีปอื่นๆ เช่น ในปี 2557 พบผู้ติดเชื้อในทวีปอเมริกา โดยพบใน สหรัฐอเมริกา 4 คน (เสียชีวิต 1 ราย) รวมถึงในทวีปยุโรป เช่น ในปี 2557 พบในอังกฤษ 1 คน สเปน 1 คน และในปี 2558 พบในอิตาลี 1 คน (ทั้ง 3 ประเทศไม่มีผู้ติดเชื้อเสียชีวิต) สายพันธุ์ที่พบการระบาดบ่อยครั้งคือสายพันธุ์ซาอีร์ (Zaire) มีบางปีที่พบการระบาดของสายพันธุ์ซูดาน (Sudan) ส่วนสายพันธุ์อื่นๆ ที่เหลือ พบได้น้อยมาก อย่างไรก็ตาม อัตราการเสียชีวิตของผู้ติดเชื้อค่อนข้างสูง จากสถิติการระบาดตั้งแต่ปี 2519-2563 ที่องค์การอนามัยโลกบันทึกไว้ พบอัตราการเสียชีวิตตั้งแต่ประมาณร้อยละ 25-80

– อะไรคือความกังวลในการระบาดระลอกล่าสุด

ความกังวลได้เกิดขึ้นกับการระบาดระลอกล่าสุดในปี 2565 ซึ่งเริ่มมาตั้งแต่วันที่ 20 ก.ย. 2565 เนื่องจาก “ครั้งนี้เป็นการระบาดของเชื้ออีโบลาสายพันธุ์ซูดาน ซึ่งปัจจุบันยังไม่มีวัคซีนสำหรับใช้กับสายพันธุ์นี้โดยตรง” ทำให้การควบคุมโรคทำได้ยาก โดยเมื่อวันที่ 16 ต.ค. 2565 สำนักข่าว BBC รายงานว่า ประธานาธิบดียูกันดา โยเวรี มูเซเวนี (Yoweri Museveni) ประกาศเมื่อวันที่ 15 ต.ค. 2565 ใช้มาตรการล็อกดาวน์ใน 2 เมือง คือ คาสซานดา (Kassanda) กับ มูเบนเด (Mubende) เป็นเวลา 3 สัปดาห์ หรือ 21 วัน ห้ามบุคคลและยานพาหนะเข้า-ออกพื้นที่ (ยกเว้นรถบรรทุกสินค้า) ปิดสถานบันเทิง ศาสนสถาน และจำกัดเวลาออกนอกเคหสถาน (เคอร์ฟิว)

21 ต.ค. 2565 The Observer นสพ.ท้องถิ่นในยูกันดา พบผู้ติดเชื้อรายแรกในเมือง มิทยานา (Mityana) ทำให้ตอนนี้ ยูกันดามี 6 เมืองแล้วที่พบผู้ติดเชื้อ ก่อนหน้านี้ 5 เมืองคือ คากาดี (Kagadi) , มูเบนเด (Mubende) , ไควา (Kyegegwa) , คาสซานดา (Kassanda) และ บันยันกาบู (Bunyangabu) จากนั้น 23 ต.ค. 2565 สำนักข่าวรอยเตอร์ อ้างการเปิดเผยของ เจน รูธ อาเซ็ง (Jane Ruth Aceng) รัฐมนตรีกระทรวงสาธารณสุขยูกันดา ว่า เมื่อวันที่ 22 ต.ค. 2565 โรงพยาบาลมูลาโก ในกรุงคัมปาลา เมืองหลวงของยูกันดา ซึ่งเป็นสถานที่กักตัวกลุ่มที่ต้องสงสัยว่าอาจติดเชื้อ พบผู้ติดเชื้ออีโบลายืนยันแล้ว 5 ราย ทั้งหมดติดเชื้อจากการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ติดเชื้อรายก่อนหน้าจากเมืองคาสซานดา

สำนักข่าวบลูมเบิร์ก รายงานเมื่อวันที่ 27 ต.ค. 2565 อ้างการเปิดเผยของ อาเซ็ง ในวันที่ 26 ต.ค. 2565 ว่า รัฐบาลยูกันดาเตรียมทดสอบวัคซีนสำหรับไวรัสอีโบสา จากผู้พัฒนา 3 ราย เป็นวัคซีนสัญชาติอังกฤษ 1 รายจากมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด และวัคซีนสัญชาติสหรัฐอเมริกา 2 ราย จากสถาบันวิจัยซาบิน และบริษัทเมิร์ค โดยคาดว่าภายใน 2 สัปดาห์ จะเริ่มฉีดให้กับกลุ่มตัวอย่างประมาณ 3,000 คน

-/-/-/-/-/-/-/-/-/-/-

อ้างอิง

https://www.hfocus.org/content/2022/10/26248 (กรมควบคุมโรค ปรับข้อมูลใหม่กรณี WHO ให้ “อีโบลา” เป็นสถานการณ์ฉุกเฉินระหว่างประเทศ ล่าสุดยังไม่ประกาศแต่อย่างใด : Hfocus 24 ต.ค. 2565)

https://www.thairath.co.th/news/politic/2535428 (“อนุทิน” ยันไทยไม่ประมาท “โรคอีโบลา” คัดกรองเข้มทุกคนที่มาจากยูกันดา : 25 ต.ค. 2565)

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ebola-virus-disease (Ebola virus disease : องค์การอนามัยโลก 25 ก.พ. 2564)

https://www.bbc.com/news/world-africa-63273603 (Ebola in Uganda: Three-week lockdown announced for two districts : BBC 16 ต.ค. 2565)

https://www.observer.ug/news/headlines/75585-mityana-district-confirms-first-ebola-case (Mityana district confirms first Ebola case : The Observer 21 ต.ค. 2565)

https://www.reuters.com/world/africa/uganda-says-two-more-ebola-cases-confirmed-kampala-hospital-2022-10-23/ (Uganda says two new Ebola cases confirmed in Kampala hospital : รอยเตอร์ 23 ต.ค. 2565)

https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-10-26/uganda-to-start-ebola-vaccine-trials-in-two-weeks-as-cases-rise (Uganda to Start Ebola Vaccine Trials in Two Weeks as Cases Rise : บลูมเบิร์ก 27 ต.ค. 2565)

https://www.cnbc.com/2022/10/12/who-calls-for-more-international-aid-to-prevent-ebola-from-spreading-beyond-uganda.html (WHO calls for more international aid to prevent Ebola from spreading beyond Uganda : CNBC 12 ต.ค. 2565)

https://www.matichon.co.th/local/quality-life/news_3649142 (กรมวิทยาศาสตร์ฯ ห่วงอีโบลาเข้าไทย เตรียมพร้อมห้องแล็บตรวจหาเชื้อรู้ผลใน 8 ชม. : มติชน 1 พ.ย. 2565)

Tags ebola, อีโบล่า

สรุปข่าวจริง ลวงประจำวันที่ 20 พฤศจิกายน 2565

20 พฤศจิกายน 2022

เครื่องบินของการบินไทยเกิดอุบัติเหตุไฟลุกไหม้ landing ลงน้ำ…จริงหรือ?

อ่านต่อได้ที่ https://cofact.org/article/26qy24e0aelfo

จีนเตรียมปูพรมตรวจโควิด-19 ในกว่างโจวหลังผู้ติดเชื้อใหม่พุ่ง

อ่านต่อได้ที่ https://cofact.org/article/2zo0dmkondtmv

ออสเตรเลีย เตือนการระบาดโควิดระลอกใหม่เร็ว ๆ นี้

อ่านต่อได้ที่ https://cofact.org/article/38ocw1glk9ij3

“ฮ่องกง”เปิดประเทศรับนักท่องเที่ยวต่างชาติแล้ว ตามเงื่อนไขกำหนด

อ่านต่อได้ที่ https://cofact.org/article/3901c0drkd6yb

มนุษย์ไม่ควรกิน ‘ค้างคาว’ เป็นอาหาร เสี่ยงติดเชื้อ และแพร่เชื่อโรคร้ายแรงได้

อ่านต่อได้ที่ https://cofact.org/article/1kfkitc37ep23

NT ร่วมกับ #กสทช เตือนภัยเครื่องหมาย + ก่อนรับโทรศัพท์ สายพึงระวังภัยจากมิจฉาชีพ

อ่านต่อได้ที่ https://cofact.org/article/1ezzu55jk6lea

LandsMaps ค้นหารูปแปลงที่ดินทั่วไทย ทุกที่ทุกเวลา…จริงหรือ?

อ่านต่อได้ที่ https://cofact.org/article/1q6988he7ofqf

4 ข่าวลวงวนซ้ำ‘มาตรการเยียวยาประชาชนโดยรัฐ’ในสถานการณ์โควิด-19 : COFACT Special Report #36

บทความ

18 พฤศจิกายน 2022

เนื้อหาเป็นจริง

บทความโดย : Zhang Taehun

ย้อนไปเมื่อเดือน ม.ค. 2564 โคแฟคเคยนำเสนอประเด็น “5 ข่าวลวงแชร์วนซ้ำเกี่ยวกับโควิด-19” ซึ่งในเวลานั้นเนื่องจากโควิด-19 เป็นโรคอุบัติใหม่จากไวรัสที่เพิ่งค้นพบครั้งแรก จึงนำไปสู่ความกังวลและพยายามหาวิธีป้องกันและรักษา ซึ่งหลายวิธีก็ได้รับการตรวจสอบแล้วว่าใช้ไม่ได้จริง หรือการอ้างแหล่งข่าวคนมีชื่อเสียง บุคคลที่ถูกอ้างถึงก็ยืนยันว่าไม่ได้พูดเรื่องนั้น แต่ในเวลาต่อมา ข่าวลวงเหล่านี้ก็ยังถูกแชร์วนซ้ำอยู่เป็นระยะๆ ในสื่อสังคมออนไลน์ อย่างไรก็ตาม นอกจากข่าวลวงด้านสุขภาพแล้ว “เศรษฐกิจ” ก็เป็นอีกประเด็นที่มีการแชร์ข่าวลวงแบบวนซ้ำในหลายเรื่อง โดยเฉพาะมาตรการต่างๆ ที่รัฐบาลออกมาช่วยเหลือประชาชนในสถานการณ์โควิด-19 ดังนี้

1.กู้ยืมเงินผ่านแอปฯ เป๋าตัง : ปัจจุบันคนไทยคงคุ้นเคยกับแอปพลิเคชั่น “เป๋าตัง” ที่ดำเนินการโดย ธนาคารกรุงไทย เนื่องจากในสถานการณ์โควิด-19 ที่ผ่านมา มาตรการช่วยเหลือค่าครองชีพอย่าง “คนละครึ่ง” นั้นใช้งานผ่านแอปฯ ดังกล่าว อย่างไรก็ตาม เมื่อวันที่ 24 ต.ค. 2565 ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม ได้ออกมาเตือนประชาชน อย่าหลงเชื่อข่าวที่แชร์กันว่า “แอปพลิเคชันเป๋าตัง ให้ยืม 10,000 บาท ผ่อนเดือนละ 217 บาทต่อเดือน” เพราะเป็นข่าวที่ไม่เป็นความจริง

“จากกรณีที่มีผู้โพสต์ในเฟซบุ๊กระบุว่าแอปพลิเคชันเป๋าตัง ให้ยืม 10,000 บาท ผ่อนเดือนละ 217 บาทต่อเดือน ทางธนาคารกรุงไทย ได้ตรวจสอบข้อมูลและชี้แจงว่าข้อมูลดังกล่าวเป็นข้อมูลเท็จ ธนาคารไม่มีบริการให้สินเชื่อผ่านแอปพลิเคชันเป๋าตัง ซึ่งเป็นการแอบอ้างนำโลโก้ของธนาคารไปใช้ประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนเกิดความสับสน และแนบลิงก์สำหรับเพิ่มเพื่อนในไลน์ เพื่อเชิญชวนให้บริการกู้เงิน โดยธนาคารไม่มีส่วนเกี่ยวข้องตามที่แอบอ้างแต่อย่างใด” (คำชี้แจงเมื่อวันที่ 24 ต.ค. 2565)

เชื่อหรือไม่ว่าข่าวทำนองนี้มีมาแล้วหลายครั้ง ไล่ตั้งแต่วันที่ 6 พ.ค. 2564 ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ กล่าวถึงการแชร์ข้อมูล “แอปพลิเคชันเป๋าตัง สามารถยืมเงินสดได้ 5,000 บาท ใช้ระยะเวลาอนุมัติเพียง 3 นาที” ว่าไม่เป็นความจริง เนื่องจากทางธนาคารกรุงไทย กระทรวงการคลัง ได้ชี้แจงว่าธนาคารไม่มีนโยบายให้สินเชื่อ หรือยืมเงินสดผ่านแอปพลิเคชันเป๋าตังแต่อย่างใด

วันที่ 12 พ.ค. 2564 มาอีกแล้วกับ “แอปพลิเคชันเป๋าตังเปิดช่องทางไลน์ และเพจเฟซบุ๊ก ให้กู้เงินได้ทุกอาชีพ” ซึ่งทางศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ ก็ได้สอบถามไปยัง ธ.กรุงไทย ได้รับคำตอบว่าไม่เป็นความจริงเช่นเคย เนื่องจากธนาคารไม่มีนโยบายให้สินเชื่อผ่านแอปพลิเคชันเป๋าตัง และไม่ได้เปิดเพจเฟซบุ๊ก หรือกลุ่ม และ Line Official เพื่อโฆษณาชี้ชวนการขอสินเชื่อผ่านแอปพลิเคชันเป๋าตังแต่อย่างใด วันที่ 9 ส.ค. 2565 หายไปปีกว่าๆ ก็กลับมาอีกแล้วกับข่าวลวงเรื่องกู้เงินผ่านแอปฯ เป๋าตัง คราวนี้แชร์กันว่า “แอปพลิเคชันเป๋าตัง ให้ยืม 100,000 บาท สามารถถอนเงินจาก ATM ได้ตลอด 24 ชั่วโมง” แน่นอนว่าไม่เป็นความจริงอีกแล้ว และวันที่ 16 ส.ค. 2565 คราวนี้อ้างไปถึง ธนาคารทหารไทยธนชาต จำกัด (TTB) อีกต่างหาก โดยระบุว่า “แอปเป๋าตัง ร่วมมือกับ TTB ให้ยืม 10,000 บาท ถอนได้เลยที่ ATM” ซึ่งทางธนาคารกรุงไทย ในฐานะผู้รับผิดชอบแอปฯ ก็ยังยืนยันเหมือนเดิมว่าไม่เป็นความจริงและไม่มีนโยบายให้กู้ยืมเงินผ่านแอปฯ เป๋าตังแต่อย่างใด

2.กู้ยืมเงินกับธนาคารออมสินผ่านช่องทางออนไลน์ : แม้จะไม่ได้ดูแลแอปฯ กลางสารพัดประโยชน์แบบเป๋าตัง แต่ด้วยความที่ธนาคารออมสินนั้นเป็นสถาบันการเงินของรัฐเช่นเดียวกับธนาคารกรุงไทย จึงเป็นอีกธนาคารที่เจอข่าวลวงประเภทให้ประชาชนกู้ยืมเงินได้และต้องชี้แจงหลายต่อหลายครั้งว่าไม่เป็นความจริง เช่น ที่เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 27 ส.ค. 2565 มีการแชร์ข้อความว่า “ธ. ออมสินปล่อยกู้ 5,000 – 300,000 บาท ผ่านไลน์” ผ่านเพจเฟซบุ๊กแห่งหนึ่ง ซึ่งทางกระทรวงการคลังได้ชี้แจงดังนี้..

“กระทรวงการคลัง ได้ตรวจสอบข้อมูลและชี้แจงว่าเพจดังกล่าวไม่ได้เป็นของธนาคาร เนื่องจากธนาคารไม่มีนโยบายให้แอดไลน์ หรือกดลิงก์ที่แนบมากับข้อความเชิญชวนให้กู้เงิน อีกทั้งเพจดังกล่าวยังแอบอ้างใช้สื่อโฆษณาของธนาคาร และตราสัญลักษณ์ของธนาคารโดยไม่ได้รับอนุญาต ทำให้หลงเชื่อว่าธนาคารมีส่วนเกี่ยวข้อง ส่งผลต่อชื่อเสียงและภาพลักษณ์ของธนาคารออมสิน เป็นการทำให้ประชาชนเกิดความเข้าใจผิด อาจตกเป็นเหยื่อของมิจฉาชีพได้” (คำชี้แจง 27 ส.ค. 2565)

ก่อนหน้านั้นมีข่าวลวงทำนองเดียวกันกับธนาคารออมสิน อาทิ 7 ก.พ. 2565 มีกรณีแชร์ข้อความ “ออมสิน ส่ง SMS ให้ประชาชนกดรับสิทธิ์ขอสินเชื่อ GSB จำนวน 60,000 บาท” ซึ่งทางธนาคารได้ชี้แจงว่าไม่เป็นนความจริง โดยข้อความที่ปรากฎนั้น ไม่ใช่ข้อความที่ส่งไปจากธนาคารออมสิน และธนาคารยังพบอีกว่ามีข้อความสั้นหรือ SMS ที่แอบอ้างชื่อธนาคารออมสิน หรือ GSB ส่งข้อความลักษณะเชิญชวนให้คลิกลิงก์กลับส่งไปถึงประชาชนจำนวนมาก ซึ่งธนาคารขอยืนยันว่าไม่ใช่ข้อความที่ส่งไปจากธนาคารออมสิน และธนาคารไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการส่งข้อความลักษณะดังกล่าวแต่ประการใด (และข่าวลวงเรื่องออมสินส่ง SMS รับสิทธิ์นี้ก็กลับมาอีกครั้งในวันที่ 28 ต.ค. 2565 แถมคราวนี้เพิ่มจำนวนวงเงินเป็น 1 แสนบาทอีกต่างหาก…แน่นอนว่าก็ไม่เป็นความจริง) ,

นอกจาก SMS แล้ว แอปพลิเคชั่น “MyMo” ของธนาคารออมสิน ก็เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่ถูกอ้างว่ามีบริการปล่อยสินเชื่อ เช่น วันที่ 10 พ.ค. 2565 มีการกล่าวถึงข้อความที่แชร์กันว่า “ธ. ออมสินปล่อยสินเชื่ออิ่มใจ ผ่านแอปพลิเคชัน MyMo วงเงินสูงสุด 100,000 บาท” ซึ่งทางธนาคารชี้แจงว่าไม่เป็นความจริง เพราะธนาคารออมสินได้ทำการปิดให้บริการยื่นกู้สินเชื่ออิ่มใจไปตั้งแต่เมื่อปลายปี 2564 เนื่องจากได้ปล่อยกู้ครบตามวงเงินของโครงการแล้ว

ข่าวทำนองเดียวกันได้กลับมาอีกครั้งในวันที่ 25 ต.ค. 2565 กับข้อความว่า “ออมสินให้กู้ยืม วงเงิน 15,000 – 300,000 บาท ดอกเบี้ย 2% ต่อเดือน” โดยเผยแพร่ทางเฟซบุ๊กที่ใช้ชื่อว่า “Mymo by gsb banking” อีกต่างหาก ซึ่งทาง ธ.ออมสิน ชี้แจงว่า นาคารออมสิน ไม่มีเพจเฟซบุ๊กชื่อ Mymo by gsb banking และเพจเฟซบุ๊กดังกล่าวไม่มีความเกี่ยวข้องกับธนาคารแต่อย่างใด ซึ่งการนำตราสัญลักษณ์ของธนาคารออมสินไปใช้ประกอบสื่อโฆษณาโดยไม่ได้รับอนุญาตนั้นสร้างความเข้าใจผิดให้กับลูกค้า

แอปพลิเคชั่นไลน์ ยังเป็นอีกช่องทางที่ปัจจุบันองค์กรต่างๆ ใช้เป็นพื้นที่สื่อสารกับประชาชนหรือลูกค้า ทำให้หลายครั้งมีผู้แอบอ้างสร้างบัญชีปลอมของหน่วยงานขึ้นมา เช่น ในวันที่ 31 ส.ค. 2565 ธนาคารออมสิน ชี้แจงเรื่องบัญชีไลน์ “สินเชื่อออมสิน” ซึ่งลงทะเบียนเป็นบัญชีทางการ (Official) เพิ่มความน่าเชื่อถือ แต่ทางธนาคารยืนยันว่า ไลน์ดังกล่าวไม่ใช่ของธนาคารออมสิน ซึ่งทางธนาคารไม่มีไลน์ปล่อยสินเชื่อ และไม่มีนโยบายปล่อยกู้ผ่านไลน์ โดยไลน์ดังกล่าวได้นำภาพตราสัญลักษณ์ธนาคารออมสิน และภาพโลโก้ mymo GSB ซึ่งเป็นแอปพลิเคชันทางการเงินของธนาคารไปแอบอ้าง โดยไม่ทราบเจตนาการนำไปใช้ ด้วยหวังสร้างความน่าเชื่อถือ หรือมีวัถุประสงค์เป็นอย่างอื่นที่ไม่เกี่ยวข้องกับธนาคารออมสินแต่อย่างใด

3.รัฐบาลแจกเงินช่วยเหลือประชาชน: ในสถานการณ์โควิด-19 คนส่วนใหญ่ได้รับผลกระทบทางเศรษฐกิจอย่างรุนแรง กิจการปิดตัวบ้าง ตกงานบ้าง ในบางครั้งรัฐบาลจึงออกมาตรการช่วยเหลือประชาชน เช่น “เราไม่ทิ้งกัน” จ่ายเงินสดผ่านบัญชีธนาคาร เดือนละ 5,000 บาท เป็นเวลา 3 เดือน ระหว่างเดือนเมษายน-มิถุนายน 2563 หรือ “โครงการจ่ายเงินเยียวยาให้กับประชากรวัยแรงงาน ผ่านกลไกประกันสังคม ทั้ง ม.33 ม.39 และ ม.40” โดยทยอยจ่ายให้แรงงานอาชีพต่างๆ ตั้งแต่เดือนสิงหาคม 2564-มีนาคม 2565 ที่ผ่านมา ซึ่งแรงงานที่ลงทะเบียนและผ่านการตรวจสอบสิทธิ์แล้วจะได้เท่ากันเป็นเงินสดคนละ 5,000 บาท

ถึงกระนั้น ยังคงมีข่าวลวงเรื่องรัฐบาลแจกเงินเยียวยาตามมาอยู่เป็นระยะๆ อาทิ ในวันที่ 12 พ.ค. 2565 ลัดดา แซ่ลี้ รองเลขาธิการสำนักงานประกันสังคม (ในขณะนั้น) ต้องออกมาเตือนประชาชนว่า กรณีการเผยแพร่ทางสื่อออนไลน์ เรื่องผู้ประกันตน มาตรา 33, 39, 40 ยังมีสิทธิรับเงินเยียวยาจากรัฐบาลอีกคนละ 5,000 บาท และสำนักงานประกันสังคม พร้อมโอนเงินเข้าบัญชีภายในสิ้นเดือนพฤษภาคม 2565 ว่า ในเรื่องดังกล่าว สำนักงานประกันสังคม ขอชี้แจงว่า เป็นข้อมูลเท็จ ผู้ประกันตนอย่าหลงเชื่อเด็ดขาดสำนักงานประกันสังคมไม่มีนโยบายแจกเงินเยียวยา 5,000 บาท ให้ผู้ประกันตน มาตรา 33, 39, 40 ดังกล่าวแล้ว

“ที่ผ่านมาสำนักงานประกันสังคมได้เคยมีโครงการเยียวยาอยู่ 3 ประเภท ได้แก่ โครงการเยียวยานายจ้างและผู้ประกันตนมาตรา 33 ในกิจการที่ได้รับผลกระทบ จากมาตรการของรัฐในพื้นที่ควบคุมสูงสุดและเข้มงวด,โครงการเยียวยาผู้ประกันตนมาตรา 39 และมาตรา 40 และโครงการเยียวยาผู้ประกันตนในกิจการสถานบันเทิง และผู้ประกอบอาชีพอิสระที่ทำงานเกี่ยวข้องกับสถานบันเทิง ที่ได้รับผลกระทบจากมาตรการของรัฐ ซึ่งทั้ง 3 โครงการนี้ได้สิ้นสุดการดำเนินงานตั้งแต่เดือนมีนาคม 2565 ที่ผ่านมาไปแล้ว” (คำชี้แจง 12 พ.ค. 2565)

ข่าวลวงเรื่องประกันสังคมกลับมาอีกครั้งในวันที่ 30 ส.ค. 2565 โดยทางศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ กล่าวถึงเพจเฟซบุ๊กที่ใช้ชื่อว่า สำนักประชาสัมพันธ์เขต 7 โพสต์ข้อความระบุว่า ด่วนมาก รัฐบาลแจกเงินคนละ 15,000 บาท เดือนละ 5,000 บาท เป็นเวลา 3 เดือน สำหรับผู้มีรายได้น้อยที่เป็นแรงงานนอกระบบประกันสังคม กว่า 3 ล้านคนทั่วประเทศ ซึ่งเมื่อสอบถามไปยังสำนักงานประกันสังคม ได้รับคำยืนยันกลับมาว่าไม่เป็นความจริง เพราะโครงการดังกล่าวไม่เกี่ยวข้องกับสำนักงานประกันสังคม อีกทั้งเว็บไซต์ดังกล่าวยังแอบอ้างใช้สื่อโฆษณาของสำนักงานประกันสังคม โดยไม่ได้รับอนุญาต ทำให้หลงเชื่อว่าสำนักงานประกันสังคมมีส่วนเกี่ยวข้อง ส่งผลต่อชื่อเสียงและภาพลักษณ์ของสำนักงานประกันสังคม เป็นการทำให้ประชาชนเกิดความเข้าใจผิด อาจตกเป็นเหยื่อของมิจฉาชีพได้

ในวันที่ 29 ต.ค. 2565 ยังมีข่าวการแชร์ข้อความ ลงทะเบียนรับค่าตอบแทนจากรัฐบาล 50,000 บาท เพื่อช่วยเหลือการว่างงานสำหรับทุกครอบครัว งานนี้ถึงขั้นทางตำรวจต้องออกมาเตือนเอง โดย พ.ต.ท.หญิง ณพวรรณ ปัญญา รองโฆษก ตร. อ้างถึง ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ ที่สอบถามไปยังสำนักงานประกันสังคม และได้รับการยืนยันว่าไม่เป็นความจริง โดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะดำเนินการตามกฎหมายกับผู้ที่ผลิตข่าวปลอม และผู้ที่เผยแพร่ทุกรายอย่างเด็ดขาดจริงจัง

ยังมีอีกข่าวลวงที่ได้รับการยืนยันว่าไม่เป็นความจริงในเวลาไล่เลี่ยกัน นั่นคือในวันที่ 1 ก.ย. 2565 ทางกรมบัญชีกลาง กระทรวงการคลัง ได้ออกมาชี้แจงกรณีมีการแชร์ข้อความบนโลกออนไลน์ว่า รัฐบาลแจกเงินคนละ 1,000 – 5,000 บาท สามารถกดเป็นเงินสดใช้ได้ โดยเรื่องดังกล่าวเป็นการแอบอ้างจากผู้ไม่หวังดี ทำให้ประชาชนเข้าใจผิด

4.ประกันสังคมให้กู้ยืมเงินได้ : นอกจากจะมีข่าวลวงเรื่องแจกเงินเยียวยาโควิด-19 แล้ว ในช่วงเวลาเดียวกัน สำนักงานประกันสังคมยังเจอข่าวลวงเรื่องเป็นแหล่งเงินกู้สำหรับประชาชนด้วย โดยทางศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ เปิดเผยเมื่อวันที่ 3 พ.ย. 2565 ว่า มีเพจเฟซบุ๊กเพจหนึ่งไปโพสต์ข้อความว่า ประกันสังคมปล่อยกู้ดอกเบี้ยต่ำให้ทุกอาชีพ คนละ 60,000 บาท ซึ่งสำนักงานประกันสังคม ยืนยันว่าเป็นการแอบอ้างไม่ใช่เรื่องจริง

ก่อนหน้านั้นในวันที่ 24 พ.ค. 2565 สำนักงานประกันสังคม ชี้แจงกรณีมีเพจเฟซบุ๊กแชร์ข้อมูลว่า ประกันสังคมเปิดโครงการรัฐ ม.40 ปล่อยสินเชื่อผ่อนสบายสูงสุด 36 เดือน ใช้บัตรประชาชนใบเดียวและไม่เช็คเครดิตบูโร ว่าไม่เป็นความจริง สำนักงานประกันสังคมไม่มีโครงการปล่อยสินเชื่อให้กับผู้ประกันตนมาตรา 33 มาตรา 39 และมาตรา 40 แต่อย่างใด อีกทั้งไม่มีความเกี่ยวข้องใดๆ กับเพจดังกล่าว โดยมีแต่เพียงสินเชื่อสำหรับผู้ประกอบการเท่านั้น

“สำนักงานประกันสังคม ได้มีมาตรการเพื่อช่วยเหลือผู้ประกอบการที่ได้รับผลกระทบจากสภาวะเศรษฐกิจจากโรคโควิด-19 โดยได้ดำเนินการโครงการสินเชื่อเพื่อส่งเสริมการจ้างงานระยะที่ 2 (พ.ศ. 2563 – 2564) ตั้งแต่เดือนพฤษภาคม 2564 ที่ผ่านมา เพื่อให้ผู้ประกอบการที่ได้รับผลกระทบในสถานการณ์ดังกล่าว สามารถนำเงินกู้ที่ได้รับจากการขอสินเชื่อไปรักษาการจ้างงานของลูกจ้างในสถานประกอบการ โดยมีเงื่อนไขให้สถานประกอบการรักษาจำนวนผู้ประกันตนให้ไม่น้อยกว่า ร้อยละ 80 ของจำนวนผู้ประกันตน ณ วันที่ได้รับสินเชื่อตลอดอายุสินเชื่อ” (คำชี้แจง 24 พ.ค. 2565)

ยังมีข่าวเรื่องประกันสังคมปล่อยสินเชื่อแต่เป็นข่าวลวง ถูกเปิดเผยในวันที่ 2 ส.ค. 2565 โดยมีการแชร์ข้อความว่า สำนักงานประกันสังคม ร่วมมือกับเอกชน ให้สินเชื่อเงินก้อน ต้านภัยโควิด ถูกกฎหมาย ให้กู้ 5,000-500,000 บาท อีกทั้งโพสต์ภาพโฆษณาชวนเชื่อด้วยว่า ไม่ต้องไปกู้นอกระบบ ถูกกฎหมายไม่โดนหลอก ซึ่งได้รับคำชี้แจงว่า การลงทะเบียนดังกล่าวไม่ใช่โครงการของสำนักงานประกันสังคม

แม้สถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 จะคลี่คลายลงแล้ว แต่ตราบเท่าที่สภาพเศรษฐกิจยังซบเซาฝืดเคืองอยู่ มาตรการช่วยเหลือจากภาครัฐทั้งทางตรง (แจกเงินเยียวยา) และทางอ้อม (ให้สินเชื่อเงินกู้) เชื่อว่าคงจะยังเป็นความหวังของใครหลายคนต่อไป และแน่นอนว่าย่อมต้องมีผู้อาศัยประโยชน์จากความทุกข์อย่างแบบนี้สร้างข่าวลวงขึ้นมา ซึ่งผลร้ายอย่างเบาๆ ก็คงเป็นการเสียความรู้สึกเพราะตอนหลังรู้ว่าฝันสลายไม่ใช่เรื่องจริง แต่ที่อันตรายกว่านั้นคืออาจถูกล้วงข้อมูลส่วนบุคคลที่อ่อนไหว (เช่น ข้อมูลที่นำไปสู่การทำธุรกรรมทางการเงิน) หรือถูกหลอกให้โอนเงิน จนสูญเสียทรัพย์สินได้ ดังนั้นแล้ว “โปรดระวัง” มีสติ “เช็คก่อนเชื่อ (หรือแชร์)” ทุกครั้ง!!!

-/-/-/-/-/-/-/-/-/-/-

อ้างอิง

https://blog.cofact.org/presscofact100164/ (โคแฟค เผย 5 ข่าวลวงโควิดวนซ้ำระบาดรอบใหม่ แนะสังคมร่วมสกัดไวรัสข่าวสารด้วยความจริงร่วม : 11 ม.ค. 2564)

https://www.bangkokbiznews.com/news/news-update/1033997 (ข่าวปลอม! แอปพลิเคชันเป๋าตัง ให้ยืม 10,000 บาท ผ่อนเดือนละ 217 บาทต่อเดือน : กรุงเทพธุรกิจ 24 ต.ค. 2565)

https://mgronline.com/factcheck/detail/9640000043541 (ข่าวปลอม! แอปพลิเคชันเป๋าตัง สามารถยืมเงินสดได้ 5,000 บาท ใช้ระยะเวลาอนุมัติเพียง 3 นาที : ผู้จัดการ 6 พ.ค. 2564)

https://www.antifakenewscenter.com/การเงิน-หุ้น/ข่าวปลอม-อย่าแชร์-แอปพลิเคชันเป๋าตังเปิดช่องทางไลน์-และเพจเฟซบุ๊ก-ให้กู้เงินได้ทุกอาชีพ/ (ข่าวปลอม อย่าแชร์! แอปพลิเคชันเป๋าตังเปิดช่องทางไลน์ และเพจเฟซบุ๊ก ให้กู้เงินได้ทุกอาชีพ : ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ 12 พ.ค. 2564)

https://www.antifakenewscenter.com/การเงิน-หุ้น/ข่าวปลอม-อย่าแชร์-แอปพลิเคชันเป๋าตัง-ให้ยืม-100000-บาท-สามารถถอนเงินจาก-atm-ได้ตลอด-24-ชั่วโมง/ (ข่าวปลอม อย่าแชร์! แอปพลิเคชันเป๋าตัง ให้ยืม 100,000 บาท สามารถถอนเงินจาก ATM ได้ตลอด 24 ชั่วโมง (ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ 9 ส.ค. 2565)

https://www.springnews.co.th/news/fact-check/828555 (ข่าวปลอม! แอปฯเป๋าตัง ร่วมมือกับ TTB ให้ยืม 10,000 บาท สามารถถอนเงินจาก ATM ได้ : สปริงนิวส์ 16 ส.ค. 2565)

https://www.antifakenewscenter.com/การเงิน-หุ้น/ข่าวปลอม-อย่าแชร์-ธ-ออมสินปล่อยกู้-5000-300000-บาท-ผ่านไลน์/(ข่าวปลอม อย่าแชร์! ธ. ออมสินปล่อยกู้ 5,000 – 300,000 บาท ผ่านไลน์ : ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ 27 ส.ค. 2565)

https://www.thaipost.net/economy-news/80354/ (อย่าแชร์! ข่าวปลอม ออมสิน ส่ง SMS ให้ประชาชนกดรับสิทธิ์ขอสินเชื่อ GSB จำนวน 60,000 บาท : ไทยโพสต์ 7 ก.พ. 2565)

https://www.antifakenewscenter.com/การเงิน-หุ้น/ข่าวปลอม-อย่าแชร์-ออมสินส่ง-sms-ให้กดรับสิทธิ์จากลิงก์-เพื่อขอสินเชื่อ-gsb-จำนวน-100000-บาท/(ข่าวปลอม อย่าแชร์! ออมสินส่ง SMS ให้กดรับสิทธิ์จากลิงก์ เพื่อขอสินเชื่อ GSB จำนวน 100,000 บาท : ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ 28 ต.ค. 2565)

https://mgronline.com/factcheck/detail/9650000044234 (ข่าวปลอม! ธ. ออมสินปล่อยสินเชื่ออิ่มใจ ผ่านแอปพลิเคชัน MyMo วงเงินสูงสุด 100,000 บาท : 10 พ.ค. 2564)

https://www.bangkokbiznews.com/news/news-update/1034274 (ข่าวปลอม! “ออมสิน” ให้กู้ยืม วงเงิน 15,000 – 300,000 บาท ดอกเบี้ย 2% ต่อเดือน : กรุงเทพธุรกิจ 25 ต.ค. 2565)

https://www.thansettakij.com/finance/financial-banking/538629 (ข่าวปลอม อย่าแชร์! ไลน์ Official สินเชื่อธนาคารออมสิน : ฐานเศรษฐกิจ 31 ส.ค. 2565)

https://thainews.prd.go.th/th/news/detail/TCATG220512193923920 (เตือนอย่าหลงเชื่อข่าวปลอม หยุดแชร์ ผู้ประกันตน ม.33,39,40 รับเงินเยียวยาคนละ 5,000 บาท : สำนักข่าวกรมประชาสัมพันธ์ 12 พ.ค. 2565)

https://www.bangkokbiznews.com/news/news_update/1023803 (ข่าวปลอม อย่าแชร์! รัฐบาลอนุมัติ แจกเงินคนละ 15,000 บาท : กรุงเทพธุรกิจ 30 ส.ค. 2565)

https://siamrath.co.th/n/395004 (ข่าวปลอม! ลงทะเบียนรับค่าตอบแทนจากรัฐบาล 50,000 บาท ช่วยเหลือการว่างงาน : สยามรัฐ 29 ต.ค. 2565)

https://www.antifakenewscenter.com/การเงิน-หุ้น/ข่าวปลอม-อย่าแชร์-รัฐบาลแจกเงินคนละ-1000-5000-บาท-สามารถกดเป็นเงินสดใช้ได้/ (ข่าวปลอม อย่าแชร์! รัฐบาลแจกเงินคนละ 1,000 – 5,000 บาท สามารถกดเป็นเงินสดใช้ได้ : ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ 1 ก.ย. 2565)

https://www.antifakenewscenter.com/นโยบายรัฐบาล-ข่าวสาร/ข่าวปลอม-อย่าแชร์-ประกันสังคมปล่อยกู้ดอกเบี้ยต่ำให้ทุกอาชีพ/ (ข่าวปลอม อย่าแชร์! ประกันสังคมปล่อยกู้ดอกเบี้ยต่ำให้ทุกอาชีพ : ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ 3 พ.ย. 2565)

https://mgronline.com/factcheck/detail/9650000049360 (ข่าวปลอม! ประกันสังคมเปิดโครงการรัฐ ม.40 ปล่อยสินเชื่อผ่อนสบายสูงสุด 36 เดือน : ผู้จัดการ 24 พ.ค. 2565)

https://www.antifakenewscenter.com/การเงิน-หุ้น/ข่าวปลอม-อย่าแชร์-สำนักงานประกันสังคม-ร่วมมือกับเอกชน-ให้สินเชื่อเงินก้อน-ต้านภัยโควิด-ถูกกฎหมาย-ให้กู้-5000-500000-บาท/ (ข่าวปลอม อย่าแชร์! สำนักงานประกันสังคม ร่วมมือกับเอกชน ให้สินเชื่อเงินก้อน ต้านภัยโควิด ถูกกฎหมาย ให้กู้ 5,000 – 500,000 บาท : ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมฯ 2 ส.ค. 2565