รายงานสาธารณะ                                                                                                ​กันยายน 2024

ตามที่กำหนดไว้ในมาตรา 3 ของกฤษฎีกาฉบับที่ 2021-922 ลงวันที่ 13 กรกฎาคม 2021 หน่วยงานเฝ้าระวังและป้องกันการแทรกแซงทางดิจิทัลจากต่างประเทศ (VIGINUM) รับผิดชอบในการตรวจจับและวิเคราะห์การแทรกแซงทางดิจิทัลจากต่างประเทศ โดยการรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลออนไลน์ที่เปิดเผยต่อสาธารณะในแพลตฟอร์มดิจิทัลและสื่อมวลชนต่างๆภารกิจนี้ครอบคลุมถึงการปกป้องกิจกรรมสำคัญที่จัดขึ้นในดินแดนของประเทศ (ฝรั่งเศส) เช่น ช่วงเวลาที่สำคัญของประชาธิปไตย (โดยเฉพาะการเลือกตั้ง) หรือมหกรรมกีฬาที่มีความสำคัญในระดับนานาชาติ

ในฐานะที่เป็นหน่วยงานสืบสวนเชิงเทคนิค VIGINUM ได้รับอนุญาตตามกฤษฎีกาฉบับที่ 2021-1587 ลงวันที่ 7 ธันวาคม 2021 ให้ดำเนินการประมวลผลข้อมูลส่วนบุคคลทางอิเล็กทรอนิกส์และอัตโนมัติเพื่อสนับสนุนการตรวจจับและวิเคราะห์ปฏิบัติการแทรกแซงทางดิจิทัลจากต่างประเทศ ซึ่งอาจเป็นแผนปลุกปั่นบิดเบือนข้อมูลออนไลน์หรือปฏิบัติการข้อมูลข่าวสารที่มี “การมีส่วนร่วมโดยตรงหรือโดยอ้อมของรัฐหรือหน่วยงานที่ไม่ใช่รัฐต่างประเทศ” การวิเคราะห์การมีส่วนร่วมของหน่วยงานต่างประเทศเป็นส่วนหนึ่งของภารกิจเชิงปฏิบัติการของ VIGINUM และไม่ควรสับสนกับกระบวนการระบุแหล่งที่มา เนื่องจากการระบุผู้รับผิดชอบนั้นเกินขอบเขตความสามารถของ VIGINUM

สำหรับการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกและพาราลิมปิก ปารีส 2024 ที่จัดขึ้นในฝรั่งเศส VIGINUM ได้รับมอบหมายให้ปกป้องการสนทนาสาธารณะในกลุ่มผู้ใช้ภาษาฝรั่งเศสจากความพยายามแทรกแซงทางดิจิทัลจากต่างประเทศซึ่งอาจ:

• เป็นอันตรายต่อภาพลักษณ์หรือชื่อเสียงของฝรั่งเศสโดยการด้อยค่าความสามารถของฝรั่งเศสในการเป็นเจ้าภาพ จัดการ หรือการรับรองความปลอดภัยของการแข่งขันระดับนานาชาติ

• ส่งผลกระทบเชิงลบต่อผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจของฝรั่งเศส โดยการโจมตีผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ผู้สนับสนุน และนักธุรกิจฝรั่งเศส

• ก่อให้เกิดหรือขยายความวุ่นวายทางกายภาพเพื่อรบกวนการจัดการแข่งขัน

เพื่อตรวจจับปฏิบัติการข้อมูลข่าวสารที่เป็นอันตรายเหล่านี้ VIGINUM ได้เปิดดำเนินการในเดือนเมษายน 2023 โดยมุ่งเน้นไปที่การปกป้องการสนทนาสาธารณะทางออนไลน์ที่เกี่ยวข้องกับการแข่งขันโอลิมปิก ปารีส 2024 และมุ่งเป้าไปที่การเฝ้าระวังกิจกรรมในโลกออนไลน์และเครือข่ายอิทธิพลที่มีความเชื่อมโยงกับอำนาจต่างประเทศ หรือมีผลประโยชน์ร่วมกับอำนาจต่างประเทศ แนวทางปฏิบัตินี้มีพื้นฐานอยู่ที่การวิเคราะห์รูปแบบการดำเนินการ โดยไม่ใช่การพิจารณาเนื้อหาโดยตรง

1. การแข่งขันกีฬาโอลิมปิก : เหตุการณ์ระดับโลกที่ดึงดูดภัยคุกคามทางข้อมูลข่าวสารอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

ตั้งแต่วันที่ 26 กรกฎาคม ถึง 8 กันยายน 2024 ฝรั่งเศสเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกและพาราลิมปิกปารีส 2024 ซึ่งเป็นการครบรอบ 100 ปีหลังจากการจัดการแข่งขันโอลิมปิกครั้งแรกในปารีสเมื่อปี 1924 ในระดับนานาชาติ การแข่งขันจัดขึ้นท่ามกลางสถานการณ์ภูมิรัฐศาสตร์ที่ซับซ้อน เนื่องจากความขัดแย้งระหว่างประเทศที่ดำเนินอยู่ ในระดับประเทศ การแข่งขันจัดขึ้นหลังการเลือกตั้งทั่วไปและการเลือกตั้งสมาชิกสภายุโรป

การแข่งขันกีฬาโอลิมปิกและพาราลิมปิก ปารีส 2024 มีจำนวนผู้ชมทางโทรทัศน์และผู้เข้าชมแพลตฟอร์มออนไลน์มากเป็นปรากฏการณ์ ซึ่งได้แรงกระตุ้นจากพิธีเปิดโอลิมปิกเมื่อวันที่ 26 กรกฎาคม รวมถึงความนิยมของกิจกรรมโอลิมปิกและสถานที่จัดการแข่งขัน¹ แม้ว่าส่วนใหญ่จะเป็นไปในเชิงบวก แต่ด้วยจำนวนผู้ชมและผู้ติดตามจำนวนมากนี้ก็สร้างโอกาสให้กับปฏิบัติการที่มุ่งร้ายจากต่างประเทศในการก่อภัยคุกคามทางข้อมูลข่าวสาร การมีส่วนร่วมในระดับที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนบนโซเชียลมีเดียได้สร้างเวทีที่มีประสิทธิภาพสำหรับแผนปลุกปั่นทางข้อมูลข่าวสารจากต่างประเทศ โดยใช้ประโยชน์จากการมีส่วนร่วมของสื่อออนไลน์เพื่อแนะนำหรือขยายหัวข้อที่สร้างความแตกแยกในการสนทนาสาธารณะเกี่ยวกับโอลิมปิก ปารีส 2024 เช่น ประเด็นการอพยพ ความไม่ปลอดภัย สภาพสาธารณสุขที่ย่ำแย่ การรวมตัวของชนกลุ่มน้อย และประเด็นเรื่องเพศ

ปฏิบัติการข้อมูลข่าวสารที่ตรวจพบก่อนและระหว่างโอลิมปิก ปารีส 2024 ซึ่งมาจากต่างประเทศทั้งหมด แสดงให้เห็นถึงความตั้งใจอย่างชัดเจนในการใช้ประโยชน์จากเหตุการณ์หรือข่าวสารที่เกี่ยวข้องกับการแข่งขัน เพื่อ :

• ทำลายภาพลักษณ์หรือชื่อเสียงของฝรั่งเศสโดยการด้อยค่าความสามารถของฝรั่งเศสในการเป็นเจ้าภาพ จัดการ หรือการรับรองความปลอดภัยของการแข่งขันระดับนานาชาติ

• สร้างผลกระทบเชิงลบต่อผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจโดยการโจมตีผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ผู้สนับสนุน และนักธุรกิจฝรั่งเศส

• ทำลายคุณค่าสากลและคุณค่าของประชาธิปไตยพร้อมกับส่งเสริมรูปแบบการเมืองทางเลือกชนิดอื่นให้กับผู้ชมระหว่างประเทศ

• สร้างหรือขยายความวุ่นวายทางกายภาพเพื่อรบกวนการจัดการแข่งขัน

ตลอดช่วงเวลาที่ติดตาม (เมษายน 2023 – 8 กันยายน 2024) VIGINUM ได้ระบุปฏิบัติการข้อมูลข่าวสาร 43 กรณีที่มุ่งเป้าไปยังโอลิมปิก ปารีส 2024 โดยใช้รูปแบบการดำเนินการที่หลากหลาย ซึ่งจะอธิบายต่อไปในเอกสารฉบับนี้ และเนื่องจากส่วนใหญ่เป็นปฏิบัติการฉวยโอกาส VIGINUM จึงได้ระบุแผนปลุกปั่นบิดเบือนข้อมูลข่าวสารทางดิจิทัลที่มีการประสานงานและวางแผนมาก่อน 2 แผน หนึ่งในนั้นคือแผนในช่วงฤดูร้อนปี 2023 ที่เรียกว่า “OLIMPIYA” ซึ่งเกี่ยวข้องกับผู้สนับสนุนอาเซอร์ไบจาน²

1 สถานีโทรทัศน์ NBC ของสหรัฐอเมริการายงานว่ามีผู้ชม 41.5 ล้านคนในวันที่ 26 กรกฎาคม คิดเป็นเกือบสองเท่าของจำนวนผู้ชมโอลิมปิกที่โตเกียว และ France Télévisions ยังรายงานอีกว่ามีผู้ชมถึง 24 ล้านคน ซึ่งเป็นเรตติงที่ดีที่สุดอันดับสองของประวัติศาสตร์สถานี

2 https://www.lemonde.fr/international/article/2023/11/14/des-acteurs-proches-de-l-azerbaidjan-derriere-une-campagne-de- boycott-des-jo-de-paris_6200083_3210.html.

2. การประเมินผลกระทบของวิธีการปฏิบัติการเหล่านี้ต่อการสนทนาสาธารณะในกลุ่มผู้ใช้ภาษาฝรั่งเศส

แม้ว่าโอลิมปิก ปารีส 2024 จะสร้างโอกาสให้กับผู้ก่อภัยคุกคามต่างชาติมาก แต่ VIGINUM สังเกตว่าส่วนใหญ่แล้วปฏิบัติการเหล่านั้นมักไม่ได้รับความสนใจในกลุ่มผู้ใช้ภาษาฝรั่งเศสมากพอที่จะส่งผลเสียต่อการจัดการแข่งขันโอลิมปิก

ในแง่กลยุทธ์ที่ใช้ ผู้ไม่ประสงค์ดีส่วนใหญ่จะมุ่งเป้าไปที่ผู้ชมเฉพาะกลุ่มในประเทศ กลยุทธ์นี้มุ่งใช้ประโยชน์จากอคติของผู้ชมเป้าหมาย โดยการป้อนเนื้อหาที่พวกเขามีแนวโน้มตอบสนองและมีโอกาสที่จะแชร์ต่อ นอกจากนี้ยังมีการเผยแพร่เนื้อหาหลากหลายในหลายแพลตฟอร์ม ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความพยายามในการขยายช่องทางเพื่อให้เข้าถึงผู้ชมจำนวนมากที่สุดเท่าที่จะทำได้ และเพื่อ “ทดสอบ” ความสนใจในบางหัวข้อของกลุ่มผู้ชมแต่ละกลุ่ม และท้ายที่สุด ในมิติระดับนานาชาติแล้ว โอลิมปิกปารีส 2024 ยังเป็นโอกาสของผู้ไม่ประสงค์ดีที่จะเข้าถึงกลุ่มผู้ใช้ภาษาอื่นๆ เพื่อทำลายภาพลักษณ์ของฝรั่งเศสได้ไกลกว่าเพียงภายในเขตแดนของประเทศ

การแชร์เนื้อหาบิดเบือนโดยบุคคลสาธารณะของฝรั่งเศสซึ่งมีผู้ติดตามออนไลน์จำนวนมาก เป็นปัจจัยสำคัญที่สุดที่ทำให้ปฏิบัติการเหล่านี้เป็นที่สนใจของคนหมู่มาก ทำให้สามารถเข้าถึงผู้ชมได้เกินขอบเขตกลุ่มของตนเองซึ่งมีความเป็นไปได้ว่าคือสิ่งที่เกิดขึ้นกับกรณีการเผยแพร่วิดีโอที่แอบอ้างว่ามาจากกลุ่มฮามาส (ดูในส่วนที่ 3) ไม่เพียงแต่ทำให้ปฏิบัติการดังกล่าวถูกเผยแพร่มากขึ้น แต่ยังก่อให้เกิดความสับสนต่อความเข้าใจในสถานการณ์ดังกล่าวอีกด้วย

อย่างไรก็ตาม ในแง่ของการรับชม ปฏิบัติการส่วนใหญ่ที่พบยังคงจำกัดเฉพาะในกลุ่มและไม่แพร่กระจายเกินการโพสต์แรกหรือเกินอินฟลูเอนเซอร์คนแรกที่แชร์ข้อมูลนั้น และไม่แพร่กระจายไปสู่การสนทนาสาธารณะในกลุ่มผู้ใช้ภาษาฝรั่งเศส นอกจากนี้ VIGINUM ยังสังเกตเห็นว่าโครงการริเริ่มสาธารณะ (Public Initiatives) บางโครงการที่มีจุดมุ่งหมายในการหักล้างข้อมูลบิดเบือนในทันทีที่ถูกเผยแพร่ อาจช่วยให้ข้อมูลเหล่านั้นกลับได้รับความสนใจเพิ่มขึ้นในบางกรณีอีกด้วย³ ทั้งๆ ที่หากปล่อยไปก็อาจไม่ได้รับความสนใจใดๆ

ยิ่งไปกว่านั้น บางปฏิบัติการดูเหมือนจะพยายามใช้รูปแบบนี้ให้เป็นประโยชน์ เช่น แผนปลุกปั่นมาตริออชกา (Matryoshka) ที่ตั้งใจเชิญชวนผู้ตรวจสอบข่าวลวงให้มาหักล้างข้อมูลของพวกเขาโดยตรง จนทำให้ได้พื้นที่สื่อเพิ่มมากขึ้น ตรงตามเป้าหมายของการขยายความเสี่ยงของภัยคุกคามด้านข้อมูลข่าวสาร⁴

ดังนั้น การตัดสินใจที่จะเปิดเผยแผนปลุกปั่นหรือปฏิบัติการข้อมูลข่าวสารจึงควรขึ้นอยู่กับการวิเคราะห์ความเสี่ยงของผลกระทบที่ตามมาด้วย กล่าวคือ โอกาสที่จะทำให้ข้อมูลบิดเบือนเหล่านั้นขยายไปได้ไกลเกินกลุ่มโซเชียลมีเดียและแพร่กระจายออกไปสู่โลกจริงนอกออนไลน์

แต่การที่ปฏิบัติการนั้นๆ ไม่มีการเผยแพร่อย่างกว้างขวางหรือไม่มีผลกระทบที่ชัดเจนก็ไม่ควรทำให้เราละเลยการวิเคราะห์ผลกระทบระยะยาวไป เพราะการโพสต์เนื้อหาที่สร้างความขัดแย้งอย่างต่อเนื่องและเป็นจำนวนมาก หรือการใช้ประโยชน์จากผู้ชมเฉพาะกลุ่มยังสามารถกระตุ้นประเด็นเปราะบางหรือช่องโหว่ที่มีอยู่ในสังคมฝรั่งเศสได้เช่นกัน ดังนั้น การถูกกระหน่ำด้วยข้อมูลเดิมๆ อย่างต่อเนื่อง โดยมีข้อมูลบางส่วนเป็นข้อเท็จจริง ทำให้การแยกแยะระหว่างข้อมูลที่ถูกบิดเบือนและความคิดเห็นเป็นไปได้ยากขึ้น

อย่างไรก็ตาม การที่ปฏิบัติการเหล่านี้มีการแพร่กระจายต่ำในกลุ่มผู้ใช้ภาษาฝรั่งเศสบนแพลตฟอร์มดิจิทัลยังสามารถอธิบายได้ว่าเป็นผลจากความพยายามที่สำคัญของทั้งสื่อและคนในภาคประชาสังคม รวมถึงโครงการริเริ่มต่างๆ ของบุคคลสาธารณะทั้งในฝรั่งเศสและต่างประเทศอีกด้วย

3 “การหักล้าง” ข้อมูลปลอม หมายถึงการแสดงให้เห็นว่าข้อมูลดังกล่าวเป็นข้อมูลที่ผิดหรือบิดเบือนอย่างไร
4 https://www.sgdsn.gouv.fr/publications/matriochka-une-campagne-prorusse-ciblant-les-medias-et-la-communaute-des-fact- checkers

3. วิธีของปฏิบัติการหลักๆ ที่พบก่อนและระหว่างการแข่งขันกีฬาโอลิมปิก ปารีส 2024

ปฏิบัติการธงปลอม (False flag operations)

วิธีการของปฏิบัติการนี้คือการดำเนินการสร้างอิทธิพลทางดิจิทัลเพื่อใส่ร้ายฝ่ายตรงข้าม โดยมีเป้าหมายเพื่อหลีกเลี่ยงการตอบโต้ หรือในอีกแง่หนึ่งคือเพื่อชี้นำการตอบโต้ให้ไปอีกทางหนึ่ง หรือเพื่อทำให้สถานการณ์แย่ลงและดึงดูดความสนใจมากขึ้น ผู้โจมตีจะพยายามใช้สัญลักษณ์หรือรูปแบบการดำเนินการของฝ่ายตรงข้ามเพื่อสร้างความสับสน

VIGINUM ตรวจพบการใช้วิธีการของปฏิบัติการนี้ในหลายโอกาส รวมถึงก่อนโอลิมปิก ปารีส 2024

ในเดือนพฤศจิกายน 2023 ช่องบน Telegram ที่เกี่ยวข้องกับเครือข่ายอิทธิพลดิจิทัลของรัสเซียได้เผยแพร่วิดีโอข่มขู่พุ่งเป้าไปที่นักกีฬาอิสราเอล โดยใช้สัญลักษณ์ของกลุ่มชาตินิยมสุดโต่งตุรกีที่รู้จักกันในนาม “Grey Wolves” แต่ไม่มีใครออกมาเสนอตัวรับว่าเป็นเจ้าของวิดีโอนี้ สื่อหลายแห่งได้เขียนบทความเกี่ยวกับปฏิบัติการนี้ ซึ่งสะท้อนถึงการตอบสนองของสื่อที่รวดเร็วต่อการชักจูงเชิงข้อมูล⁵

ในเดือนกรกฎาคม 2024 VIGINUM ยังตรวจพบว่าไม่กี่สัปดาห์ก่อนพิธีเปิด มีการเผยแพร่วิดีโอบน X, Facebook และ Telegram แสดงภาพบุคคลที่อ้างว่าเป็นสมาชิกของกลุ่มฮามาสข่มขู่การแข่งขันโอลิมปิก ปารีส 2024 และฝรั่งเศส โดยกล่าวหาว่าฝรั่งเศสสนับสนุนอิสราเอล และประณามการเข้าร่วมการแข่งขันของนักกีฬาอิสราเอล ถึงแม้ว่าบุคคลในวิดีโอจะพูดภาษาอาหรับได้ดี แต่การออกเสียงมีความผิดพลาด ทำให้สงสัยว่าเขาอาจไม่ใช่เจ้าของภาษาจริง ปฏิบัติการนี้ยังถูกขยายต่อโดยการเผยแพร่บทความในสื่อต่างๆ ของแอฟริกา ซึ่งเป็นไปได้ว่ามีการสนันสนุนด้านการเงิน โดย Microsoft Threat Analysis Center (MTAC) ระบุว่าปฏิบัติการนี้มาจากผู้มีอิทธิพลที่เกี่ยวข้องกับรัสเซียที่รู้จักกันในนาม Storm-151⁶

การเพิ่มการมองเห็นของปฏิบัติการในพื้นที่จริง

วิธีการของปฏิบัติการนี้คือการใช้โปสเตอร์และกราฟิตีในพื้นที่สาธารณะไปพร้อมกับการโพสต์ในแพลตฟอร์มออนไลน์ เพื่อสร้างสถานการณ์แบบฉับพลันและเป็นระบบ เป้าหมายคือทำให้ดูเหมือนว่ามีการเคลื่อนไหวในพื้นที่สาธารณะเพื่อสนับสนุนประเด็นใดประเด็นหนึ่ง

5 https://www.liberation.fr/checknews/j0-2024-derriere-une-video-et-des-tags-menacant-les-athletes-israeliens-une-nouvelle- operation-de-destabilisation-russe-20231118_7J4WJB3MKVC3FHFT3ZVAZ2HTV4/.
6 https://www.nbcnews.com/tech/misinformation/fake-video-threat-olympic-games-russia-rcna163186.

ตัวอย่างเช่น ในวันที่ 26 กรกฎาคม 2024 VIGINUM ตรวจพบภาพถ่ายของโปสเตอร์ที่ป้ายรถเมล์ในเขตที่ 20 ของกรุงปารีส มุ่งเป้าไปที่ทีมโอลิมปิกอิสราเอล ภาพถ่ายนี้ถูกแชร์อย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะใน X โดยบัญชีที่สนับสนุนปาเลสไตน์

VIGINUM ยังพบความพยายามใช้ประโยชน์จากการทำงานในพื้นที่จริง โดยการเผยแพร่ภาพถ่ายของกราฟิตีที่อ้างว่าพบบนกำแพงที่ปารีส ในเดือนพฤศจิกายน 2023 VIGINUM ตรวจพบภาพกราฟิตีบน Telegram, VK, Facebook และ X ซึ่งแสดงภาพมือที่กำลังส่งอาวุธให้กันเหนือโลโก้ของโอลิมปิก มิวนิค 1972 และปารีส 2024⁷ ซึ่งไม่สามารถยืนยันความจริงของภาพกราฟิตีเหล่านี้ได้ แต่ภาพได้ถูกเผยแพร่โดยบัญชีที่มีคุณลักษณะที่ไม่จริงที่มีความเกี่ยวข้องกับแผนปลุกปั่นRRN/Doppelgänger⁸

7 ในช่วงโอลิมปิก มิวนิก 1972 นักกีฬาอิสราเอล 11 คนถูกจับเป็นตัวประกันและสังหารหมู่โดยกลุ่ม BlackSeptember
8 https://www.liberation.fr/checknews/j0-2024-derriere-une-video-et-des-tags-menacant-les-athletes-israeliens-une-nouvelle- operation-de-destabilisation-russe-20231118_7J4WJB3MKVC3FHFT3ZVAZ2HTV4/.

การเปิดเผยข้อมูลส่วนตัวของนักกีฬา (Doxxing of athletes)

วิธีการของปฏิบัติการนี้ใช้การค้นข้อมูลส่วนบุคคลของผู้คนและเผยแพร่ทางออนไลน์ ในบริบทของโอลิมปิกปารีส การเปิดเผยข้อมูลส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับการกล่าวหานักกีฬาว่าเคยมีประวัติการโกงหรือกระทำความผิดทางอาญา เพื่อทำลายภาพลักษณ์และสร้างความเกลียดชังต่อนักกีฬา ซึ่งอาจนำไปสู่เหตุการณ์ความรุนแรงทางร่างกายได้

ในบริบทของความขัดแย้งระหว่างกลุ่มฮามาสและอิสราเอล มีการเปิดเผยข้อมูลส่วนบุคคลของนักกีฬาอิสราเอลหลายคน ซึ่งข้อมูลเหล่านั้นถูกใช้เพื่อกล่าวหาว่าพวกเขาก่ออาชญากรรมสงคราม VIGINUM สังเกตว่ากลุ่มเครือข่ายดิจิทัลที่สนับสนุนอิหร่านใช้วิธีการของปฏิบัติการนี้เพื่อสร้างความขัดแย้งและสภาพแวดล้อมที่เป็นอันตรายต่อนักกีฬากลุ่มนี้และคณะกรรมการโอลิมปิกสากล (IOC) โดยกล่าวหาว่า IOC มีสองมาตรฐานสำหรับนักกีฬาอิสราเอลและนักกีฬาจากเบลารุสและรัสเซีย (ที่แข่งขันภายใต้ธงเป็นกลาง)

การสร้างเนื้อหาเสียงและภาพ

1. เนื้อหาที่สร้างขึ้นใหม่

วิธีการของปฏิบัติการนี้มีการผลิตเนื้อหาขึ้นใหม่ (ภาพ เสียง และวิดีโอ) ที่ไม่ถูกต้องหรือบิดเบือน แล้วเผยแพร่ผ่านหลายแพลตฟอร์ม

เมื่อวันที่ 5 มิถุนายน 2024 VIGINUM ตรวจพบการเผยแพร่วิดีโอภาษาจีนกลางที่มีเนื้อหาต่อต้านโอลิมปิกปารีส โดยระบุว่าแม่น้ำแซนมีสภาพเทียบเท่ากับแม่น้ำคงคาในอินเดีย ซึ่ง “เต็มไปด้วยน้ำมันและขยะ” และสภาพอากาศในปารีส “เหม็นเน่า” เกินไปสำหรับนักกีฬาโอลิมปิก วิดีโอนี้สร้างขึ้นโดยใช้ AI และเผยแพร่บนแพลตฟอร์มสตรีมมิงของจีนหลายแห่ง

ในอีกกรณีหนึ่ง เมื่อวันที่ 30 กรกฎาคม 2024 VIGINUM ตรวจพบการเผยแพร่วิดีโอ 3 รายการใน Instagram ที่นักกีฬาอิสราเอลในเครื่องแบบทหารแล้วเปลี่ยนมาเป็นชุดนักกีฬาโอลิมปิกก่อนที่จะก่ออาชญากรรม⁹ วิดีโอนี้มีการเปิดเผยตัวตนของนักกีฬาอิสราเอล 3 คนที่เข้าร่วมการแข่งขันโอลิมปิกปารีสและทำให้พวกเขาดูเหมือนเป็นอาชญากรสงคราม

2. การปลอมเนื้อหาขององค์กรที่เป็นทางการ

วิธีการของปฏิบัติการนี้มีการสร้างหรือดัดแปลงเนื้อหาโดยการปลอมแปลงโลโก้หรือกราฟิกของสื่อ NGO หรือสถาบันต่างๆ เพื่อทำให้ข่าวลวงดูเหมือนเป็นความจริง และทำให้ผู้ใช้อินเทอร์เน็ตเข้าใจผิดได้ในที่สุด

เมื่อวันที่ 26 กรกฎาคม 2024 VIGINUM ตรวจพบการเผยแพร่กราฟิกโดยบัญชีที่สนับสนุนอิหร่าน เรียกร้องให้มีการคว่ำบาตรทีมโอลิมปิกของอิสราเอล โดยใช้โลโก้และสัญลักษณ์กราฟิกของแอมเนสตี้อินเตอร์เนชั่นแนล¹⁰กราฟิกเหล่านี้มาพร้อมกับภาพที่สร้างขึ้นด้วย AI แสดงให้เห็นนักกีฬาอิสราเอลทำร้ายพลเมืองปาเลสไตน์ ควบคู่กับการบรรยายเรียกร้องให้คว่ำบาตรอิสราเอล พร้อมติดแฮชแท็กเฉพาะ

วิธีการของปฏิบัติการนี้ยังถูกใช้ในแผนปลุกปั่นมาตริออชกาของผู้สนับสนุนรัสเซีย ซึ่งในหลายโอกาสได้มุ่งเป้าไปที่องค์กรจัดการแข่งขันโอลิมปิกปารีสโดยการปลอมแปลงเป็นสื่อและสถาบันที่เป็นทางการ¹¹ แผนปลุกปั่นนี้พยายามสร้างเรื่องว่าฝรั่งเศสไม่มีความสามารถในการเป็นเจ้าภาพจัดโอลิมปิก (ในด้านสาธารณสุข การรักษาความปลอดภัย สภาพของวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ หรือการเดินทาง) โดยมุ่งเป้าไปที่หน่วยงานจัดการแข่งขันต่างๆ รวมถึงการใช้ประโยชน์จากระดับภัยคุกคามจากการก่อการร้ายที่เกิดขึ้นจริง

9 http://archive.is/bWPWf ; http://archive.is/IpO5n ; http://archive.is/7Aa9E.

10 https://archive.ph/wip/YTCZb.

11 แผนปลุกปั่นมาทริออชกามุ่งโพสต์เนื้อหาลวง (รายงาน กราฟิตี มีม และอื่นๆ) ซึ่งจะถูกแชร์ในส่วนตอบกลับของโพสต์ใน X ของบัญชีของสื่อต่างๆ บุคคลสาธารณะ และองค์กรตรวจสอบข่าวลวงในประเทศต่างๆ กว่า 60 ประเทศ ดูhttps://www.sgdsn.gouv.fr/publications/matriochka-une-campagne-prorusse-ciblant-les-medias-et-la- communaute-des-fact-checkers

มีหลายโพสต์ที่ปลอมแปลงสัญลักษณ์กราฟิกของหน่วยอำนวยการใหญ่ความมั่นคงภายใน (DGSI) ของฝรั่งเศส และ CIA โดยอ้างว่ามีภัยคุกคามจากการก่อการร้ายสูงเกินกว่าที่จะรับประกันความปลอดภัยในการจัดโอลิมปิกได้ ยังมีการเผยแพร่เอกสารปลอมจากศาลาว่าการกรุงปารีสที่ขอให้ชาวปารีสงดเปิดเครื่องปรับอากาศ เนื่องจากอาจเสี่ยงต่อการปล่อยคลื่นไปรบกวนการทำงานของโดรนที่ใช้รักษาความปลอดภัยโครงสร้างพื้นฐานในการแข่งขันโอลิมปิกปารีส

การใช้อินฟลูเอนเซอร์แบบไม่โปร่งใส

วิธีนี้คือการใช้บัญชีที่มีผู้ติดตามจำนวนมากระดับหลายพันคน และ/หรือเป็นบัญชีที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดในชุมชนของตน เพื่อเผยแพร่เนื้อหาและเข้าถึงกลุ่มผู้ชมที่กว้างมากขึ้น

ในวันที่ 26 และ 27 กรกฎาคม 2024 VIGINUM ตรวจพบการเผยแพร่อย่างเป็นระบบผ่านบัญชีอินฟลูเอนเซอร์หลายบัญชีบน X มีเนื้อหาเป็นภาษาอังกฤษวิพากษ์วิจารณ์พิธีเปิดการแข่งขันโอลิมปิกโดยเปรียบเทียบกับการแข่งขันโอลิมปิกฤดูร้อนปี 2008 ที่กรุงปักกิ่ง กลยุทธ์นี้มีเป้าหมายเพื่อลดทอนคุณค่าสากลและด้อยค่าประชาธิปไตย ในขณะเดียวกันก็ส่งเสริมรูปแบบของจีนให้แก่ผู้ชมทั่วโลก การเผยแพร่ครั้งนี้มีจำนวนผู้ชมโดยรวมกว่า 7 ล้านคน

นอกจากนี้ ระหว่างวันที่ 27 ถึง 30 กรกฎาคม 2024 VIGINUM ยังตรวจพบวิดีโอจากอินฟลูเอนเซอร์ที่พูดภาษาจีนรายหนึ่งซึ่งมีผู้ติดตามกว่า 2.45 ล้านคน วิดีโอนี้เผยแพร่ในแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียหลายแห่ง¹² วิดีโอภาษาจีนกลางดังกล่าววิจารณ์การแข่งขันโอลิมปิกปารีสโดยตรงโดยเฉพาะการจัดพิธีเปิด วิดีโอนี้ได้มีผู้เข้าชมมากกว่า 2 ล้านครั้งภายใน 4 วัน ซึ่งแสดงให้เห็นถึงมูลค่าของการใช้ผู้มีชื่อเสียงที่มีผู้ติดตามจำนวนมากเพื่อเพิ่มการมองเห็นของเนื้อหาอย่างรวดเร็ว

การใช้บัญชีปลอม

วิธีการของปฏิบัติการนี้เกี่ยวข้องกับการใช้เครือข่ายบัญชีที่มีรายละเอียดคุณสมบัติปลอม ไม่ว่าจะเป็นบอทหรือนักเลงคีย์บอร์ด (Trolls) เพื่อขยายผลการเผยแพร่เนื้อหาและเนื้อเรื่องในแบบเทียมๆ โดยบัญชีเหล่านี้จะเผยแพร่ข้อมูลอย่างเป็นระบบ และเป็นปริมาณมากในบางครั้งเพื่อให้เข้าถึงผู้ชมกลุ่มใหญ่ หรือเพื่อสร้างภาพลวงว่าหัวข้อนั้นกำลังเป็นประเด็นร้อน

12 การเผยแพร่เนื้อหาหลายแพลตฟอร์มนับเป็นวิธีปฏิบัติในตัวเองชนิดหนึ่ง ซึ่งปฏิบัติการนี้ใช้แพลตฟอร์มสื่อชื่อ Douyin (โซเชียลมีเดียจีนเทียบเท่า TikTok), Bilibili (แพลตฟอร์มวิดีโอของจีน), YouTube, Facebook, Weibo (โซเชียลมีเดียจีนเทียบเท่า X) และ X (ที่เคยเรียกว่า Twitter)

บัญชีเหล่านี้มักมีคุณสมบัติที่ทำให้ระบุได้ว่าเป็นบัญชีปลอม เช่น เป็นบัญชีเพิ่งสร้างขึ้นไม่นาน มีการใช้ AI และใช้ข้อความซ้ำกัน¹³ มีจำนวนผู้ติดตามน้อย (หรือบางครั้งไม่มีเลย) หรือมีโพสต์จำนวนมากในระยะเวลาสั้นๆ

ระหว่างวันที่ 10 และ 29 กรกฎาคม 2024 บนแพลตฟอร์มหลายแห่งของจีน เครือข่ายบัญชีปลอมได้เผยแพร่เรื่องราวบิดเบือนในภาษาจีนกลางที่ระบุว่า สินค้าและอุปกรณ์ที่ใช้ในการแข่งขันโอลิมปิกปารีส 92% ผลิตในจีน¹⁴ โดยเนื้อหาที่เผยแพร่ส่วนใหญ่เป็นวิดีโอและบทความที่สนับสนุนประสิทธิภาพการผลิตสินค้าของจีนทั่วโลก และอ้างว่าการผลิตของจีนมีบทบาทสำคัญในการทำให้โอลิมปิกปารีสประสบความสำเร็จ

ระหว่างวันที่ 1 ถึง 6 สิงหาคม VIGINUM ยังตรวจพบการเผยแพร่เรื่องราวบิดเบือนเป็นภาษาอังกฤษอย่างเป็นระบบโดยบัญชีปลอมบน X และ Tumblr เกี่ยวกับพิธีเปิดโอลิมปิก 2024 โดยแผนปลุกปั่นข้อมูลข่าวสารนี้มีเป้าหมายสร้างความแตกแยกในกลุ่มสนทนาสาธารณะออนไลน์โดยการเผยแพร่เรื่องราวยั่วยุ ซึ่งเชื่อมโยงกับกลุ่มชาตินิยมชาติพันธุ์ต่างชาติและผู้สนับสนุนทฤษฎีสมคบคิด ซึ่งน่าจะเกี่ยวข้องกับปฏิบัติการของกลุ่มอิทธิพลที่สนับสนุนพรรคคอมมิวนิสต์จีนที่รู้จักกันในนาม Spamouflage¹⁵ ซึ่งเป็นที่รู้จักในแหล่งข้อมูลเปิด

การสร้างและ/หรือการขยายผลของแฮชแท็ก

วิธีนี้คือการสร้างแฮชแท็กแบบยุแยงให้แตกแยก¹⁶ จากนั้นจะถูกเผยแพร่โดยผู้ใช้จริง หรือถูกปั่นและส่งต่อโดยบัญชีปลอม (บอทหรือนักเลงคีย์บอร์ด)

ตั้งแต่กลางปี 2023 VIGINUM พบการสร้างและการขยายผลแฮชแท็กหลายรายการที่มุ่งเป้าไปที่โอลิมปิกปารีสหรือผู้จัดโอลิมปิก เช่น แผนปลุกปั่น RRN¹⁷ ที่เผยแพร่แฮชแท็ก #JOpourris2024 บน Facebook และ X หลายบัญชี แต่ดูเหมือนว่าจะมีผู้เห็นแผนปลุกปั่นนี้เพียงเล็กน้อย

ในเดือนกรกฎาคม 2023 บัญชีที่สนับสนุนอาเซอร์ไบจานพยายามเพิ่มการมองเห็นให้กับหลายแฮชแท็กที่เรียกร้องให้คว่ำบาตรโอลิมปิก 2024 เช่น #BoycottParis2024 และ #NoParis2024

นอกจากนั้น VIGINUM ยังตรวจพบการเผยแพร่แฮชแท็กที่ไม่ใช่การเผยแพร่แบบเทียม มุ่งเป้าวิจารณ์การเข้าร่วมโอลิมปิกของนักกีฬาจากบางประเทศ เช่น แฮชแท็ก #BloodyOlympics ที่เผยแพร่บน X, Facebook และ Instagram เพื่อวิจารณ์ผู้สนับสนุนโอลิมปิกและการตัดสินใจของคณะกรรมการโอลิมปิกสากล (IOC) ที่อนุญาตให้นักกีฬารัสเซียและเบลารุสเข้าร่วมการแข่งขันภายใต้ธงเป็นกลาง

การทำให้วิดีโอไม่อยู่ภายใต้บริบทใดๆ

วิธีนี้คือการนำวิดีโอออกจากบริบทเดิมเพื่อใช้ในการหลอกลวงผู้ชม เทคนิคนี้ส่วนใหญ่ใช้ในช่วงเวลาสั้นๆ ระหว่างพิธีเปิดในวันที่ 22 ถึง 29 กรกฎาคม 2024

ในสัปดาห์ก่อนพิธีเปิด VIGINUM พบการใช้ประโยชน์จากกลุ่มชาตินิยมต่างชาติและกลุ่มแบ่งแยกอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ต่างชาติ โดยเฉพาะผู้ใช้ภาษาอังกฤษและภาษาสเปน ซึ่งใช้เหตุการณ์ความรุนแรงหลายเหตุการณ์

กลุ่มออนไลน์เหล่านี้พยายามสร้างภาพให้รู้สึกว่าปารีสเป็นเมืองที่มีอันตรายจากชุมชนผู้อพยพ โดยหวังให้นักท่องเที่ยวเกิดความหวาดกลัวและงดการเข้าชมโอลิมปิกปารีส ซึ่งทำโดยการเผยแพร่วิดีโอความรุนแรงที่ไม่อยู่ภายใต้บริบทเดิมเพื่อชี้นำและบิดเบือนความรู้สึกของกลุ่มเป้าหมาย

13 ชุดข้อความหรือกราฟิกที่เหมือนกันหรือเกือบเหมือนกันที่ถูกคัดลอกและโพสต์ซ้ำกันในหลายแพลตฟอร์ม มุ่งให้เกิดการมองเห็นข้อความมากขึ้น
14 ข้อมูลบิดเบือนนี้มีพื้นฐานจากข้อเท็จจริงที่ว่าตุ๊กตามาสค็อตของโอลิมปิกปารีส 90% นั้นผลิตในประเทศจีนจริงๆ
15 https://public-assets.graphika.com/reports/Graphika_Report_Spamouflage_Returns.pdf ; https://blogs.microsoft.com/on-the- issues/2024/04/04/china-ai-influence-elections-mtac-cybersecurity/
16 แฮชแท็ก คือคำสำคัญที่ใช้ในโซเชียลมีเดียเพื่อเน้นแก่นของเรื่องต่างๆ เพื่อให้มีการมองเห็นเพิ่มขึ้น
17 หรือเรียกอีกชื่อว่า Doppelganger ซึ่งเป็นแผนปลุกปั่นที่เกิดขึ้นตั้งแต่ฤดูใบไม้ผลิปี 2022 และใช้วิธีต่อไปนี้:การปลอมเป็นสื่อและสถาบันที่มีตัวตนจริงแต่ใช้วิธีการพิมพ์ชื่อโดเมนผิดเป็นบางตัว หรือการสร้างสื่อท้องถิ่นปลอมเพื่อเผยแพร่เนื้อหาที่สนับสนุนรัสเซียและต่อต้านยูเครน หรือการใช้บัญชีปลอมในหลายแพลตฟอร์มเพื่อเผยแพร่เนื้อหาของแผนปลุกปั่น ดูhttps://www.sgdsn.gouv.fr/publications/maj-19062023-rrn-une-campagne-numerique-de- manipulation-de-linformation-complexe-et

ระหว่างพิธีเปิดโอลิมปิก VIGINUM ตรวจพบว่ามีบัญชีX ที่อ้างว่าเป็นของกลุ่มชาตินิยมอินเดีย ผู้สนับสนุนทรัมป์ และผู้สนับสนุนอิสราเอล ได้เผยแพร่วิดีโอรวมเหตุการณ์เพลิงไหม้อาคารและยานพาหนะในปารีส ซึ่งวิดีโอดังกล่าวเคยถูกเผยแพร่ในช่วงเหตุการณ์ความรุนแรงในเขต Nanterre ในเดือนกรกฎาคม 2023 มาก่อนแล้ว ซึ่งพิสูจน์ให้เห็นว่าการเผยแพร่ดังกล่าวมีลักษณะที่บิดเบือนข้อมูลอย่างชัดเจน

ยิ่งไปกว่านั้น ตั้งแต่วันที่ 28 กรกฎาคม และหลังพิธีเปิดโอลิมปิก มีบัญชี X ที่สนับสนุนชาตินิยมชาติพันธุ์และอนุรักษ์นิยมสุดโต่งในภาษาอังกฤษและสเปน ได้เผยแพร่วิดีโอนอกบริบทเดิมอ้างว่า “คริสเตียนหลายพันคน” ได้มารวมตัวกันในฝรั่งเศสเพื่อประท้วงพิธีเปิดโอลิมปิกซึ่งถูกกล่าวหาว่าเป็นพิธีเปิดที่ “ต่อต้านคริสต์ศาสนา”ซึ่งวิดีโอนี้เดิมเคยถูกเผยแพร่ในวันที่ 15 สิงหาคม 2022 ระหว่างเทศกาลอัสสัมชัญ

และสุดท้าย เมื่อต้นปีนี้ VIGINUM ยังพบการใช้วิธีการของปฏิบัติการนี้ระหว่างวันที่ 14 ถึง 16 พฤษภาคม บน X และแพลตฟอร์มของจีน โดยบัญชีที่ใช้ภาษาจีน ซึ่งนำคลิปจากการแถลงข่าวของรองโฆษกพรรค Podemos ของสเปนมาใช้ โดยในคลิปเธอเรียกร้องให้รัฐบาลสเปนคว่ำบาตรกิจกรรมระหว่างประเทศใดๆ ที่เกี่ยวข้องกับอิสราเอล

2 | Page:สรุปภัยคุกคามทางข้อมูลข่าวสารต่อการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกและพาราลิมปิก ปารีส 2024

---

• Facebook
• X
• Line